رویکردی که رئیس‌جمهور ترامپ در پیش گرفته، به نظر می‌رسد با هدف حفظ فاصله او با درگیری بین روسیه و اوکراین است.
رویکردی که رئیس‌جمهور ترامپ در پیش گرفته، به نظر می‌رسد با هدف حفظ فاصله او با درگیری بین روسیه و اوکراین است.

تردید ترامپ در حمایت از اوکراین: آیا به آن پایبند خواهد ماند؟

رئیس‌جمهور ترامپ طرح جدیدی را برای فروش تسلیحات آمریکایی به متحدان اروپایی که آنها را به کی‌یف منتقل می‌کنند، رسمی می‌کند. اما او روشن ساخت که این جنگ او نیست.

تقریباً شش ماه پس از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش، زمانی که پرزیدنت ترامپ متعهد شد موفقیت خود را با «جنگ‌هایی که به پایان می‌رسانیم» و «جنگ‌هایی که هرگز وارد آن نمی‌شویم» اندازه‌گیری خواهد کرد، اکنون رویکردی را در قبال روسیه اتخاذ کرده است که حداقل در ظاهر، بسیار شبیه به رویکرد سلف اوست: مسلح کردن اوکراینی‌ها برای مقابله با حمله.

برای آقای ترامپ، تصمیم به فروش تسلیحات بیشتر به اوکراین — هرچند از طریق کشورهای اروپایی که هزینه آن را پرداخت خواهند کرد — و تهدید روسیه به تحریم‌های عمیق بر صادرات انرژی در 50 روز آینده در صورت عدم مذاکره برای صلح، نشانه‌ای از یک چرخش کامل در رویکرد او در ماه‌های اول ریاست‌جمهوری‌اش است. اما او به روشی بسیار غیرمستقیم به این نقطه رسیده است.

و اگر این چند ماه گذشته نشانه‌ای باشد، دلیلی برای شک وجود دارد که آیا او به این رویکرد پایبند خواهد ماند یا خیر. حتی اظهارات حمایتی او از اوکراین در روز دوشنبه، در حالی که در دفتر بیضی با مارک روته، دبیرکل ناتو، نشسته بود، روشن ساخت که آقای ترامپ قصد دارد از مالکیت مستقیم آنچه ممکن است در آینده اتفاق بیفتد، مگر اینکه توافق صلح باشد، فاصله بگیرد. او به خبرنگاران گفت: «این جنگ ترامپ نیست. این جنگ بایدن است، این جنگ دموکرات‌هاست.»

علاوه بر این، رئیس‌جمهور آشکارا نسبت به این اتهام که در نیمه اول سال اول ریاست‌جمهوری‌اش، توسط ولادیمیر پوتین فریب خورده است، حساس بود؛ با این امید که رهبر روسیه در ازای موافقت پیشگیرانه آقای ترامپ با بسیاری از خواسته‌های آقای پوتین، متقابلاً عمل کند. آقای ترامپ اصرار داشت: «او کلینتون، بوش، اوباما، بایدن را فریب داد — او مرا فریب نداد.»

اگر چنین است، رئیس‌جمهور به شیوه‌ای دیرهنگام و بسیار بی‌میل، به رویکرد مقابله و انزوای آقای پوتین روی آورده است. چندان زمانی نگذشته بود که او در جایگاه بسیار متفاوتی قرار داشت.

در طول کارزار انتخاباتی سال گذشته، آقای ترامپ قول حل سریع جنگ را داد، زیرا به گفته او، تنها او از موقعیتی برخوردار بود که بتواند با رهبر روسیه کنار بیاید. پس از ورود به کاخ سفید، او اوکراینی‌ها را مقصر حمله روسیه به کشورشان دانست. سپس در نمایشی فوق‌العاده در دفتر بیضی، با رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی درگیر شد و به او گفت: «تو کارت‌ها را نداری.» او روسیه را از تعرفه‌ها معاف کرد و آقای پوتین را به خاطر قدرتش ستود و اطمینان داد که اوکراین هرگز به ناتو نخواهد پیوست.

حتی روز دوشنبه نیز، آقای ترامپ ابراز تأسف کرد که در اوایل سال جاری چندین گفتگو با آقای پوتین داشته که به گفته او، ثمربخش به نظر می‌رسیدند اما در نهایت به هیچ تغییری منجر نشدند.

بسیاری از این تلاش‌های برای ایجاد رابطه، حداقل در حال حاضر، ظاهراً معکوس شده است.

