کن برنز در تور سراسری خود برای تبلیغ جدیدترین مستند حماسی‌اش، "انقلاب آمریکا"، به ایستگاه‌های تلویزیون عمومی محلی، موزه‌ها و انجمن‌هایی سر زده است که مدت‌ها از کارهایش حمایت کرده‌اند. اما ماه گذشته در تگزاس، معلم برجسته تاریخ ایالات متحده، یک توقف غیرمنتظره هم داشت: "تجربه جو روگان".
روگان—که علاقه‌مند به تاریخ است و بیشتر به خاطر استفاده از نفوذ مخاطبان گسترده پادکستش در حمایت از تئوری‌های توطئه، علوم حاشیه‌ای و رئیس جمهور ترامپ شناخته می‌شود—برنز را با این جمله معرفی کرد: "رفیق، من یکی از طرفداران بزرگ تو هستم."
برای دو ساعت و نیم بعدی، این فیلمساز ۷۱ ساله بیشتر صحبت کرد و دیدگاه خود را درباره "یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ بشر" ارائه داد. برنز گفت که در پرداختن به داستان شکل‌گیری آمریکا، می‌خواست نشان دهد که این حماسه در واقع چقدر پیچیده بوده است.
"انقلاب آمریکا" در شش قسمت و دوازده ساعت، فراتر از "اسامی برجسته‌ای که همه ما می‌شناسیم" می‌رود تا مجموعه‌ای وسیع‌تر از بازیگران—بومیان، سیاه‌پوستان، آلمانی‌ها، فرانسوی‌ها—و ابعاد یک جنگ داخلی خونین را آشکار کند. به هر حال، شورشیان آمریکایی فقط با بریتانیا مبارزه نکردند، بلکه با آمریکایی‌هایی که در کنار بریتانیا بودند نیز جنگیدند.
برنز گفت: "ما در خشونت شکل گرفتیم و این اشکالی ندارد."
در آستانه دویست و پنجاهمین سالگرد تولد این کشور در سال آینده، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها بیشتر به بحث و جدل بر سر گذشته علاقه‌مندند تا یادگیری مشترک از آن.
"پروژه ۱۶۱۹" روزنامه نیویورک تایمز، که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد و به نام سال ورود اولین کشتی بردگان به آمریکای شمالی نامگذاری شد، بحثی گسترده و قطبی‌کننده را درباره میراث پایدار ریشه‌های برده‌داری کشور برانگیخت. جنبش "زندگی سیاه‌پوستان مهم است"، که در سال ۲۰۲۰ پس از کشته شدن جورگنسن فلوید، یک مرد سیاه‌پوست غیرمسلح، توسط یک افسر پلیس، با اعتراضات گسترده تقویت شد، به بازنگری گسترده‌تری در مورد نژاد و تاریخ دامن زد. مجسمه‌های ژنرال‌های کنفدراسیون به طور ناگهانی سرنگون شدند و نام جورج واشنگتن و توماس جفرسون به سرعت از برخی مدارس حذف شد، زیرا آنها برده‌دار بودند.
پاسخ‌های متقابل نیز به همین سرعت و دراماتیک بودند، به ویژه در ماه‌های اخیر. مجموعه‌ای از اقدامات و فرمان‌های اجرایی دولت ترامپ خواستار بازگرداندن مجسمه‌های کنفدراسیون، بازگرداندن نام‌های قدیمی و اعلام اینکه همه اماکن فدرال اختصاص‌یافته به تاریخ باید داستانی امیدبخش از "عظمت آمریکا" ارائه دهند، شد. نبردها بر سر روایت‌های موجود در کتاب‌های درسی تاریخ و کتابخانه‌های عمومی در همه جا دیده می‌شود. پارک‌های ملی اکنون تابلوهایی را نصب کرده‌اند که از بازدیدکنندگان می‌خواهد هر چیزی را که "آمریکایی‌های گذشته یا زنده" را به شکلی منفی به تصویر می‌کشد، گزارش دهند.
