رئیس‌جمهور ترامپ تحریم‌های اقتصادی سنگین علیه سوریه را لغو کرد، با هدف تقویت دولت نوپای دمشق در حالی که این کشور پایان خصومت‌ها با اسرائیل را بررسی می‌کند.
ترامپ روز دوشنبه یک دستور اجرایی را امضا کرد تا بخش عمده‌ای از برنامه تحریمی چند دهه‌ای ایالات متحده علیه سوریه را رسماً برچیند و محدودیت‌های اقتصادی و مالی گسترده‌ای را از این کشور بردارد.
این دستور، تحریم‌های هدفمند علیه بشار اسد، رهبر برکنار شده سوریه، اطرافیانش و گروه‌های تروریستی مشخص را حفظ می‌کند. برخی از تحریم‌ها ماه گذشته پس از آنکه ترامپ در سفر به خاورمیانه قول داد به این کشور "فرصتی برای عظمت" بدهد، کاهش یافتند.
وزیر امور خارجه اسرائیل روز دوشنبه گفت که اسرائیل به دنبال گسترش معاهدات صلح منطقه‌ای برای شامل کردن سوریه و لبنان است. اظهارات اخیر ترامپ و نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو حاکی از آن است که اسرائیل می‌تواند پس از جنگش با ایران، روابط خود را با کشورهای عربی یا مسلمان بیشتری عادی کند.
به گفته افراد مطلع از مذاکرات، اسرائیل و سوریه برای ماه‌ها درباره پایان دادن به خصومت‌ها بین دو کشور در حال گفتگو بوده‌اند. این افراد افزودند که در حال حاضر هیچ گفتگوی مستقیمی بین لبنان و اسرائیل وجود ندارد و توافق با لبنان کمتر محتمل است.
افراد مطلع از این سفر گفتند که رون درمر، معتمد ارشد نتانیاهو، در واشنگتن است تا درباره توافقی که روابط رسمی بین سوریه و اسرائیل را ایجاد می‌کند و سایر مسائل گفتگو کند. سوریه و اسرائیل برای دهه‌ها دشمنان سرسختی بوده‌اند و سه جنگ بزرگ علیه یکدیگر داشته‌اند. یک مقام دولتی گفت که نتانیاهو قصد دارد در 7 ژوئیه در کاخ سفید با ترامپ دیدار کند.
ترامپ روز یکشنبه پیشنهاد داد که کشورهای دیگری نیز می‌توانند به "پیمان ابراهیم" بپیوندند. این پیمان مجموعه‌ای از توافقات سال 2020 است که در دوره اول ریاست جمهوری او منعقد شد و روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی از جمله امارات متحده عربی و بحرین را عادی کرد. نتانیاهو هفته گذشته گفت که جنگ با ایران فرصت‌هایی را برای اسرائیل جهت عادی‌سازی روابط با کشورهای دیگر ایجاد کرده است.
مقامات آمریکایی روز دوشنبه گفتند که اگرچه تصمیم ترامپ برای لغو تحریم‌ها بدون هیچ شرط رسمی صورت گرفته است، اما آنها خوشبین هستند که عادی‌سازی با اسرائیل یک نتیجه محتمل خواهد بود.
گسترش معاهدات با کشورهای عربی یا مسلمان می‌تواند توازن قدرت در خاورمیانه را از ایران دور و به نفع اسرائیل تغییر دهد. فرصت بهبود روابط پس از سقوط اسد، که با ایران همسو بود، به وجود آمده است. اسرائیل در پی حمله 7 اکتبر 2023 به رهبری حماس، به ایران و متحدانش در منطقه حمله کرده و آنها را تضعیف کرده است. رئیس‌جمهور سوریه، احمد الشرع، موضع سختی علیه ایران اتخاذ کرده و نیروهای ایرانی را از کشور بیرون رانده و ورود شهروندان ایرانی به سوریه را ممنوع کرده است.
اما هر توافقی باید با مناقشه‌ای بیش از 50 ساله بر سر بلندی‌های جولان، که هر دو کشور ادعای مالکیت آن را دارند، و چالش‌های پیش روی الشرع، که هنوز در حال تحکیم قدرت خود است، دست و پنجه نرم کند.
گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه اسرائیل، در کنفرانسی خبری روز دوشنبه گفت: "اسرائیل علاقه‌مند به گسترش دایره صلح و عادی‌سازی پیمان ابراهیم است. ما علاقه داریم کشورهایی مانند سوریه و لبنان، همسایگانمان را به دایره صلح و عادی‌سازی اضافه کنیم – در حالی که منافع حیاتی و امنیتی اسرائیل را حفظ کنیم."
وی همچنین یک خط قرمز اسرائیل را تعیین کرد: حفظ حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان، بخشی که اسرائیل در سال 1981 آن را ضمیمه کرد و ایالات متحده این اقدام را در سال 2019 تحت ریاست جمهوری ترامپ به رسمیت شناخت. بخش زیادی از جهان این منطقه را سرزمین اشغالی می‌دانند. اسرائیل پس از سقوط رژیم اسد در دسامبر، اراضی بیشتری در سوریه فراتر از منطقه غیرنظامی سابق تحت کنترل سازمان ملل بین دو کشور را اشغال کرد.
