به گفته تحلیلگران و ناظران سیاسی داخلی و خارجی ایران، اجماعی در صحنه سیاسی پرنوسان ایران در حال شکل‌گیری است که این کشور باید مذاکرات مربوط به برنامه هسته‌ای خود را با ایالات متحده از سر بگیرد، حتی در حالی که بی‌اعتمادی نسبت به اینکه آیا چنین گفت‌وگوهایی صرفاً می‌تواند مقدمه‌ای بر حمله دیگری از سوی اسرائیل باشد، باقی مانده است.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، طی چند هفته گذشته در یک جریان رسانه‌ای شرکت کرده‌اند تا بین ایالات متحده و اسرائیل تمایز قائل شوند و تأکید کنند که با وجود خصومت اسرائیل، می‌توان با واشنگتن به یک توافق از طریق مذاکره دست یافت.
به عنوان مثال، در مصاحبه‌ای با شخصیت رسانه‌ای محافظه‌کار، تاکر کارلسون، که هفته گذشته منتشر شد، پزشکیان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، را متهم کرد که این ایده را در ذهن آمریکایی‌ها کاشته که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است؛ اما تأکید کرد که کشورش «می‌تواند به راحتی اختلافات و درگیری‌های خود را با ایالات متحده از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل و فصل کند.» و در مقاله‌ای در فایننشال تایمز، عراقچی اظهار داشت که ایران و ایالات متحده «در آستانه یک پیشرفت تاریخی» بودند پیش از آنکه حملات اسرائیل آغاز شود.
برخی ناظران می‌گویند که حرکت به سمت از سرگیری مذاکرات، بازتاب کشمکش قدرتی در تهران است که پس از حملات ماه گذشته اسرائیل و آمریکا تشدید شده است؛ به طوری که طرفداران رویکردی آشتی‌جویانه‌تر به ضرر طرفداران تقابل، نفوذ بیشتری کسب کرده‌اند.
با این حال، مخالفانی نیز وجود دارند. هادی معصومی زارع، کارشناس منطقه‌ای که پیش‌تر در رسانه‌ای وابسته به سپاه پاسداران ایران حضور یافته است، ضمن اذعان به مبارزه جاری، از تلاش‌های سیاست‌گذارانی انتقاد کرد که به گفته او، از ضربات وارده از سوی اسرائیل برای فشار آوردن جهت مذاکره با آمریکا سوءاستفاده می‌کنند.
معصومی زارع در قسمتی از یک پادکست که هفته گذشته منتشر شد، گفت: «امروز در غیاب بسیاری از این فرماندهان و با این احساس که این لایه ایدئولوژیک و انقلابی توسط اسرائیل تضعیف و فرسوده شده است، آنها در تلاشند خود و مدل فکری‌شان را به عنوان ناجی به مردم ایران بفروشند.» او اظهار داشت که این کمپین بخشی از تلاشی گسترده‌تر برای تسلط بر مراکز قدرت ایران است.
برای مقامات ارشد ایران، حمله‌ای پایدار مانند آنچه اسرائیل ماه گذشته در خاک این کشور انجام داد، همراه با بمباران سه تاسیسات هسته‌ای توسط ایالات متحده، زمانی یک پیشنهاد غیرقابل تصور بود.
اما این حملات چشمگیر تغییر قابل توجهی در مواضع عمومی ایران ایجاد نکرده است. ایران نه علاقه بیشتری به دنبال کردن سلاح هسته‌ای نشان داده و نه تمایلی به دست کشیدن کامل از برنامه هسته‌ای خود. این کشور همچنان بر حق تولید سوخت هسته‌ای در داخل مرزهای خود اصرار دارد و در عین حال تکرار می‌کند که به دنبال توسعه سلاح هسته‌ای نیست. شاید قابل توجه‌ترین نکته این باشد که حملات آمریکا، ایران را از واشنگتن دور نکرده است.
حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مهمان در مؤسسه آلمانی امور بین‌المللی و امنیتی، گفت: «انتظار داشتم پس از تمام اتفاقات و جنگ و غیره، نوعی موضع یکپارچه مبنی بر رد هرگونه تعامل با ایالات متحده بشنوم... اما در واقع، به نظر می‌رسد برعکس آن اتفاق افتاده است.» وی افزود: «نکته کلیدی در اینجا آسیب‌پذیری‌هایی است که به طور کامل آشکار شده‌اند و این منجر به نوعی رویکرد عمل‌گرایانه شده است.»
ایران در موقعیت دشواری قرار دارد. این حملات نشان دادند که سامانه‌های موشکی و دفاع هوایی آن – که در گذشته توسط رهبران نظامی و سیاسی بسیار مورد ستایش قرار می‌گرفتند – در برابر حملات دو ارتش پیشرفته کارایی لازم را ندارند.
