بر اساس یک ارزیابی اطلاعاتی جدید آمریکا، تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای عمیقاً دفن‌شده ایران در فردو، توسط ۱۲ بمب عظیم که ماه گذشته توسط بمب‌افکن‌های بی-۲ نیروی هوایی آمریکا بر روی آن پرتاب شد، به شدت آسیب دیده و احتمالاً نابود شده است.
مقامات آمریکایی اعلام کردند که دو سایت هسته‌ای دیگر که در حملات آمریکا هدف قرار گرفتند، آسیب کمتری دیده‌اند، اما تأسیساتی در این سایت‌ها که برای ساخت یک سلاح هسته‌ای کلیدی هستند، نابود شده و بازسازی آن‌ها ممکن است سال‌ها طول بکشد.
یک مقام ارشد اسرائیلی هفته گذشته گفت که این حملات به احتمال زیاد ذخیره سوخت با غلظت نزدیک به بمب را که می‌تواند برای تولید بیش از ۱۰ سلاح هسته‌ای استفاده شود، از بین نبرده است. اما مقامات آمریکایی اصرار دارند که بدون تأسیسات لازم برای ساخت سلاح، حتی اگر ایرانی‌ها بتوانند سوخت را از زیر آوار بیرون بیاورند، فایده چندانی نخواهد داشت.
این ارزیابی جدید به ایجاد تصویری واضح‌تر از دستاوردهای حملات مشترک اسرائیل و آمریکا به ایران کمک می‌کند. این بمباران‌ها به شدت به فردو – که ایرانی‌ها آن را بهترین و پیشرفته‌ترین سایت غنی‌سازی هسته‌ای خود می‌دانستند – آسیب رسانده و احتمالاً توانایی ایران در تولید سوخت هسته‌ای را برای سال‌ها فلج کرده است.
مقامات آمریکایی و اسرائیلی می‌گویند که ایران به احتمال زیاد هنوز ذخایری از اورانیوم غنی‌سازی شده با خلوص ۶۰ درصد دارد که اندکی پایین‌تر از سطح معمول مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای است. اما مقامات بر این باورند که این ذخایر زیر آوار دفن شده‌اند و مقامات اسرائیلی معتقدند که با وجود حملات به سایت اصفهان، تنها ذخایر موجود در آزمایشگاه هسته‌ای ایران در اصفهان قابل دسترسی است.
پرسش حیاتی در مورد اینکه حملات آمریکا برنامه هسته‌ای ایران یا توانایی ایران برای استفاده از اورانیوم موجود خود برای ساخت بمب خام، چه مدت به عقب انداخته است، همچنان در دولت آمریکا مورد بحث است.
ارزیابی جدید آمریکا پیشتر توسط ان‌بی‌سی نیوز گزارش شده بود.
هدف اصلی بمباران آمریکا، فردو بود که توسط دوازده بمب سنگرشکن GBU-57 مورد اصابت قرار گرفت. این ارزیابی نتیجه می‌گیرد که این انفجارها هزاران سانتریفیوژ هسته‌ای حساس مدفون شده در زیر کوه را از بین برده‌اند؛ یافته‌ای که با اظهارات رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازگار است.
چندین مقام آمریکایی گفتند که حداقل دو سال کار فشرده طول می‌کشد تا تأسیسات فردو دوباره عملیاتی شود. اما کارشناسان دیگر می‌گویند که اگر ایران بخواهد برنامه خود را از سر بگیرد، احتمالاً این کار را در سایر سایت‌های زیرزمینی انجام خواهد داد.
علاوه بر فردو و اصفهان، نیروی هوایی آمریکا دو بمب بر روی تأسیسات غنی‌سازی قدیمی‌تر ایران در نطنز پرتاب کرد که دارای تأسیسات روی زمین و زیر زمین بود. یک زیردریایی نیروی دریایی آمریکا نیز موشک‌های کروز به اصفهان شلیک کرد و تلاش کرد تا تأسیسات روی زمینی آنجا را نابود کند.
در حالی که تأسیسات زیرزمینی در نطنز و تونل‌ها در اصفهان آسیب بسیار کمتری دیده‌اند، مقامات آمریکایی گفتند که هرگونه تلاش ایران برای تعمیر یا دسترسی به آن‌ها قابل شناسایی خواهد بود.
بازسازی تأسیسات تبدیل نیز احتمالاً شناسایی خواهد شد. مقامات آمریکایی گفتند که با از بین رفتن بخش عمده‌ای از پدافند هوایی ایران، نیروهای اسرائیلی یا آمریکایی می‌توانند دوباره حمله کنند و هرگونه تلاش برای بازسازی را متوقف سازند. یک مقام اسرائیلی هفته گذشته تکرار کرد که این کشور آماده "چمن‌زنی" است که اشاره به امکان حمله مجدد به سایت‌ها دارد.
در حالی که رئیس‌جمهور ترامپ اعلام کرده است که هر سه سایت "نابود شده‌اند" و ایران از جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود دست کشیده است، مقامات آمریکایی هنوز نمی‌دانند که آیا این کشور مصمم به از سرگیری تلاش‌های خود است یا خیر، و همچنین آیا تلاش خواهد کرد تا با هر میزان اورانیوم غنی‌سازی شده‌ای که باقی مانده است، به سمت ساخت بمب حرکت کند.