در این لحظه متلاطم، برنز پا به میدان می‌گذارد، مستندساز که هرگز از کاوش در آنچه او "امکانات و مشکلات" پروژه آمریکا می‌خواند، ابایی نداشته است. از زمان سریال "جنگ داخلی" او در سال ۱۹۹۰ که رکورد بینندگان را برای PBS به دست آورد و وارد فرهنگ عامه شد، برنز بارها ثابت کرده است که بازار قدرتمندی برای بررسی تاریخ با نگاهی روشن‌بینانه یک روزنامه‌نگار و قلب یک وطن‌پرست وجود دارد.
برنز در یک توقف در دالاس گفت: "هنگام بررسی روایت آمریکایی، باید تناقض و کشش‌های زیرین را تحمل کنیم." او علیه گرایش ملی به بحث "دوگانه" تاخت و گفت: "در این نوع بحث، همه چیز یک یا صفر است، بله یا خیر، ایالت قرمز یا آبی، خوب یا بد."
اتحادگر، نه تفرقه‌افکن
برنز و تیمش بیش از ۳۵ مستند درباره تاریخ و فرهنگ آمریکا تولید کرده‌اند، از بیسبال گرفته تا ویتنام. اکنون، نزدیک به نیم قرن از فعالیت او به عنوان شاعر ملی گذشته کشور، برنز در حال اعمال آخرین اصلاحات بر یک پروژه بلندپروازانه است که یک دهه در حال ساخت بوده است: داستان ریشه‌های خود ایالات متحده.
او گفت: "چیزی که ما را بیدار نگه می‌دارد و دلیل سیاهی زیر چشمانم است، این است که فقط می‌خواهم داستان را درست روایت کنم. همین."
برنز، سخنگویی لاغراندام و خستگی‌ناپذیر با شلوار جین لیوایز ۵۰۵، شاید جدی‌ترین چهره عمومی در مورد تاریخ آمریکا باشد. "می‌خواهم 'ما' را دوباره به 'ایالات متحده' بازگردانم" یکی از تکرارهای او در تور تبلیغاتی پرشور برای سریال جدیدش است، که در سخنرانی‌هایی برای همه از دانشجویان وست پوینت گرفته تا کنفرانس معلمان مطالعات اجتماعی مطرح می‌شود.
او با لحنی سریع و آسان درباره پروژه‌ها و علاقه‌هایش صحبت می‌کند و تک‌گویی‌هایش را با داستان‌های تاریخی طولانی و نقل‌قول‌های تکراری پر می‌کند ("مارک تواین گفته است که تاریخ تکرار نمی‌شود، اما قافیه دارد"). رویکرد او چه در رادیو ملی (NPR) باشد و چه در پادکست جو روگان، یکسان است (اگرچه، به اعتراف خودش، حضورش در پادکست با عدم تأیید یکی از دخترانش همراه بود).
برنز همچنین استعداد نادری در ایجاد زمینه مشترک در جمع‌آوری کمک مالی دارد.
برنز گفت که "انقلاب آمریکا" که بیش از ۳۰ میلیون دلار هزینه تولید داشت، حامیانی از سراسر طیف سیاسی داشت، از جمله جینی و جاناتان لاوین (اهداکنندگان اصلی حزب دموکرات) و کن گریفین (یکی از کمک‌کنندگان اصلی حزب جمهوری‌خواه). این مستند قرار است از ۱۶ نوامبر از شبکه PBS پخش شود، شبکه‌ای که هدف حمله دولت ترامپ به خاطر آنچه "تبلیغات رادیکال و بیدار" در پخش عمومی می‌خواند، قرار گرفته است. با این حال، یک کمک هفت‌رقمی از سوی بنیاد خانواده کِرن با گرایش محافظه‌کارانه، یک موسسه خیریه مستقر در ویسکانسین که به کارآفرینی، شخصیت‌سازی و آموزش مسیحی اختصاص دارد، هزینه‌های تور تبلیغاتی برنز و مواد آموزشی برای این سریال را پوشش می‌دهد.
