رهبران بریکس آماده‌اند تا در مورد تعرفه‌های تجاری، درگیری‌ها در خاورمیانه و هزینه‌های نظامی جهانی موضعی در تضاد با رئیس‌جمهور دونالد ترامپ اتخاذ کنند، هرچند که از به چالش کشیدن مستقیم ایالات متحده اجتناب می‌کنند.
بر اساس نسخه‌ای از متن نهایی، در پیش‌نویس بیانیه‌ای که برای نشست آنها در برزیل از روز یکشنبه تهیه شده است، رهبران توافق کردند که «نگرانی‌های جدی» خود را در مورد افزایش اقدامات تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای یک‌جانبه که «تجارت را مختل کرده و با قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) ناسازگار هستند»، ابراز کنند.
این متن بیان می‌کند که سران دولت‌ها علاوه بر این توافق کردند که «تحمیل اقدامات قهری یک‌جانبه که مغایر با قوانین بین‌المللی هستند»، به ویژه تحریم‌های اقتصادی، را محکوم کنند. متن نهایی بیانیه پایانی هنوز می‌تواند تغییر کند.
با آنکه از دولت ترامپ نامی برده نشده است، کشورهای اصلی بازارهای نوظهور به وضوح به ایالات متحده اشاره دارند؛ پس از اعمال تعرفه‌های رئیس‌جمهور بر کشورهای سراسر جهان. کشورهایی از جمله هند، عضو بنیان‌گذار بریکس، در مواجهه با عوارض تنبیهی، در حال رقابت برای دستیابی به توافق با ایالات متحده پیش از مهلت ۹ ژوئیه هستند که ترامپ برای اجرایی شدن تعرفه‌ها تعیین کرده است.
هم‌زمان، اکراه از نام بردن مستقیم ترامپ یا ایالات متحده، نشان‌دهنده اختلافات درون این بلوک است، زیرا برخی از اعضا به واشنگتن نزدیک‌ترند و اعضایی مانند هند نگران‌اند که بریکس به ابزاری برای بزرگ‌ترین اقتصاد عضو خود، یعنی چین، تبدیل شود. اعضا هنوز نتوانسته‌اند موضع مشترکی در مورد نمایندگی در شورای امنیت سازمان ملل متحد اتخاذ کنند.
با این حال، کشورهای بریکس که در ریودوژانیرو توسط رئیس‌جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، میزبان هستند، در بسیاری از جنبه‌های سیاست با دولت ترامپ اختلاف نظر دارند.
این شامل تأکید بر نقش سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان «ضروری برای مقابله مؤثر با چالش‌های بهداشت عمومی کنونی و آینده» است - در حالی که ترامپ در ژانویه به WHO اطلاع داد که ایالات متحده قصد دارد از آن خارج شود.
این مسئله به جنبه‌هایی از سیاست در مورد خاورمیانه نیز گسترش می‌یابد، به طوری که رهبران توافق کردند حملات نظامی علیه ایران، عضو بریکس، را از ۱۳ ژوئن، زمانی که اسرائیل حملات خود را آغاز کرد و با حملات هوایی ایالات متحده در ۲۲ ژوئن به اوج رسید، محکوم کنند.
بر اساس پیش‌نویس بیانیه بریکس، این حملات «نقض قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند»، و رهبران در آن «نگرانی عمیق خود را نسبت به تشدید متعاقب وضعیت امنیتی در خاورمیانه ابراز می‌کنند.»
این در تناقض با ادعای ترامپ است که حملات ایالات متحده «یک موفقیت نظامی تماشایی» بوده که به «جنگی که می‌توانست سال‌ها ادامه یابد و خاورمیانه را نابود کند» پایان داد.
«نگرانی عمیق»
رهبران بریکس همچنین «نگرانی عمیق» خود را در مورد وضعیت «سرزمین‌های اشغالی فلسطین» ابراز می‌کنند و به از سرگیری حملات اسرائیل و ممانعت از ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه اشاره می‌کنند. بر اساس پیش‌نویس، آنها نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر را محکوم می‌کنند، «از جمله استفاده از گرسنگی به عنوان روش جنگی» – اشاره‌ای به اتهامات وارد شده به اسرائیل مبنی بر ممانعت از کمک‌های بشردوستانه، اتهاماتی که اسرائیل آنها را رد می‌کند.
آنها توافق کردند که خواستار خروج کامل نیروهای اسرائیلی از نوار غزه تحت آتش‌بس دائمی و بدون قید و شرط، و همچنین آزادی همه گروگان‌ها شوند، در حالی که مخالفت خود را با جابجایی اجباری هر یک از جمعیت فلسطینی از سرزمین خود ابراز کردند.
این لحن – اگر در متن نهایی هنگام پایان یافتن اجلاس دو روزه سران در ۷ ژوئیه ظاهر شود – احتمالاً یک مداخله ناخواسته خواهد بود، زیرا بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در همان روز برای دیدار با ترامپ در کاخ سفید آماده می‌شود.
بر اساس پیش‌نویس، رهبران بریکس همچنین از روند کنونی «افزایش چشمگیر هزینه‌های نظامی جهانی» «ابراز نگرانی می‌کنند». این یک اختلاف دیگر با درخواست ترامپ است که کشورهای ناتو هزینه‌های دفاعی را به ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهند؛ درخواستی که در اجلاس ماه گذشته اعضای ائتلاف در لاهه با تمرکز ویژه بر مقابله با تجاوز روسیه، عضو بنیان‌گذار بریکس، مورد توجه قرار گرفت.
به گفته مقامات، رهبران بریکس همچنین قرار است حمایت خود را از توافقنامه آب و هوایی پاریس – پیمانی که ترامپ به طور یک‌جانبه آن را ترک کرد – ابراز کنند و خواستار حکمرانی جهانی بر هوش مصنوعی برای کاهش خطرات احتمالی شوند. ایالات متحده پیشتاز در توسعه هوش مصنوعی است و در برابر تلاش‌ها برای مقررات‌گذاری توسط نهادهایی مانند اتحادیه اروپا مقاومت می‌کند.
کشورهای بریکس عبارتند از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، و همچنین اعضای کامل جدیدتر شامل مصر، اتیوپی، ایران، اندونزی و امارات متحده عربی. این بیانیه از ۱۰ کشور دیگر به عنوان کشورهای شریک، از جمله قزاقستان، نیجریه، ویتنام و تایلند، استقبال می‌کند.