آقای ترامپ روز دوشنبه با تأیید از لایحه دوحزبی سنا صحبت کرد که به رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد 500 درصد تعرفه بر هر کشوری که نفت یا گاز روسیه را خریداری می‌کند، اعمال کند. اما او از تأیید واقعی آن خودداری کرد. این لایحه به وضوح چین و هند را هدف قرار داده است و دلیلی برای شک وجود دارد که آیا آقای ترامپ، که قبلاً درگیر مذاکرات تلخ تعرفه‌ای با هر دو شریک تجاری بزرگ است، تهدید را عملی خواهد کرد یا خیر.

هفته گذشته، آقای ترامپ برای اولین بار از اینکه آقای پوتین او را سردرگم کرده است، گلایه کرد و وقفه کوتاه ایالات متحده در تحویل تسلیحات به اوکراین را لغو کرد. اما تنها در روز دوشنبه بود که او رسماً طرح آقای روته را که در اجلاس ناتو در ژوئن طراحی شده بود، تأیید کرد؛ طرحی برای مسلح کردن اوکراینی‌ها با ارسال تسلیحات ساخت آمریکا به اوکراین در زمان نیاز، و سپس، به گفته آقای روته، «تجهیز مجدد» اروپایی‌ها با فروش تسلیحات جدید به آن‌ها.

چند روز قبل از جلسه دوشنبه، آقای ترامپ به صراحت بی‌سابقه‌ای سخن گفت. او هفته گذشته در حضور خبرنگاران به کابینه‌اش گفت: «پوتین مزخرفات زیادی به ما تحویل می‌دهد.» او این را طوری گفت که گویی این یک کشف است: در واقع، مشاوران سیاست خارجی اطراف رئیس‌جمهور سابق جو بایدن می‌گویند که بارها به تیم تازه وارد آقای ترامپ گفته بودند که انتظار داشته باشند آقای پوتین برای وقت‌کشی تلاش کند.

دونالد ترامپ و مارک روته در حال گفتگو
آقای ترامپ در حال گفتگو با دبیرکل ناتو، مارک روته، در اجلاس ماه گذشته. آن‌ها روز دوشنبه دوباره در کاخ سفید دیدار کردند.
هایون جیانگ/نیویورک تایمز

سناتور جین شاهین از نیوهمپشایر، دموکرات ارشد کمیته روابط خارجی سنا، در مصاحبه‌ای در روز شنبه گفت: «این یک تغییر استقبال‌برانگیز در لفاظی است. او، حداقل در اظهارات اخیرش، به نظر می‌رسد تشخیص داده است که بالاخره به این موضوع پی برده است - ولادیمیر پوتین او را بازی می‌دهد.»

او افزود: «اینکه آیا این وضعیت برای مدت طولانی دوام خواهد آورد یا نه، مشخص نیست.»

روس‌ها نیز به نظر می‌رسید که شک داشتند رئیس‌جمهور برای مدت طولانی به این موضع پایبند خواهد ماند. شاخص بورس مسکو پس از این اعلامیه 2.5 درصد جهش کرد، شاید به دلیل تسکین از اینکه تحریم‌ها طولانی‌تر یا فوری‌تر نبودند. کنستانتین کوساچف، یک قانون‌گذار ارشد، گفت: «اگر این تمام چیزی است که ترامپ امروز درباره اوکراین گفت، پس فعلاً همه این‌ها فقط حرف‌های بی‌اساس است.» او اشاره کرد که آقای ترامپ ممکن است دوباره نظرش را بین اکنون و اوایل سپتامبر، زمانی که مهلت 50 روزه به پایان می‌رسد، تغییر دهد.

در حالی که آقای روته از آقای ترامپ تمجید کرد و ایالات متحده را پلیس جهان خواند، واضح بود که آقای ترامپ به شیوه‌ای بسیار متفاوت از سلف خود به تصمیم خود رسیده است.

رویکرد آقای بایدن در قبال اوکراین ناشی از این اعتقاد بود که این تهاجم هم غیرقانونی و هم از نظر اخلاقی اهانت‌آمیز است، و اینکه در قرن ۲۱، ملت‌ها مرزهای یکدیگر را نقض نمی‌کنند. او بارها اعلام کرد که توقف روسیه از تصرف اوکراین برای بازدارندگی پیشروی روسیه به عمق اروپا حیاتی است. از نظر آقای بایدن، توقف تجاوزی که به بزرگترین جنگ اروپا از زمان شکست آلمان نازی منجر شده بود، برای حفظ نظم پس از جنگ جهانی دوم ضروری بود.