برنز بیشتر دوران حرفه‌ای خود را صرف اجتناب از آلودگی سیاست در کارهایش کرده است. اما در ماه مه ۲۰۲۴ به دلیل استفاده از درس‌های تاریخ برای طرفداری، از سوی برخی محافظه‌کاران مورد انتقاد قرار گرفت. او در سخنرانی فارغ‌التحصیلی در دانشگاه براندیس، نسبت به دور دوم ریاست جمهوری ترامپ هشدار داد و اعلام کرد: "ما در یک دو راهی وجودی در زندگی سیاسی و مدنی خود هستیم. این انتخابی است که نمی‌تواند واضح‌تر از این باشد."
یک سال بعد، برنز هنگام صحبت در مورد رویکرد گسترده خود به تاریخ، به بی‌طرفی بازگشت. او گفت که نگران نیست "انقلاب آمریکا" که کار بر روی آن را زمانی که باراک اوباما هنوز در قدرت بود آغاز کرد، هدف قرار گیرد یا سیاسی شود: "ما تحت تأثیر همان بادها نیستیم زیرا در ارتفاع بالاتری پرواز می‌کنیم."
برنز کارگردانی مشترک "انقلاب آمریکا" را با سارا بوتستین، که کارش را با او در "جاز" (۲۰۰۱) آغاز کرد، و دیوید اشمیت، که به عنوان کارآموز در "روزولت‌ها" (۲۰۱۴) شروع به کار کرد، انجام داده است. این مستند توسط جفری سی. وارد، مورخی که بیش از ۴۰ سال با برنز همکاری داشته است، نوشته شده است.
مانند بسیاری از پروژه‌های برنز، این سریال نیز قصد دارد برخی از عناصر باورهای رایج را به چالش بکشد. کارگردانان به دنبال از بین بردن آنچه برنز "جلبک‌های احساسات‌گرایی" می‌نامد بودند که "جنگ انقلابی" را در کلیشه‌ها پوشانده‌اند—فریاد کشیدن پل ریور درباره سربازان بریتانیایی، ایستادن قهرمانانه جورج واشنگتن در جلوی قایق هنگام عبور از رودخانه دلاور، همه آن پدران بنیان‌گذار با کلاه‌گیس‌های پودری‌شان.
این سریال تصویری بسیار پیچیده‌تر از یک درگیری ارائه می‌دهد که نزدیک به ۲۰ سال به طول انجامید، ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشت و نه تنها در کنکورد و لکسینگتون، بلکه "در صدها مکان" رخ داد، همانطور که راوی قدیمی برنز، پیتر کایوت، در آغاز مستند می‌گوید: "از دریاهای طوفانی نزدیک انگلستان، فرانسه و کارائیب، تا شهرها و باغ‌های کشور بومیان."
این همچنین حماسه‌ای بسیار وحشیانه‌تر از آن چیزی است که بینندگان ممکن است انتظار داشته باشند، با توجه به جلوه سرنوشتی که انقلاب در تصور عمومی دارد. از نظر برنز، غریزه پنهان کردن خشونت این شورش از این نگرانی نشأت می‌گیرد که "با آشکار کردن آن و درک اینکه چقدر به طرز خارق‌العاده‌ای خونین بوده است، به نحوی ایده‌های بزرگ پشت آن را کمرنگ خواهد کرد. این اتفاق نمی‌افتد. خشونت آنها را بزرگ‌تر می‌کند."
