برای کسی که به نود سالگی نزدیک می‌شود، دالایی لاما در وضعیت remarkably خوبی به سر می‌برد. در صبح یک روز اواسط ژوئن، اکونومیست به گروهی از مخاطبان رهبر معنوی در تبعید تبت پیوست و مشاهده کرد که او به صورت انفرادی با حدود ۳۰۰ مرید و ارادتمند سلام و احوالپرسی می‌کند. او بیش از یک ساعت به ارائه مشاوره و برکت پرداخت و تنها یک بار برای نوشیدن یک جرعه آب داغ توقف کرد. او این کار را پنج بار در هفته، به اضافه تعلیمات عمومی گاه به گاه، در شهر محل زندگی خود در دارامسالا در شمال هند انجام می‌دهد.
با این حال، نزدیکان این برنده جایزه صلح نوبل اذعان دارند که او در حال کند شدن است. او برای دیدار با کالسکه گلف وارد شد و سه دستیار او را به صندلی‌اش کمک کردند، در حالی که نگهبانان هندی با مسلسل منطقه را اسکن می‌کردند. او از زمان جراحی زانو در آمریکا در سال گذشته به ندرت دارامسالا را ترک می‌کند. این امر سوال ظریفی را برای کسانی که نگران آینده تبت هستند، و از همه مهم‌تر دولت‌های چین و هند، مطرح می‌کند: دقیقاً پس از مرگ او چه اتفاقی خواهد افتاد؟
شفاف‌ترین پاسخ‌ها در یک پیام ویدیویی از دالایی لاما در تاریخ ۲ ژوئیه، چهار روز قبل از تولدش، مورد انتظار است. بر اساس سنت تبتی، پس از مرگ یک دالایی لاما، دستیاران و لاماهای ارشد کودکی را به عنوان تناسخ او شناسایی می‌کنند. اما او می‌تواند انتخاب کند که دوباره متولد نشود. او همچنین می‌تواند در حالی که هنوز زنده است، به عنوان شخص دیگری "تجلی" یابد. هر تصمیمی که او بگیرد، چین قطعاً با آن مخالفت خواهد کرد. حزب کمونیست آتئیست این کشور، که در سال ۱۹۵۱ تبت را اشغال کرد، می‌گوید "تجلی" مجاز نیست و تنها خود می‌تواند دالایی لامای بعدی را تأیید کند. این حزب امیدوار است که مرگ دالایی لامای فعلی، که در سال ۱۹۵۹ به هند گریخت، از حمایت بین‌المللی از کارزار غیرخشونت‌آمیز او برای خودمختاری بیشتر تبت در داخل چین بکاهد.
هنگامی که دالایی لاما می‌میرد (یا تجلی می‌یابد)، انتظار می‌رود چین جانشین رقیبی را معرفی کند، درست همانطور که پس از مرگ پانچن لاما — یکی دیگر از شخصیت‌های ارشد بودایی تبتی — در سال ۱۹۸۹ این کار را انجام داد. دالایی لاما جانشینی را برای آن پست در تبت شناسایی کرد، اما مقامات چینی کودک را ربودند (و دیگر هرگز دیده یا شنیده نشد) و به جای او پسربچه‌ای دیگر را منصوب کردند که بسیاری از تبتی‌ها او را یک دست‌نشانده می‌دانند. چین احتمالاً سایر کشورها را تحت فشار قرار خواهد داد تا انتخاب این کشور برای دالایی لامای بعدی را به رسمیت بشناسند و کسانی را که از جایگزین حمایت می‌کنند یا با آن در تماس هستند، مجازات کند. این امر جانشینی را به یک آزمون تاریخی برای اراده — و ظرفیت — جهان دموکراتیک برای مقاومت در برابر اجبار و اطلاعات نادرست چین تبدیل می‌کند.
اختلافات و توطئه‌ها
ریسک‌های قابل توجهی نیز برای چین وجود دارد. دالایی لامای فعلی (چهاردهمین نفر) تنها شخصیتی است که تقریباً بر تمام ۷ میلیون تبتی در چین، و همچنین ۱۵۰,۰۰۰ نفر از جامعه دیاسپورا، نفوذ دارد. اگرچه چین مدت‌هاست او را به عنوان یک "گرگ در لباس راهب" جدایی‌طلب محکوم کرده است، اما سعی کرده او را متقاعد کند که به تبت بازگردد و حاکمیت حزب را در آنجا تأیید کند. بدون او، جنبش تبتی می‌تواند تکه تکه شود و به سمت یک حرکت رادیکال‌تر برای استقلال کامل پیش برود. اگرچه این امر در کوتاه‌مدت بعید است به موفقیت برسد، اما همچنان می‌تواند به تصویر چین در خارج از کشور و همچنین تلاش‌هایش برای اعمال وحدت قومی در داخل کشور آسیب برساند.
دالایی لاما پیش از این برخی جزئیات از برنامه‌های جانشینی خود را فاش کرده است. در کتابی که در ماه مارس منتشر شد، او گفت که وارثش در جهان آزاد متولد خواهد شد. همچنین صحبت‌هایی از تجلی به عنوان گزینه‌ای مطرح شده که مسئله را زودتر به نتیجه می‌رساند و به او اجازه می‌دهد جانشین خود را آموزش دهد. با این حال، افراد نزدیک به او اکنون می‌گویند که تناسخ محتمل‌تر است. این امر می‌تواند یک خلاء رهبری بالقوه خطرناک را در طول یک یا دو دهه که جانشین رشد می‌کند و آموزش می‌بیند، ایجاد کند. اما پنپا تسرینگ، رهبر دولت در تبعید تبت، به اکونومیست می‌گوید که خطرات قابل مدیریت هستند، زیرا دالایی لاما قدرت‌های سیاسی خود را در سال ۲۰۱۱ رها کرده و لاماهای ارشد دیگر در طول انتقال، رهبری مذهبی را فراهم خواهند کرد.