عملیات اسرائیل، به ویژه، همچنین نفوذ عمیق اطلاعاتی اسرائیل به نیروهای امنیتی ایران را آشکار ساخت، که احتمالاً ایران را در تصمیم‌گیری درباره چگونگی بازسازی قابلیت‌های نظامی و هسته‌ای خود به فکر فرو خواهد برد. اسرائیل موفق شد پیش از حمله، سلاح‌هایی را به داخل کشور قاچاق کند و از موقعیت پناهگاه مورد استفاده مقامات ارشد نیروی هوایی ایران باخبر بود و با حمله به آنجا، آن فرماندهان را به قتل رساند.
بهنام بن طالبلو، مدیر ارشد برنامه ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن، اظهار داشت: «این اولین جنگ در خاک ایران از زمان جنگ ایران و عراق [دهه ۱۹۸۰] است و رژیم کاملاً آن را خراب کرد.»
به مشکلات ایران، وضعیت اقتصاد آن نیز اضافه می‌شود که تحت فشار تورم و بیکاری persistently بالا قرار دارد.
این فشارها می‌تواند وخیم‌تر شود اگر کشورهای اروپایی در هفته‌های آینده تصمیم بگیرند با اعلام اینکه ایران به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خود با قدرت‌های جهانی پایبند نیست، تحریم‌های سازمان ملل را دوباره فعال کنند. دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا، هفته گذشته گفت که اروپا می‌تواند «تحریم‌های چشمگیری» اعمال کند، مگر اینکه ایران «درباره خواست بین‌المللی برای عقب‌نشینی از جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود جدی باشد.»
یک مقام آمریکایی آشنا با موضوع که نخواست نامش فاش شود تا درباره موضوع حساس صحبت کند، گفت که مقامات دولت ترامپ معتقدند ایران حتی پس از حملات ایالات متحده و اسرائیل که مذاکرات موجود را مختل کرد، به یک توافق دیپلماتیک بر سر برنامه هسته‌ای خود تمایل دارد. این دیدگاه با بحث‌های دیپلماتیک در روزهای اخیر تقویت شده است. روز دوشنبه، استیو ویتکاف، فرستاده خاورمیانه، گفت که این مذاکرات «خیلی سریع، در هفته آینده یا همین حدود» اتفاق خواهد افتاد.
اما مصطفی نجفی، تحلیلگر مستقر در تهران که به محافل سیاست امنیتی ایران نزدیک است، گفت که ایران به چندین کشور همسایه که نقش میانجی را ایفا می‌کنند، به صراحت اعلام کرده است که «اساساً هیچ شانسی برای مذاکره» تحت شرایط تهدید وجود ندارد. او همچنین گفت که ایران به نوعی تضمین نیاز دارد که اسرائیل در میانه دور جدید مذاکرات دوباره حمله نخواهد کرد.
او گفت: «پیش از آنکه ایران وارد مسیر دیپلماتیک جدیدی با آمریکایی‌ها شود، می‌خواهد این تضمین را داشته باشد، چه از طریق واسطه‌ها باشد چه از طریق یک چارچوب قانونی، هرچه که باشد.»
علیاصغر شفیعیان، مشاور سابق کمپین پزشکیان و مدیر یک سایت خبری اصلاح‌طلب در تهران، گفت که پزشکیان در طول یک سال ریاست خود، اجماع لازم را در مراکز قدرت ایران برای دنبال کردن دیپلماسی ایجاد کرده و لحظه کنونی یک «فرصت طلایی» برای مذاکره با ایالات متحده است. او گفت: «ایران اراده مذاکره را دارد.»
آیت‌الله علی خامنه‌ای، عالی‌رتبه‌ترین مقام در سیستم تئوکراتیک ایران، هنوز درباره چشم‌انداز مذاکرات جدید با ایالات متحده که در گذشته با شک و تردید عمیق به آن نگریسته است، اظهار نظری نکرده است.
پس از حملات، مجلس ایران به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ناظر هسته‌ای سازمان ملل، رأی داد و پزشکیان این قانون را به اجرا درآورد. اما این قانون اجازه ادامه همکاری را تحت دو شرط می‌دهد: احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران و تضمین حق این کشور برای غنی‌سازی اورانیوم. مسئولیت تعیین اینکه آیا این شرایط محقق شده‌اند، به شورای عالی امنیت ملی ایران واگذار شد.
تحلیلگران، از جمله شفیعیان، گفتند که این قانون مانع جدی برای سازش‌های آینده نیست. نجفی گفت که رأی مجلس «حداقل پاسخی به بمباران تأسیسات هسته‌ای آن» بود که ایران می‌توانست انجام دهد و بسیار کمتر از سایر پاسخ‌های احتمالی، مانند خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) بود.
نجفی گفت که تصویب این قانون دو پیام داشت: اینکه ایران آماده دیپلماسی است و نمی‌خواهد تنش‌ها را تشدید کند، اما همچنین آماده است اگر ایالات متحده فشارها را تشدید کند، گام‌های بیشتری بردارد.
او گفت: «ایران مسیر دیپلماسی را باز گذاشته است.»
جان هادسون در واشنگتن در تهیه این گزارش مشارکت داشته است.