به عنوان مثال، بینندگان می‌آموزند که تصمیمات ضعیف واشنگتن در میدان نبرد منجر به شکست نیروهایش در نبرد لانگ آیلند شد. کشتار، که در نماهای نزدیک نقاشی‌های به شدت واضح به تصویر کشیده شده است، توسط یک کشیش که از دیدن مردانی "تکه تکه شده و تیرخورده" آزرده شده بود، توصیف می‌شود.
اولین کلمات در "انقلاب آمریکا" برای بسیاری از بینندگان آشنا خواهد بود: "از جرقه‌ای کوچک که در آمریکا افروخته شد، شعله‌ای برخاست که خاموش‌شدنی نیست." این کلمات از "حقوق بشر" اثر توماس پین است، کسی که نوشته‌هایش به شعله‌ور شدن انقلاب کمک کرد.
نقل قول بعدی مبهم‌تر است، اما پیام آن امروزه فوری‌تر به نظر می‌رسد. کانساتگو، نماینده قرن هجدهمی کنفدراسیون شش ملت ایروکوا، به استعمارگران توصیه کرد: "هر اتفاقی که برایتان افتاد، هرگز با یکدیگر درگیر نشوید."
برنز با اشاره به چالش‌های تشکیل و حفظ یک اتحادیه، در آن زمان و حال، سر تکان داد و گفت: "این بزرگترین اظهارنظری است که در هر لحظه آینده جاری است."
این کنار هم قرار دادن صداها—که توسط مجموعه‌ای گسترده از بازیگران مشهور از جمله تام هنکس و مریل استریپ جان می‌گیرند—با رویکرد راشومون فیلمساز به داستان‌گویی تاریخی مطابقت دارد، اصرار او بر اینکه هرگز تنها یک روایت وجود ندارد بلکه روایت‌های بسیاری وجود دارد. سریال ۱۸ ساعته تحسین‌شده او درباره "جنگ ویتنام" (۲۰۱۷) شامل مصاحبه با نه تنها سربازان کهنه‌کار جنگی آمریکایی و فراریان از سربازی، بلکه سربازان و غیرنظامیان ویتنام شمالی و جنوبی نیز بود.
برنز گفت با قرار دادن یک صدای بومی در پیش‌زمینه داستان استقلال آمریکا، "این به بیننده می‌گوید که در اینجا بیش از آن چیزی که فکر می‌کنید می‌دانید، وجود دارد."
"انقلاب آمریکا" برخی از روابط غیرمنتظره بین بنیان‌گذاران آمریکا و ساکنان بومی قاره را بررسی می‌کند، که برخی از آنها نیز در کنار بریتانیایی‌ها جنگیدند. اولین فراخوان بنجامین فرانکلین برای اتحاد مستعمرات—در سال ۱۷۵۴، با شعار "بپیوند یا بمیر"—تا حدی از کنفدراسیون چند صد ساله ایروکوا معروف به هاودنوسانی الهام گرفته شده بود.
با این حال، استعمارگران از جنگ نیز برای عبور از مرزهای جغرافیایی که زمانی توسط بریتانیایی‌ها اعمال می‌شد، استفاده کردند و نبردهایی را با چروکی‌ها و سایر ملت‌ها برانگیختند. بوتستین توضیح داد: "انقلاب به همان اندازه که درباره مالیات و جدایی از کشور مادر بود، درباره غنیمت آمریکای شمالی نیز بود."
همانند دیگر آثار برنز، بخش عمده‌ای از "انقلاب آمریکا" از طریق تجربیات و صداهای شخصیت‌های حاشیه تاریخ روایت می‌شود. بتسی املر، زنی از ویرجینیا که در زمان شروع جنگ ۱۰ ساله بود و بعدها مشاهده کرد که "کشور آرام ما اکنون به صحنه‌ای از وحشت و هرج و مرج تبدیل شده است." همچنین گروهی از بازیگران فرعی جذاب، مانند فردریش ویلهلم فن اشتویبن، یک ژنرال آلمانی‌الاصل که ناسزا می‌گفت، سربازان سرکش شورشی را به نظم آورد.