هرگونه توافق با اسرائیل برای الشرع، که تنها حدود شش ماه پیش در کشوری که اکثر مردم اسرائیل را یک قدرت اشغالگر می‌دانند، قدرت را در دمشق به دست گرفت، خطراتی به همراه خواهد داشت. الشرع به دلیل نقشش در برکناری اسد از قدرت، از حمایت بسیاری از سوری‌ها برخوردار است، اما همچنین با تردیدهایی در مورد رفتار دولتش با اقلیت‌ها و کندی روند بازسازی و اصلاحات روبروست.
الشرع همچنین با چالش‌های متعددی در حکمرانی خود روبروست، از جمله از سوی عناصری که به رژیم سابق وفادارند. او همچنین باید اجرای پیمانی را که در ماه مارس امضا شد و هدف آن ادغام شبه‌نظامیان کرد در ارتش است، به پایان برساند.
دستور اجرایی ترامپ، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه را موظف به بازبینی تعیین سوریه به عنوان یک کشور حامی تروریسم کرد.
برد اسمیت، معاون وزیر تروریسم و اطلاعات مالی در وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، گفت: "اقدامات امروز به انزوای این کشور از نظام مالی بین‌المللی پایان خواهد داد و زمینه را برای تجارت جهانی و جذب سرمایه‌گذاری از سوی همسایگانش در منطقه و همچنین از ایالات متحده فراهم می‌کند."
ماه گذشته، اتحادیه اروپا نیز به طور مشابه مجموعه‌ای از تحریم‌ها علیه سوریه را لغو کرد.
اگر توافقی با سوریه و لبنان صورت گیرد، به این معنی خواهد بود که اسرائیل با تمام کشورهای عربی همسایه‌اش در صلح خواهد بود، حتی با وجود اینکه درگیری‌اش با فلسطینی‌ها حل نشده باقی مانده است. این کشور در حال حاضر با اردن و مصر توافقات صلح دارد. اسرائیل با هر چهار کشور جنگ‌های بزرگی داشته است. موضع دیرینه کشورهای عربی این بوده است که تا زمانی که راه حلی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین پیدا نشود، عادی‌سازی با اسرائیل صورت نخواهد گرفت.
عربستان سعودی، که پیش از حمله 7 اکتبر 2023 به رهبری حماس نزدیک به عادی‌سازی روابط با اسرائیل بود و این تلاش‌ها را به انحراف کشاند، بر لزوم مسیری به سوی یک دولت فلسطینی قبل از موافقت با توافق صلح اصرار دارد.
اعلامیه وزیر امور خارجه در روز دوشنبه، پس از اظهارات مکرر ترامپ و نتانیاهو مبنی بر اینکه جنگ با ایران فرصت‌هایی را برای گسترش عادی‌سازی بین اسرائیل و کشورهای عربی ایجاد کرده است، صورت می‌گیرد.
به گفته مقامات عرب، کانال‌های پشتی بین اسرائیل و سوریه چندین ماه پیش با تشویق قطر و عربستان سعودی ایجاد شد. مقامات عرب گفتند که توافق سوریه و اسرائیل به آتش‌بس در غزه مرتبط نیست.
مقامات اسرائیلی پیش از این به دلیل ارتباطات گذشته الشرع با القاعده، که او در سال 2016 از آنها اعلام برائت کرد، سوءظن عمیقی نسبت به وی ابراز کرده بودند. ساعر یکی از برجسته‌ترین منتقدان الشرع بوده و علناً او را "رهبر اسلام افراطی" خوانده که نمی‌توان به او اعتماد کرد.
ساعر در 10 مارس گفت: "آنها جهادی بودند و جهادی ماندند، حتی اگر برخی از رهبرانشان کت و شلوار پوشیده‌اند."
مقامات اسرائیلی گفتند که پس از سقوط اسد، اسرائیل حملات تهاجمی متعددی را علیه سوریه با هدف قرار دادن زیرساخت‌ها و تجهیزات نظامی آغاز کرد تا از افتادن آنها به دست افراط‌گرایان جلوگیری کند. این کمپین بمباران از آن زمان متوقف شده است. حضور نیروهای اسرائیلی در مناطقی در جنوب سوریه گاهی اوقات منجر به اعتراضات شده و جمعیت محلی را که ارتش اسرائیل قصد خلع سلاح آنها را داشت، خشمگین کرده است.
مقامات مطلع از مذاکرات می‌گویند که تغییر لحن احتمالاً به دلیل استقبال ترامپ از الشرع و تمایل او برای همکاری با وی است. ترامپ پس از دیدار با رهبر سوریه در اوایل ماه مه، الشرع را "جوانی جذاب" خواند.