سی‌ان‌ان — سوریه درگیر موج جدیدی از خشونت فرقه‌ای مرگبار شده است که توجهات را به اقلیت دروز، که در مرکز تنش‌های فزاینده با اسرائیل قرار دارند، جلب کرده است.
ده‌ها نفر در این هفته پس از درگیری بین وفاداران به دولت و شبه‌نظامیان دروز در شهر جنوبی سویدا کشته شدند، که نیروهای سوری را وادار به مداخله کرد. این امر به نوبه خود، حملات هوایی جدید اسرائیل را برانگیخت، زیرا اسرائیل – با استناد به تعهد خود برای محافظت از دروزها – حضور خود را در جنوب سوریه گسترش می‌دهد.
در ادامه آنچه باید بدانید آمده است.
چه اتفاقی این هفته افتاد؟
ارتش سوریه روز سه‌شنبه وارد سویدا، پایگاه اصلی جامعه دروز در جنوب این کشور شد، پس از اینکه درگیری‌هایی بین نیروهای دروز و قبایل بدوی در آخر هفته آغاز شد و ترس از حملات علیه اقلیت‌ها را دوباره برانگیخت.
این درگیری‌ها تا روز سه‌شنبه حداقل ۳۰ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشت.
نیروهای اسلام‌گرا متحد با دولت سوریه در این هفته به نبرد پیوستند، که نگرانی‌ها را در میان دروزها افزایش داد و یک شخصیت کلیدی این جامعه را وادار کرد تا خواستار حفاظت بین‌المللی شود.
اسرائیل، که متعهد به حفاظت از دروزها در سوریه شده است، حملات جدیدی را علیه نیروهای دولتی سوریه که به سمت سویدا پیشروی می‌کردند، آغاز کرد و متعهد شد که حملات را برای محافظت از این گروه ادامه دهد.
وزارت خارجه سوریه اعلام کرد که چندین غیرنظامی و عضو نیروهای امنیتی در این حملات کشته شده‌اند، اما ارقام دقیقی ارائه نکرد. این وزارتخانه حملات اسرائیل را "نقض آشکار حاکمیت جمهوری عربی سوریه" خواند.
سی‌ان‌ان برای اظهار نظر در مورد تلفات غیرنظامیان با نیروهای دفاعی اسرائیل تماس گرفته است.
تام باراک، فرستاده آمریکا در امور سوریه، این درگیری‌ها را "از همه جوانب نگران‌کننده" خواند و گفت: "ما در تلاشیم تا به یک نتیجه صلح‌آمیز و فراگیر برای دروزها، قبایل بدوی، دولت سوریه و نیروهای اسرائیلی دست یابیم."
در همین حال، باراک راوید، خبرنگار آکسیوس و تحلیلگر سی‌ان‌ان در پلتفرم X اعلام کرد که دولت ترامپ از اسرائیل خواسته است تا حملات خود را علیه نیروهای سوری در جنوب این کشور متوقف کند و به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش را فاش نکرد، افزود که اسرائیل قول داده است که حملات را تا شامگاه سه‌شنبه متوقف خواهد کرد.
اما روز چهارشنبه، اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، گفت که ارتش در صورت عدم عقب‌نشینی نیروهای دولتی از منطقه، حملات خود را در سویدا تشدید خواهد کرد.
کاتز در بیانیه‌ای که توسط سخنگویش منتشر شد، گفت: "رژیم سوریه باید به دروزهای سویدا اجازه رفت و آمد بدهد و نیروهای خود را عقب بکشد. (نیروهای دفاعی اسرائیل) تا زمانی که نیروهای رژیم از منطقه عقب‌نشینی نکنند به حمله ادامه خواهند داد – و به زودی سطح واکنش‌ها علیه رژیم را نیز افزایش خواهند داد، اگر پیام به درستی درک نشود."
در اواخر روز چهارشنبه، اسرائیل حملات خود را تشدید کرد و موجی از حملات را با هدف قرار دادن ساختمانی از وزارت دفاع و منطقه‌ای در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در دمشق انجام داد.
دروزها چه کسانی هستند؟
دروزها یک فرقه عربی با جمعیتی حدود یک میلیون نفر هستند که عمدتاً در سوریه، لبنان و اسرائیل زندگی می‌کنند. در جنوب سوریه، جایی که دروزها اکثریت جمعیت استان سویدا را تشکیل می‌دهند، این جامعه در طول جنگ داخلی ده ساله سوریه گاهی بین نیروهای رژیم سابق اسد و گروه‌های افراط‌گرا گرفتار می‌شدند.
این گروه که در قرن یازدهم در مصر سرچشمه گرفت، شاخه‌ای از اسلام را پیروی می‌کند که در آن نه گرویدن به این دین و نه گرویدن از آن، و نه ازدواج بین‌فرقه‌ای مجاز نیست.
