عکس: گتی ایماژ
عکس: گتی ایماژ

ماکرون زودتر از ترامپ به لندن می‌رسد: استقبال سلطنتی از یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه

استقبال سلطنتی از یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه

هنگامی که سر کی‌یر استارمر در ماه فوریه با دونالد ترامپ در کاخ سفید ملاقات کرد، نخست‌وزیر بریتانیا نامه‌ای از سوی پادشاه چارلز سوم به رئیس‌جمهور آمریکا داد و از او برای یک سفر دولتی به بریتانیا دعوت کرد. در تاریخ 8 ژوئیه، رئیس‌جمهوری خارجی برای اولین سفر دولتی که پادشاه میزبان آن در سال جاری است، وارد بریتانیا خواهد شد. اما این مهمان، نه آقای ترامپ، بلکه امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه خواهد بود.

این سفر سه‌روزه آقای ماکرون و همسرش بریژیت، که در قلعه ویندزور اقامت خواهند داشت و با تشریفات کامل از آن‌ها پذیرایی می‌شود، از نمادگرایی بالایی برخوردار است و تنها به این دلیل نیست که فرانسوی‌ها زودتر از دیگران به این مهمانی رسیدند. از زمان رأی برگزیت در سال 2016، روابط دو سوی کانال اغلب از سردی تا انجماد پیش رفته است. بریتانیایی‌ها متقاعد شده بودند که آقای ماکرون قصد دارد آن‌ها را به دلیل ترک اتحادیه اروپا مجازات کند. فرانسوی‌ها، که در سال 2021 با قرارداد زیردریایی آکوس (AUKUS) بین استرالیا، آمریکا و بریتانیا، که یک قرارداد فرانسوی-استرالیایی را لغو کرد، مورد بی‌اعتنایی قرار گرفتند، به این نتیجه رسیدند که به بریتانیا نمی‌توان اعتماد کرد. لیز تراس، که برای مدت کوتاهی نخست‌وزیر بود، حتی از اظهارنظر در مورد اینکه آیا آقای ماکرون "دوست است یا دشمن" امتناع ورزید.

این سفر دولتی که شامل یک نشست سران دو دولت نیز خواهد بود، نشان‌دهنده ورق خوردن یک صفحه جدید است. وضعیت در سال 2023، هنگامی که دیدارهای دوجانبه پس از پنج سال وقفه از سر گرفته شد، رو به بهبود گذاشت. در آن سال، زیر لوسترهای درخشان یک شام دولتی برای پادشاه در ورسای، آقای ماکرون، طبق عادت همیشگی خود، از "همگرایی سرنوشت‌ها" سخن گفت. در پاریس، پادشاه سخنرانی (تا حدودی) به زبان فرانسه ایراد کرد. در لندن، هنگامی که آقای ماکرون در وست‌مینستر هال در نشستی مشترک در پارلمان سخنرانی می‌کند، احتمالاً این لطف را جبران خواهد کرد. در این رویداد، "تفاهم قلبی" (entente cordiale)، پیوندهای مشترک، فرهنگ و تاریخ فراوان مورد تجلیل قرار خواهد گرفت.

این نزدیکی با دو رویداد تقویت شد. یکی از آن‌ها ورود سر کی‌یر استارمر به خیابان داونینگ بود. او و آقای ماکرون زوجی نامتجانس هستند که تنها اندکی از مشکلات سیاسی داخلی آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد. سر کی‌یر خشک، کند و حقوق‌دان‌مآب است؛ آقای ماکرون لمسی، بیش از حد متفکر و سرشار از ایده است. اما فرانسوی‌ها به یاد دارند که سر کی‌یر علیه برگزیت مبارزه کرده و مدت‌ها قبل از انتخابات عمومی موفق به ملاقات با رئیس‌جمهور شده بود. آقای ماکرون، که تحت تأثیر نحوه عملکرد نخست‌وزیر در امور خارجی قرار گرفته، به طور خصوصی در مورد "مسیر ویژه‌ای" که آن‌ها در حال ایجاد آن هستند صحبت می‌کند (او همچنین رابطه گرمی با پادشاه برقرار کرده است). تغییر دیگر، بازگشت آقای ترامپ بود. این امر، بریتانیای آتلانتیک‌گرا و فرانسه گولیست را که عادت داشتند در جهت‌های متضاد نگاه کنند، به یکدیگر نزدیک‌تر کرده است. لرد ریکتز، سفیر سابق در پاریس، می‌گوید که روابط دوجانبه "قطعاً بهترین وضعیتی است که از زمان برگزیت داشته است".

