درون ماموریت گشت‌زنی هوایی که رهبران ناتو را در امان نگه می‌دارد

در آسمان بالای لاهه — حدود ساعت ۴ بعدازظهر در یک ماموریت معمولی در روز سه‌شنبه، یک هواپیمای شناسایی غول‌پیکر فرانسوی که بر فراز آسمان هلند گشت‌زنی می‌کرد، ناگهان شروع به اوج‌گیری شدید کرد.

کاپیتان، که در حال استراحت بود، به سرعت به سمت کابین خلبان شتافت. یک افسر نظارت، دستوری را از سیستم هواپیما برای تغییر مسیر به منظور جلوگیری از برخورد در آسمان، مخابره کرد.

دو جت جنگنده F-35 هلندی که در پایین پرواز می‌کردند، بیش از حد به هواپیمای E-3F فرانسوی، که اغلب آواکس (سیستم هشدار و کنترل هوابرد) نامیده می‌شود، نزدیک شده بودند و هواپیما را مجبور کردند در آخرین لحظه مسیر خود را تنظیم کند.

خوشبختانه برای ۱۸ خدمه، جت‌های پایین متعلق به متحدین بودند، نه دشمنان، و آن‌ها نیز در حال گشت‌زنی در آسمان برای مقابله با تهدیدات احتمالی برای اجلاس ناتو بودند که سه‌شنبه و چهارشنبه در لاهه برگزار می‌شد.

سرهنگ دوم سدریک گفت: "این تقریباً هرگز اتفاق نمی‌افتد." وی، مانند دیگرانی که در این مقاله از آنها نقل قول شده است، از سوی نیروهای مسلح فرانسه مجاز به ذکر نام خانوادگی خود نبود.

سدریک در یک پرواز ۱۱ ساعته با پولتیکو صحبت کرد که طی آن ارتش فرانسه نشان داد چگونه ناتو آسمان‌ها را امن می‌کند، چه برای یک گردهمایی بزرگ از ۳۲ رهبر جهان یا، به طور فزاینده، در جناح شرقی ائتلاف، نزدیک‌تر به اوکراین، جایی که نیروهای روسی اغلب درگیر رفتارهای خصمانه می‌شوند.

سدریک گفت: "ما به طور منظم روی استقرار نیروهای ناتو، در تمرینات مشترک، کار می‌کنیم و هدف این است که به طور کامل قابلیت همکاری متقابل داشته باشیم." وی افزود: اصطکاک بین ارتش‌های کشورهای مختلف باید به حداقل مطلق کاهش یابد.

هواپیمای آواکس فرانسوی که بر فراز آسمان هلند به پرواز درآمد، یکی از سه هواپیمای شناسایی بود که برای کمک به اجرای یک منطقه پرواز ممنوع ۱۰ کیلومتری و یک منطقه کنترل شدیدتر ۶۰ کیلومتری در اطراف محل برگزاری اجلاس مستقر شده بود. جت‌های جنگنده هلندی، هواپیماهای سوخت‌رسان، بالگردها و کشتی‌های دریایی نیز در این ماموریت مشارکت دارند.

اگرچه سطح تهدید در هلند پایین است، اما خدمه هوشیار باقی می‌مانند.

سرگرد بنوآ، رئیس ماموریت، در حالی که به ترکیب آشفته هواپیماهایی که صفحه چشمک‌زن روبروی او را در مرکز نظارت در قلب هواپیما قطع می‌کردند خیره شده بود، گفت: "آرام است."

"اما بسیار شلوغ است... ما باید مطمئن شویم که هر هواپیمای اینجا را شناسایی کرده‌ایم."

خدمه به ویژه مراقب هواپیماهای روسی هستند که به دنبال اخلال در مأموریت آنها هستند، صحنه‌ای که در استقرار منظم خود در مرزهای شرقی ناتو به آن عادت کرده‌اند.

کاپیتان مارک، خلبان، گفت که هواپیماهای روسی در "هر پرواز" به نقاط خاصی در نزدیکی مرز، سعی در تداخل با مأموریت‌های آنها دارند.