در سوریه، جامعه دروز در سه استان اصلی نزدیک به بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل در جنوب این کشور متمرکز است.
بیش از ۲۰,۰۰۰ دروز در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند، یک فلات استراتژیک که اسرائیل در طول جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ از سوریه تصرف کرد و سپس در سال ۱۹۸۱ رسماً آن را ضمیمه خود کرد. دروزها این سرزمین را با حدود ۲۵,۰۰۰ شهرک‌نشین یهودی که در بیش از ۳۰ شهرک پراکنده‌اند، سهیم هستند.
بیشتر دروزهایی که در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند خود را سوری می‌دانند و پیشنهاد تابعیت اسرائیل را هنگامی که اسرائیل این منطقه را تصرف کرد، رد کردند. به کسانی که نپذیرفتند، کارت اقامت اسرائیلی داده شد اما شهروند اسرائیل محسوب نمی‌شوند.
ارتش اسرائیل روز چهارشنبه اعلام کرد که صدها نفر از اقلیت دروز از بلندی‌های جولان به سوریه عبور کرده‌اند که ظاهراً در پاسخ به درخواست رهبران دروز برای حمایت از جامعه خود بوده است.
چرا نیروهای سوری با آن‌ها درگیر هستند؟
پس از سرنگونی بشار اسد، دیکتاتور دیرینه، احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه، وعده شمول و حفاظت از همه جوامع متنوع سوریه را داد، اما نیروهای افراطی سنی وفادار به او همچنان به خشونت علیه اقلیت‌های مذهبی ادامه داده‌اند.
در ماه مارس، صدها نفر در جریان سرکوب فرقه علوی – که اسد به آن تعلق داشت – در شهر غربی لاذقیه کشته شدند، و در آوریل، درگیری‌ها بین نیروهای مسلح طرفدار دولت و شبه‌نظامیان دروز حداقل ۱۰۰ کشته بر جای گذاشت.
یکی از مسائل کلیدی که روابط بین دولت جدید سوریه و دروزها را دچار تنش کرده است، خلع سلاح شبه‌نظامیان دروز و ادغام آنهاست. الشرع، که به دنبال تثبیت جناح‌های مسلح تحت یک ارتش متحد است، نتوانسته با دروزها، که قاطعانه بر حفظ سلاح‌ها و شبه‌نظامیان مستقل خود اصرار دارند، به توافق برسد.
دروزها، که برخی از آن‌ها با حکومت استبدادی بشار اسد مخالف بودند، همچنان نسبت به الشرع، یک رهبر اسلام‌گرا با سابقه جهادی، محتاط هستند. آن‌ها نگرانی‌هایی را در مورد کنار گذاشتن برخی از رهبران خود از فرآیندهای گفت‌وگوی ملی الشرع و نمایندگی محدود در دولت جدید، که شامل تنها یک وزیر دروز است، ابراز کرده‌اند.
در اواخر همان روز، دولت سوریه ادعا کرد که توافق آتش‌بس جدیدی حاصل شده است، پس از اینکه آتش‌بس قبلی در عرض چند ساعت شکست خورد. آن‌ها گفتند که طبق این آتش‌بس، عملیات نظامی به طور کامل متوقف خواهد شد، کمیته نظارت با رهبران دروز تشکیل خواهد شد و اعضای این جامعه مسئولیت امنیت در استان را بر عهده خواهند گرفت.
باید دید که آیا این توافق جدید پایدار خواهد بود یا حتی به مرحله اجرا در خواهد آمد.
یوسف جربوع، یکی از رهبران معنوی دروز که نماینده یکی از جناح‌های سویدا است، توافق را تأیید کرد، اما حکمت الهجری – یکی دیگر از چهره‌های برجسته دروز – آتش‌بس را رد کرد و از حامیان خود خواست به نبرد ادامه دهند.
چرا اسرائیل مداخله کرد؟
روز سه‌شنبه، دفتر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که اسرائیل "متعهد به جلوگیری از آسیب به دروزها در سوریه است به دلیل ائتلاف برادرانه عمیق با شهروندان دروز خود در اسرائیل، و روابط خانوادگی و تاریخی آن‌ها با دروزهای سوریه."
حدود ۱۳۰,۰۰۰ دروز اسرائیلی در کرمل و جلیله در شمال اسرائیل زندگی می‌کنند. برخلاف سایر جوامع اقلیت در داخل مرزهای اسرائیل، مردان دروز بالای ۱۸ سال از سال ۱۹۵۷ به خدمت سربازی در ارتش اسرائیل فراخوانده شده‌اند و اغلب به مقامات بلندپایه می‌رسند، در حالی که بسیاری از آن‌ها در پلیس و نیروهای امنیتی مشغول به کار می‌شوند.