سی و شش مورخ به "انقلاب آمریکا" مشاوره دادند و بسیاری از آنها در صفحه نمایش ظاهر می‌شوند، مانند ریک اتکینسون، نویسنده برنده پولیتزر که اخیراً دومین کتاب از یک سه گانه برنامه‌ریزی شده درباره انقلاب را منتشر کرده است، و جین کامنسکی، استاد سابق تاریخ هاروارد که اکنون بر مونتیسلو (Monticello) توماس جفرسون نظارت دارد. این کارشناسان نظرات متنوع و گاه متناقضی را ارائه می‌دهند. برنز گفت: "شما نوعی حس انباشتگی از چشم‌انداز را به دست می‌آورید، مانند پره‌های یک چرخ."
به مخاطب اعتماد کنید
در این عصر اعتراضات "بدون پادشاهان" و رژه‌های نظامی بحث‌برانگیز، جشن‌های دویست و پنجاهمین سالگرد اعلامیه استقلال قطعاً بحث‌برانگیز خواهد بود.
America250، یک سازمان غیرانتفاعی که در سال ۲۰۱۶ توسط کنگره مأمور شد تا برنامه‌ای برای جشن‌های کشور تهیه کند، اکنون توسط یک مسئول مطبوعاتی سابق ملانیا ترامپ اداره می‌شود. در این چهارم ژوئیه، ترامپ قصد دارد در نمایشگاه ایالتی آیووا شرکت کند تا شمارش معکوس برای روز استقلال ۲۰۲۶ را آغاز کرده و "عصر جدیدی از عظمت آمریکا" را کلید بزند، طبق اعلام America250.
چنین تلاش‌هایی برای سوق دادن سالگرد بزرگ کشور به سمتی حزبی، برخی از مورخان را آزرده خاطر می‌کند. بسیاری همچنین گلایه دارند که کمبود چشمگیری در برنامه‌ریزی در سطح ملی برای گروه‌های تاریخی محلی و منطقه‌ای وجود داشته تا برنامه‌های خود را بر اساس آن بنا کنند.
کارولین کلیبانوف، مدیر اجرایی Made By Us، شبکه‌ای از صدها موزه و سایت تاریخی با تمرکز بر جوانان، گفت: "سال‌هاست که سازمان‌هایی که می‌خواهند دویست و پنجاهمین سالگرد را جشن بگیرند، به دنبال راهنمایی هستند. اما هیچ کس به دنبال جلب نظر عموم نیست تا بگوید: 'به دویست و پنجاهمین سالگرد آمریکا خوش آمدید. ما همه این کارها را انجام می‌دهیم.'"
PBS مشتاق است که "انقلاب آمریکا" این خلاء را پر کند. و کلیبانوف گفت، گروه‌های تاریخی در سراسر کشور نیز چنین هستند: "این یک نقطه عطف است، مورد اعتماد است."
اگرچه برنز و تیمش می‌دانند که اولین وظیفه آنها به عنوان فیلمساز، سرگرم کردن با یک داستان مهیج است، اما احترام زیاد به مخاطب همیشه راهنمای کار آنها بوده است. برنز با مخاطبانش به عنوان افراد بالغی رفتار می‌کند که قادر به درک تصویری کامل و بی‌پرده از کشور هستند، تصویری که پر از نظرات متناقض و حقایق ناخوشایند است.
در یک رویداد اخیراً و کاملاً پرفروش در خانه اپرای وینسپر در دالاس، برنز پیش‌نمایش "انقلاب آمریکا" را با شوخی‌ای درباره قفل کردن درها و مجبور کردن تماشاگران به تماشای ۱۲ ساعت سریال در یک نشست، معرفی کرد. جمعیت به وجد آمدند. به نظر می‌رسید آماده باشند.
برای جان جورگنسن بنویسید در [email protected]