او گفت: "ما در مناطق بین‌المللی پرواز می‌کنیم، و [روس‌ها] به ما می‌گویند که آنجا را ترک کنیم. آنها می‌گویند ما در منطقه‌ای خطرناک هستیم و باید برویم."

مارک توضیح داد که خدمه در چنین موقعیت‌هایی به مأموریت خود ادامه می‌دهند، موضع خود را حفظ می‌کنند اما "به شیوه‌ای مودبانه و حرفه‌ای" پاسخ می‌دهند.

اما غیرمعمول نیست که مواجهه‌ها شدیدتر شوند. به طور منظم، و همین دو ماه پیش، ناتو مجبور شد جت‌های جنگنده را برای رهگیری هواپیماهای روسی که قوانین بین‌المللی ترافیک هوایی را نقض می‌کردند، به پرواز درآورد.

کامیله گرند، دستیار سابق دبیرکل ناتو، گفت که این عملیات‌های گشت‌زنی هوایی در شرق اروپا، معروف به مأموریت‌های سپر هوایی (Air Shielding)، هم از نظر استراتژیک و هم از نظر نمادین اهمیت دارند.

گرند گفت: "اگر به استونی حمله کنید، سربازان فرانسوی و بریتانیایی کشته خواهند شد، این روسیه در برابر استونی نیست، بلکه روسیه در برابر ناتو است. این ما را به هم پیوند می‌دهد."

اما روابط میان متحدان از زمان بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ژانویه به کاخ سفید و پیام‌های متناقض او در مورد تعهدش به ائتلاف، تحت فشار بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است — از جمله تردید در مورد بند ۵ ماده پیمان ناتو.

رهبران اروپایی در همین حال در تلاشند تا ترامپ را با تعهد به اختصاص ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود به دفاع، درگیر نگه دارند.

آواکس یکی از بزرگترین هواپیماهای نظامی فرانسه است که با دیسک بزرگ بالای بدنه هواپیما قابل تشخیص است. فرانسه چهار فروند از این هواپیماها را در دهه ۱۹۹۰ از ایالات متحده خریداری کرد که یکی از آنها از زمان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به طور دائم در فرانسه در حالت آماده‌باش بوده است.

این هواپیماها مجهز به طیف وسیعی از رادارها، از جمله آنتن‌هایی هستند که سیگنال‌های مغناطیسی را تشخیص می‌دهند، که به افسران نظارت امکان می‌دهد مدل و ملیت هواپیماها را در شعاع ۷۰۰ کیلومتری شناسایی کنند.

اما در نشانه‌ای از تغییرات زمانه، آواکس‌های فرانسه قرار است تا سال ۲۰۳۵ از رده خارج شده و با هواپیماهای هشدار و کنترل زودهنگام گلوبال‌آی سوئد جایگزین شوند، که پاریس هفته گذشته متعهد به خرید آنها شد.

اگر این معامله به سرانجام برسد، یکی از اولین نمونه‌هایی خواهد بود که یک شرکت دفاعی آمریکایی در اروپا، از زمان انتخاب مجدد ترامپ، رقابت را به رقیب غیرآمریکایی خود می‌بازد.

خدمه این حرکت را ضروری می‌دانند زیرا هواپیماهای آواکس کمیاب‌تر شده و نگهداری آنها دشوارتر شده است. هواپیمای گلوبال‌آی به خدمه کمتری نیاز دارد و توسط فناوری پیشرفته‌تری یاری می‌شود.

اما به گفته بنوآ، رئیس مأموریت، اتوماسیون محدودیت‌هایی دارد.

بنوآ گفت در استقرارهای حساس، "مسیر، ارتفاع، انسجام رفتار... و ملیت" هواپیماهای مشاهده شده باید ارزیابی شوند.

او در حالی که چشمانش قفل منطقه قرمز بالای لاهه بود، توضیح داد: "شما به یک اپراتور انسانی نیاز دارید تا مطمئن شود چیزی از زیر دستش در نمی‌رود."