دولت اسرائیل همچنین به طور یک‌جانبه یک منطقه غیرنظامی در سوریه اعلام کرده است که "ورود نیروها و سلاح به جنوب سوریه را ممنوع می‌کند" به گفته دفتر نخست‌وزیر اسرائیل.
دولت سوریه اعلامیه اسرائیل در مورد منطقه غیرنظامی را رد کرده و به همراه جامعه بین‌المللی، مکرراً از اسرائیل خواسته است تا اقدامات نظامی را که حاکمیت آن را نقض می‌کند، متوقف کند.
پیش از این در روز سه‌شنبه، الهجری خواستار حفاظت بین‌المللی از "همه کشورها" برای "مقابله با کمپین وحشیانه" توسط دولت و نیروهای متحد "با استفاده از همه ابزارهای ممکن" شد.
الهجری در یک بیانیه ویدئویی گفت: "ما با یک جنگ نسل‌کشی کامل روبرو هستیم."
اما بیانیه‌ای که توسط سایر رهبران دروز منتشر شد، از مداخله دولت سوریه در سویدا استقبال کرد و از دولت خواست تا اقتدار خود را اعمال کند. همچنین از گروه‌های مسلح در شهر خواست که سلاح‌های خود را به نیروهای دولتی تحویل دهند و گفت‌وگو با دمشق را آغاز کنند.
آیا اسرائیل می‌تواند با کشوری که بمباران می‌کند، معامله کند؟
از زمان سقوط رژیم اسد در دسامبر ۲۰۲۴، اسرائیل هم مناطق بیشتری در سوریه تصرف کرده و هم مکرراً حملاتی را به این کشور انجام داده است، با هدف اعلام شده جلوگیری از بازسازی توانمندی‌های نظامی و ریشه‌کن کردن ستیزه‌جویی که می‌تواند امنیت آن را تهدید کند.
حملات اسرائیل با وجود تلاش نزدیک‌ترین متحدش، ایالات متحده، برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با سوریه، اکنون که تحت کنترل دولت جدیدی است، ادامه یافته است.
ایالات متحده در تلاش بوده است تا کشورهای منطقه را به سمت مسیری متفاوت سوق دهد و سوریه را در حال امضای توافق‌نامه‌های ابراهیم – مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها برای عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و چندین کشور عربی – تصور می‌کند. یک مقام ارشد دولت ماه گذشته به سی‌ان‌ان گفت که "به نفع سوریه است که به سمت اسرائیل متمایل شود."
در ماه مه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، جلسه‌ای با الشرع در ریاض، عربستان سعودی برگزار کرد. این اولین جلسه سطح بالای بین آمریکا و سوریه در دهه‌ها بود.
ترامپ درست قبل از این جلسه، لغو تحریم‌های آمریکا علیه سوریه را اعلام کرد، اقدامی که در سوریه جشن گرفته شد و گامی به سوی ادغام مجدد این کشور در جامعه بین‌المللی تلقی گشت.
اسرائیل نیز تمایل خود را برای گسترش این توافق‌نامه‌ها نشان داده است. پس از درگیری مرگبار با ایران، نتانیاهو گفت که "پیروزی" اسرائیل راه را برای "گسترش چشمگیر توافق‌نامه‌های صلح" هموار کرده و افزود که اسرائیل "با جدیت روی این موضوع کار می‌کند."
اسرائیل مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم با دولت جدید سوریه داشته است، که نشانه‌ای از تغییر پویایی بین دشمنان سابق از زمان سقوط رژیم اسد است.
اما حملات مکرر اسرائیل به خاک سوریه و افزایش حضور نظامی آن در این کشور پتانسیل پیچیده‌تر کردن این جاه‌طلبی‌ها را دارد.
در ماه مه، الشرع گفت که مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل با هدف پایان دادن به حملات بوده است. اما این اتفاق نیفتاده است.
نتانیاهو پیش از این دولت جدید دمشق را "رژیم اسلامی افراطی" و تهدیدی برای دولت اسرائیل خوانده بود. در ماه مه، یک مقام اسرائیلی به سی‌ان‌ان گفت که نخست‌وزیر از ترامپ خواسته است تا تحریم‌ها علیه سوریه را لغو نکند، با این نگرانی که این امر منجر به تکرار وقایع ۷ اکتبر ۲۰۲۳، زمانی که شبه‌نظامیان تحت رهبری حماس به اسرائیل حمله کردند، خواهد شد.
حملات اسرائیل به سوریه همچنین تلاش‌های الشرع برای تحکیم اقتدار بر کشور و ترویج یک توافق عادی‌سازی احتمالی به عنوان پیروزی برای حاکمیت سوریه و مردم آن را پیچیده می‌کند.