آقای ترامپ هرگز علاقه‌ای به آن ائتلاف‌ها یا نظمی که آنها طی ۸۰ سال گذشته ایجاد کرده‌اند، نداشته است. او همچنین هرگز در دهه گذشته آقای پوتین را با همان شدتی که آقای بایدن محکوم کرد، محکوم نکرده است. هنگامی که بیل اورایلی، مجری تلویزیون، در سال ۲۰۱۷ در مصاحبه با آقای ترامپ در فاکس نیوز، صریحاً آقای پوتین را «قاتل» خواند، رئیس‌جمهور تازه منتخب با نسبی‌گرایی اخلاقی پاسخ داد: «قاتلان زیادی وجود دارند. آیا فکر می‌کنید کشور ما خیلی بی‌گناه است؟»

آقای ترامپ هرگز تهاجم سال ۲۰۲۲ را غیرقانونی نخواند — وقتی برای اولین بار شروع شد، او آقای پوتین را به خاطر یک تصرف سرزمینی «زیرکانه»، هرچند خشونت‌آمیز، ستود. او به چند مذاکره پراکنده بر سر آتش‌بس و توافق احتمالی صلح به عنوان یک معامله املاک و مستغلات نگاه کرده است. آنچه او در نظر داشت، به رسمیت شناختن این بود که آقای پوتین هر سرزمینی را که اکنون در جنوب و شرق کنترل می‌کند، و شاید بیشتر، حفظ خواهد کرد. در وزارتخانه‌های دادگستری و امور خارجه، آقای ترامپ تا حد زیادی دفاتر جمع‌آوری شواهد برای پیگرد احتمالی جنایات جنگی علیه مقامات روسی را برچیده است.

اما اکنون، به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور از سر دلخوری شخصی، و شاید کشف اینکه رابطه‌اش با رهبر روسیه آن چیزی نیست که زمانی تصور می‌کرد، عمل می‌کند. آقای ترامپ سرسختی آقای پوتین را تحسین کرده است، که بخشی از الگوی ستایش رئیس‌جمهور آمریکا از رهبران مستبد است. اما به نظر می‌رسید او معتقد بود این احساس متقابل است.

در گذشته، آقای ترامپ نسبت به ادامه حمایت نظامی از اوکراین ابراز تردید کرده بود؛ این یک تغییر در استراتژی آمریکا و موضعی بود که نه تنها با سرسخت‌ترین حامیان رئیس‌جمهور، بلکه با برخی از رأی‌دهندگان گسترده‌تر که دفاع از اوکراین را به عنوان یک درگیری خارجی طولانی دیگر می‌دیدند، همخوانی داشت.

آقای ترامپ از زمان روی کار آمدن، شش بار با آقای پوتین صحبت کرده است، اگرچه به گفته خودش، نتایج آن رو به کاهش بوده است. او فرستاده ویژه خود، استیو ویتکاف، را برای دیدار با آقای پوتین به کرملین فرستاد، اما او از این گفتگوها که معمولاً بدون حضور هیچ مقام آمریکایی دیگری، به جز یک مترجم، انجام می‌شدند، دستاورد چندانی نداشت.

دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در حال گفتگو در کاخ سفید
آقای ترامپ و رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی از اوکراین در کاخ سفید در فوریه. آقای ترامپ اکنون در حال تلاش برای کمک به مسلح کردن اوکراین با تسلیحات برای کمک به مقابله با تهاجم روسیه است.
اریک لی/نیویورک تایمز

اگرچه آقای ترامپ گفته است که بدون یک دیدار مستقیم بین او و آقای پوتین، پیشرفتی در اوکراین حاصل نخواهد شد، اما هیچ دیداری برنامه‌ریزی نشده است. (آقای بایدن تنها یک دیدار رو در رو با رهبر روسیه، در ژنو در ژوئن 2021، داشت که عمدتاً به دلیل یک حمله بزرگ باج‌افزار روسی به یک ارائه‌دهنده خط لوله نفت و گاز آمریکا صورت گرفت.)