او همچنین می‌گوید که چین از اوایل سال ۲۰۲۳ در تلاش برای احیای مذاکرات از طریق کانال‌های پشت پرده بوده است، اگرچه پیشرفت معنی‌داری حاصل نشده است. واسطه‌های چینی بارها درباره سلامت، برنامه و برنامه‌های جانشینی دالایی لاما می‌پرسند. پنپا تسرینگ توضیح می‌دهد: "آنها نگران هستند. اگر یک چیزی باشد که چین نتواند از پس آن برآید، عدم قطعیت است." او می‌افزاید، با این حال، تبتی‌ها برای مقاومت در برابر دخالت‌های چین به حمایت بین‌المللی نیاز خواهند داشت.
پاسخ آمریکا حیاتی است. این کشور مدت‌هاست از خواسته‌های تبتی‌ها برای آزادی بیشتر حمایت کرده و از مذاکرات بین چین و دالایی لاما دفاع کرده است. در طول اولین دولت ترامپ، کنگره قانونی را تصویب کرد که تحریم‌هایی را علیه مقامات چینی که در جانشینی دخالت می‌کنند، مجاز می‌دانست. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در ماه مارس حمایت مستمر را متعهد شد. اما کاهش‌های ترامپی، حدود ۲۲ میلیون دلار بودجه سالانه برای تبتی‌ها را قطع کرده است که معادل بیش از نیمی از بودجه دولت در تبعید است.
همچنین مشخص نیست که آقای ترامپ چه نظری درباره تبت و دالایی لاما دارد، کسی که یک بار گفت ترامپ "اصول اخلاقی" ندارد. آقای ترامپ کمتر از سلف‌های اخیرش نگران حقوق بشر است و رویکرد او به چین تحت سلطه یک جنگ تجاری است. دولما تسرینگ تیکهانگ، معاون رئیس پارلمان تبتی‌های تبعیدی، اشاره می‌کند که آقای ترامپ زمانی در میان تبتی‌ها محبوب بود زیرا او را در برابر چین سرسخت می‌دانستند.
هند نیز بسیار مهم است زیرا دالایی لاما، دولت در تبعید و نیمی از جامعه دیاسپورای تبتی را در خود جای داده است. اگر دالایی لامای بعدی در هند یافت شود، همانطور که بسیاری انتظار دارند، دولت این کشور احتمالاً به او پناهندگی خواهد داد. این امر از نظر سیاسی محبوب خواهد بود زیرا دالایی لاما مورد احترام بسیاری از بودایی‌ها و هندوهای هندی است. و هند حضور او را منبع اهرمی در برابر چین می‌داند. با این حال، این کشور همچنان از آزرده کردن همسایه بزرگ خود نگران خواهد بود. تنش‌های دوجانبه بین آنها پس از چهار سال بن‌بست مرزی که در ماه اکتبر به پایان رسید، سرانجام کاهش یافته است. و هند به طور فزاینده‌ای به کالاهای چینی وابسته است: کسری تجاری آن با چین در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۵ به رکورد ۹۹ میلیارد دلار رسید.
این امر واکنش سایر دموکراسی‌ها، به ویژه اتحادیه اروپا، را از اهمیت بیشتری برخوردار می‌کند. اتحادیه اروپا در ماه ژوئن اعلام کرد که دالایی لامای بعدی باید "بدون دخالت دولت" انتخاب شود. هیچ کشوری بعید است خطر تماس رسمی با دالایی لامای بعدی را بپذیرد، زیرا چین هزینه‌های تجاری فزاینده‌ای را بر کسانی که این کار را می‌کنند تحمیل کرده است. دالایی لامای فعلی از زمان دیدار با باراک اوباما در سال ۲۰۱۶ با هیچ رهبر جهانی ملاقات نکرده است. اما چندین دموکراسی همچنان درباره نقض حقوق بشر در تبت و حمایت از "راه میانه" دالایی لاما، که تلاش او برای خودمختاری شناخته می‌شود، صحبت می‌کنند.
اینکه آیا این روند ادامه خواهد یافت، می‌تواند به چگونگی تکامل جنبش تبتی پس از مرگ دالایی لاما بستگی داشته باشد. لهاگیاری نامگیال دولکار، عضو پارلمان تبتی‌های تبعیدی، معتقد است که راه میانه منعکس‌کننده امیدهای منسوخ‌شده‌ای است که چین از نظر سیاسی لیبرال خواهد شد. او فکر می‌کند که به جای آن، فراخوان برای استقلال تبتی‌ها و خارجی‌ها را بیشتر الهام‌بخش خواهد کرد. دیگران فکر می‌کنند که چنین صحبت‌هایی سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری را در تبت تحریک خواهد کرد و حامیان خارجی را دور خواهد کرد.
اعلامیه دالایی لاما این اختلافات را حل نخواهد کرد. او ممکن است به تمام سوالات پیرامون جانشینی نیز پاسخ ندهد. اما برای بسیاری از تبتی‌ها، بیانیه او چالش واقعی پیش رو را روشن خواهد کرد: چگونه هویت خود را پس از رفتن مردی که آن را تجسم می‌بخشد، حفظ کنند.