استراتژیک‌ترین بخش این نشست، مربوط به دفاع و امنیت در اروپاست. بریتانیا و فرانسه تمام داستان نیستند. افزایش عظیم و برنامه‌ریزی‌شده هزینه‌های دفاعی آلمان، تعادل قدرت قاره را تغییر خواهد داد، همانطور که قدرت نوظهور لهستان پیش از این تغییر داده است. اما بریتانیا و فرانسه تنها قدرت‌های هسته‌ای اروپا (و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل) هستند. آن‌ها در مورد همکاری نزدیک‌تر در زمینه بازدارندگی هسته‌ای بحث خواهند کرد، هرچند در عمل دشوار باشد (بازدارندگی بریتانیا به ناتو اختصاص یافته است؛ فرانسه مستقل است). پیمان‌های دفاعی لنکاوی هاوس، که اکنون 15 ساله شده‌اند، به‌روزرسانی و تقویت خواهند شد. این پیمان‌ها تصریح می‌کنند که تهدید علیه "منافع حیاتی" یک کشور، تهدیدی برای منافع کشور دیگر است؛ ممکن است یک بعد اروپایی نیز به آن افزوده شود. رئیس‌جمهور فرانسه، که مشتاق است بریتانیا را در حوزه امنیت به اروپا بازگرداند، خواهان تشدید تلاش‌های مشترک برای بهبود امنیت قطب شمال و بالتیک است. بریتانیا و فرانسه در حال حاضر به عنوان بخشی از نیروی ناتو در استونی با یکدیگر همکاری می‌کنند.

در مورد اوکراین، پس از ناامیدی از اجلاس اخیر ناتو که به سختی به آن اشاره شد، دو رهبر می‌خواهند حمایت خود را مجدداً تأیید کنند. آقای ماکرون و آقای استارمر تلاش‌هایی را برای تشکیل یک نیروی "اطمینان‌بخش" برای اوکراین رهبری کرده‌اند و در تاریخ 10 ژوئیه، مشترکاً ریاست نشست دیگری را به این منظور در مقر فرماندهی نظامی نورث‌وود بر عهده خواهند داشت. چنین نیرویی تنها در صورت آتش‌بس با روسیه اعزام خواهد شد که به نظر نمی‌رسد نزدیک باشد. اما این تلاش نشان‌دهنده تمایل هر دو طرف برای تفکر متفاوت در مورد امنیت جمعی است. این امر روابط بین رؤسای نیروهای مسلح دو کشور را تا حدی محکم کرده است که یک افسر بریتانیایی از آن به عنوان "مهمانی عشق" یاد می‌کند. همکاری بین سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور، از جمله رؤسای آن‌ها، نیز به ویژه خوب است.

با وجود تمام این پیوندها، نقاط اختلاف همچنان باقی است. یکی از آن‌ها این است که صحبت درباره پروژه‌های مشترک صنعتی دفاعی ناگزیر با رقابت تجاری، و همچنین عدم اطمینان در مورد سطح دسترسی بریتانیا به بودجه‌های تدارکاتی اتحادیه اروپا، روبرو می‌شود. در پاریس، این نگرانی وجود دارد که حمایت بریتانیا از به رسمیت شناختن مشترک یک کشور فلسطینی، که آقای ماکرون بر آن پافشاری کرده، در حال تزلزل است. در لندن، این نارضایتی وجود دارد که فرانسه به عنوان بخشی از توافق اخیر بریتانیا و اتحادیه اروپا، تمدید طولانی‌مدت حقوق ماهیگیری را به دست آورد. فراتر از همه، بریتانیا شاکی است که فرانسه تلاش بیشتری برای جلوگیری از سوار شدن مهاجران به قایق‌های کوچک در سواحل شمالی خود انجام نمی‌دهد، با وجود قوانین جدیدی که به پلیس فرانسه اجازه می‌دهد در آب‌های کم‌عمق مداخله کند. عبور مهاجران در نیمه اول سال 2025 به رکورد جدیدی رسید. تصاویر پلیس فرانسه که از سواحل تماشا می‌کنند قایق‌های بادی به راه می‌افتند، خشم زیادی را در بریتانیا برمی‌انگیزد.

با این حال، با وجود این تنش‌ها، به نظر می‌رسد دو کشور از مدت‌ها پیش به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند. مجتبی رحمان از اوراسیا، یک شرکت مشاوره‌ای ریسک، می‌گوید: "آنچه در یک سال به دست آمده واقعاً چشمگیر است." افکار عمومی نیز به نظر می‌رسد بیشتر به یکدیگر همگرا شده‌اند. در یک نظرسنجی اخیر توسط شورای اروپا در روابط خارجی، 62 درصد از پاسخ‌دهندگان فرانسوی و 65 درصد از پاسخ‌دهندگان بریتانیایی از ایده توسعه یک بازدارندگی هسته‌ای اروپا که به آمریکا متکی نباشد، حمایت کردند. پس از کنار گذاشتن تاج‌ها و کالسکه ها، بریتانیا و فرانسه با کار سخت اجرای تمام این ایده‌ها برای افزایش امنیت اروپا – و یافتن بودجه برای انجام آن – روبرو خواهند شد. اما آن‌ها حداقل تلاش خواهند کرد این کار را به طور کلی، دست در دست، انجام دهند. ¦