یک گفتگوی تلفنی بین آقای ترامپ و آقای پوتین در اوایل ماه جاری، ظرف چند ساعت پس از آن، با یک حمله موشکی و پهپادی گسترده روسیه به کی‌یف و سایر شهرهای بزرگ اوکراین دنبال شد؛ حمله‌ای که یکی از گسترده‌ترین یورش‌ها به اوکراین از زمان آغاز جنگ بود. این وضعیت آقای ترامپ را در موقعیتی قرار داده است که او بیش از همه از آن متنفر است: خجالت‌زده شدن و بدتر از آن، شبیه یک ببر کاغذی به نظر رسیدن.

هنگامی که او پس از واقعیت مدعی شد که پنتاگون انتقال برخی تسلیحات دفاعی به اوکراین را متوقف کرده بود، به خبرنگاران گفت که دستور از سرگیری این محموله‌ها را داده است. این امر واشنگتن را با گمانه‌زنی‌هایی درگیر کرد که شاید رئیس‌جمهور بالاخره با استراتژی متحدان ناتویش همگام شده باشد: انزوای روسیه و مسلح کردن اوکراین.

با این حال، در مورد حمایت ایالات متحده از اوکراین، تغییرات جوهری اندکی رخ داده است.

دیوید شیمر، که به عنوان مدیر سیاست اروپای شرقی و اوکراین در شورای امنیت ملی آقای بایدن خدمت می‌کرد، گفت: «مشکل این است که لغو این وقفه، در حالی که گام اول مهمی است، تنها کمکی را آزاد می‌کند که در دوران دولت بایدن تصویب شده بود.»

او گفت: «اما این تنها وضعیت یک هفته پیش را بازگرداند، که شامل کاهش جریان کمک‌های امنیتی بود که تحت دولت قبلی مجاز شده بود.» او افزود که «اکنون زمان آن است که این دولت فراتر رود و یک استراتژی پایدار برای افزایش کمک‌های نظامی به اوکراین، افزایش فشار اقتصادی بر روسیه و فشار بر پوتین برای ورود به مذاکرات معنی‌دار برای پایان دادن به این جنگ اتخاذ کند.»

رویکردی که آقای ترامپ در پیش گرفته است، به نظر می‌رسد طراحی شده تا او را حداقل یک گام از درگیری دور نگه دارد. با اینکه اروپایی‌ها هزینه تسلیحات را پرداخت کرده و آن‌ها را ارسال کنند، آقای ترامپ ممکن است امیدوار باشد که به عنوان یک شرکت‌کننده مستقیم در جنگ محسوب نشود. البته، ایالات متحده مستقیماً در حال شرکت است: حتی میزبان مرکز اطلاعاتی در آلمان است که در آن مقامات نظامی بریتانیا، آمریکا و اوکراین هر روز اهداف را بررسی می‌کنند.

اما آقای ترامپ از بسته کمک امنیتی جدید کنگره حمایت نکرده است، چیزی که می‌داند پایگاه هوادارانش را تحریک کرده و با خواسته‌های آن‌ها — که اغلب توسط معاون رئیس‌جمهور جی.دی. ونس ابراز می‌شود — مبنی بر پایان دادن به چرخه حمایت مستقیم آمریکا، در تضاد است. او اروپا را تحت فشار قرار نداده تا ۳۰۰ میلیارد دلار دارایی‌های روسیه را که مسکو هنگام حمله در سال ۲۰۲۲ در مؤسسات مالی غربی داشت، توقیف کند.

و در حالی که به نظر می‌رسد به طور مبهم از لایحه‌ای که اکنون در سناست — با حمایت ۸۵ سناتور تا آخرین شمارش — که خواستار تحریم کشورهایی است که محصولات انرژی روسیه را خریداری می‌کنند، حمایت می‌کند، او نگفته است که آیا واقعاً این تحریم‌ها را اعمال خواهد کرد یا خیر.

مارشال بیلینگزلی، که در دوره اول ریاست جمهوری آقای ترامپ به عنوان مذاکره‌کننده کنترل تسلیحات و در سایر نقش‌های دیپلماتیک خدمت می‌کرد، اخیراً در یک پست در شبکه‌های اجتماعی خاطرنشان کرد که رئیس‌جمهور «در حال حاضر تمام اختیارات قانونی لازم برای انجام هر آنچه در آن لایحه آمده را دارد.» اما آقای ترامپ به نظر می‌رسد می‌خواهد پوشش اقدام ابتدا توسط کنگره را داشته باشد.

آنتون ترویانوفسکی در تهیه این گزارش مشارکت داشته است.