آقای ترامپ و مقامات اسرائیلی می‌گوینند که تمایل آن‌ها برای حمله مجدد ممکن است ایرانی‌ها را از تلاش برای این کار بازدارد.
در حملات به فردو، ایالات متحده برخی از بمب‌های سنگرشکن را از طریق شفت‌های تهویه هوا به سمت اتاق کنترل دفن شده و سالن‌های سانتریفیوژ فرستاد. این کار باعث شد تا از نیاز به تخریب صدها متر سنگ جلوگیری شود. مقامات آمریکایی و اسرائیلی می‌گویند که حتی اگر بمب‌ها به سالن‌های سانتریفیوژ نرسیدند، موج انفجار سانتریفیوژها، از جمله برخی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین مدل‌های ایران را از بین برده است.
در مقابل، نطنز تنها توسط دو مورد از بمب‌های نفوذگر عظیم مورد اصابت قرار گرفت. این حملات بخش عمده‌ای از تأسیسات را دست‌نخورده باقی گذاشتند، اگرچه به احتمال زیاد سانتریفیوژها را نابود کردند و توانایی ایران برای دسترسی به بخش‌های خاصی از تأسیسات را قطع کردند.
برنامه‌ریزان نظامی در فرماندهی مرکزی ایالات متحده، طرح‌های متعددی را به کاخ سفید پیشنهاد کرده بودند که از امواج متعدد حملات علیه سایت‌ها استفاده می‌کرد و می‌توانست آسیب بیشتری وارد کند.
مقامات نظامی کنونی و سابق قبل از حمله هشدار داده بودند که هرگونه تلاش برای تخریب تأسیسات فردو، که بیش از ۲۵۰ فوت زیر یک کوه دفن شده است، احتمالاً به امواج حملات هوایی، با روزها یا حتی هفته‌ها بمباران همان نقاط نیاز خواهد داشت.
اما آقای ترامپ تصمیم به یک حمله واحد و محدودتر به سه سایت گرفت و سپس اسرائیل را برای پایان دادن به جنگ خود علیه ایران تحت فشار قرار داد.
پس از حملات، آژانس اطلاعات دفاعی یک ارزیابی اولیه انجام داد که گفت برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه به عقب افتاده است. اما اندکی پس از آن، جان راتکلیف، مدیر سیا، اعلام کرد که "مجموعه‌ای از اطلاعات معتبر" نشان می‌دهد که برنامه هسته‌ای به شدت آسیب دیده است. آقای راتکلیف نوشت: "چندین تأسیسات کلیدی هسته‌ای ایران نابود شده و باید طی سال‌ها بازسازی شوند."
اظهارات آقای راتکلیف نشان‌دهنده افزایش اعتماد مقامات آمریکایی بود که تأسیسات هسته‌ای فردو به شدت آسیب دیده و تأسیساتی در نطنز که برای تبدیل اورانیوم به فلز قابل استفاده در سلاح در نظر گرفته شده بود نیز نابود شده است.
آقای راتکلیف گزارشی مفصل‌تر به قانونگذاران ارائه داد و گفت که بازسازی تأسیسات تبدیل فلز سال‌ها طول خواهد کشید.
شان پارنل، سخنگوی ارشد پنتاگون، در بیانیه‌ای گفت که بازسازی تأسیسات هسته‌ای ایران "سال‌ها طول خواهد کشید" و اعلامیه آقای ترامپ مبنی بر "نابود شدن" تأسیسات ایران را تکرار کرد.
آقای پارنل گفت: "هیچ شکی در این مورد وجود ندارد. عملیات چکش نیمه‌شب ضربه قابل توجهی به قابلیت‌های هسته‌ای ایران بود."
برخی کارشناسان از تمرکز آمریکا تنها بر سه سایت انتقاد کرده و استدلال می‌کنند که ایران سایت‌های دیگری نیز دارد که می‌تواند برای از سرگیری برنامه از آن‌ها استفاده کند.
رزماری ای. کِلانیک، کارشناس مرکز "اولویت‌های دفاعی"، یک اندیشکده که از سیاست خارجی محدود حمایت می‌کند، گفت: "ما بیش از حد درگیر داستان‌های مربوط به سه سایت بزرگ – فردو، نطنز و اصفهان – شده‌ایم، در حالی که قابلیت‌های ایران بسیار گسترده‌تر و پیچیده‌تر است و شامل بسیاری از سایت‌هایی می‌شود که آمریکا و اسرائیل بمباران نکردند. تمرکز بیش از حد بر سه سایت اصلی، نکته بزرگ‌تر را نادیده می‌گیرد که حتی اگر آن سه سایت و محتویاتشان – سانتریفیوژها، ذخایر – نابود شوند، ایران به احتمال زیاد هنوز هم می‌تواند به سرعت بازسازی کند."
جفری لوئیس، استاد مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری که تصاویر ماهواره‌ای تجاری ایران را مطالعه کرده است، گفت که او معتقد است سه سایت زیرزمینی در ایران مورد حمله قرار نگرفته‌اند: یکی نزدیک نطنز، یکی در مجموعه نظامی پارچین و یک سایت مخفی سوم.
او نسبت به اینکه سایت‌های اضافی را بتوان به راحتی مورد حمله قرار داد، با وجود اطمینان مقامات آمریکایی، تردید داشت.
آقای لوئیس گفت: "اگر آسان بود، فوراً این کار را می‌کردند."