یک بعدازظهر در اواخر سال 2021، ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، با فرمانده آژانس نظارت نظامی اسرائیل، یگان 8200، ملاقات کرد. در دستور کار رئیس جاسوسی: انتقال حجم عظیمی از اطلاعات فوق محرمانه به فضای ابری شرکت آمریکایی.
در این دیدار که در دفتر مرکزی مایکروسافت در نزدیکی سیاتل، یک مرغداری سابق که به پردیسی با تکنولوژی پیشرفته تبدیل شده بود، یوسی ساریل، رئیس جاسوسی، حمایت نادلا را برای طرحی به دست آورد که دسترسی یگان 8200 را به منطقه ای سفارشی و تفکیک شده در پلتفرم کلاود آژور مایکروسافت اعطا می‌کرد.
یگان 8200 با بهره‌گیری از ظرفیت تقریباً نامحدود ذخیره‌سازی آژور، شروع به ساخت یک ابزار قدرتمند جدید برای نظارت جمعی کرد: یک سیستم گسترده و مزاحم که روزانه میلیون‌ها مکالمه تلفن همراه فلسطینیان در غزه و کرانه باختری را جمع‌آوری و ذخیره می‌کند.
این سیستم مبتنی بر کلاود – که برای اولین بار در سال 2022 عملیاتی شد – اکنون برای اولین بار در تحقیقی توسط گاردین با همکاری نشریه اسرائیلی-فلسطینی +972 Magazine و رسانه عبری‌زبان Local Call افشا شده است. این سیستم یگان 8200 را قادر می‌سازد تا حجم عظیمی از مکالمات را روزانه برای مدت زمان طولانی ذخیره کند.
مایکروسافت ادعا می‌کند که نادلا از نوع داده‌هایی که یگان 8200 قصد ذخیره آنها را در آژور داشت، بی‌اطلاع بوده است. اما مجموعه‌ای از اسناد لو رفته مایکروسافت و مصاحبه با 11 منبع از شرکت و اطلاعات نظامی اسرائیل نشان می‌دهد که چگونه آژور توسط یگان 8200 برای ذخیره این آرشیو گسترده از ارتباطات روزمره فلسطینیان استفاده شده است.
به گفته سه منبع از یگان 8200، این پلتفرم ذخیره‌سازی مبتنی بر کلاود، آماده‌سازی حملات هوایی مرگبار را تسهیل کرده و عملیات نظامی در غزه و کرانه باختری را شکل داده است.
به لطف کنترلی که اسرائیل بر زیرساخت‌های مخابراتی فلسطینیان اعمال می‌کند، مدت‌هاست که مکالمات تلفنی در سرزمین‌های اشغالی را رهگیری کرده است. اما سیستم جدید و بی‌رویه به افسران اطلاعاتی این امکان را می‌دهد که محتوای تماس‌های تلفنی فلسطینیان را بازپخش کرده و مکالمات تعداد بسیار بیشتری از شهروندان عادی را ضبط کنند.
منابع اطلاعاتی آگاه از این پروژه گفتند که رهبری یگان 8200 پس از نتیجه‌گیری مبنی بر عدم فضای کافی ذخیره‌سازی یا قدرت پردازش در سرورهای نظامی برای تحمل بار مکالمات تلفنی کل جمعیت، به مایکروسافت روی آوردند.
چندین افسر اطلاعاتی از این یگان، که در قابلیت‌های نظارتی با آژانس امنیت ملی ایالات متحده (NSA) قابل مقایسه است، گفتند که یک شعار داخلی در مورد مقیاس و جاه‌طلبی این پروژه شکل گرفته است: «یک میلیون تماس در ساعت».
این سیستم برای قرار گرفتن بر روی سرورهای مایکروسافت در پشت لایه‌های امنیتی پیشرفته‌ای که توسط مهندسان شرکت با دستورالعمل‌های یگان 8200 توسعه یافته بود، ساخته شد. فایل‌های لو رفته مایکروسافت نشان می‌دهند که بخش بزرگی از داده‌های حساس این یگان اکنون ممکن است در مراکز داده این شرکت در هلند و ایرلند قرار داشته باشند.
افشاگری‌ها در مورد نقش پلتفرم آژور مایکروسافت در پروژه نظارتی در حالی صورت می‌گیرد که غول فناوری آمریکایی با فشار کارکنان و سرمایه‌گذاران خود بر سر روابطش با ارتش اسرائیل و نقشی که فناوری‌اش در حمله 22 ماهه در غزه ایفا کرده است، مواجه است.
در ماه می، یک کارمند سخنرانی اصلی نادلا را در اقدامی اعتراضی مختل کرد و در یک لحظه فریاد زد: «چطور است نشان دهید که جنایات جنگی اسرائیل چگونه توسط آژور پشتیبانی می‌شوند؟»
پس از اینکه گاردین و سایرین در ماه ژانویه از وابستگی اسرائیل به فناوری مایکروسافت در طول جنگ غزه پرده برداشتند، این شرکت یک بررسی خارجی از این رابطه را آغاز کرد. مایکروسافت گفت که این بررسی «تا به امروز هیچ مدرکی» مبنی بر اینکه آژور یا محصولات هوش مصنوعی آن «برای هدف قرار دادن یا آسیب رساندن به مردم» در این منطقه استفاده شده‌اند، «پیدا نکرده است».
یک منبع ارشد مایکروسافت گفت که این شرکت با مقامات دفاعی اسرائیل گفتگو کرده و نحوه استفاده از فناوری خود در غزه را تعیین کرده است و اصرار داشته که سیستم‌های مایکروسافت نباید برای شناسایی اهداف حملات مرگبار به کار گرفته شوند.
با این حال، منابع یگان 8200 گفتند که اطلاعات به دست آمده از مخازن عظیم مکالمات تلفنی نگهداری شده در آژور برای تحقیق و شناسایی اهداف بمباران در غزه استفاده شده است. یکی از منابع گفت که هنگام برنامه‌ریزی یک حمله هوایی به فردی که در مناطق پرجمعیت با حضور تعداد زیادی از غیرنظامیان قرار دارد، افسران از سیستم مبتنی بر کلاود برای بررسی مکالمات افراد در مجاورت فوری استفاده می‌کردند.
منابع همچنین گفتند که استفاده از این سیستم در طول عملیات غزه، که منجر به کشته شدن بیش از 60,000 نفر در این منطقه شده است – که اکثریت آنها غیرنظامیان از جمله بیش از 18,000 کودک هستند – افزایش یافته است.
اما تمرکز اولیه این سیستم بر کرانه باختری بود، جایی که تخمین زده می‌شود 3 میلیون فلسطینی تحت اشغال نظامی اسرائیل زندگی می‌کنند. منابع یگان 8200 گفتند که اطلاعات ذخیره شده در آژور، گنجینه‌ای غنی از اطلاعات درباره جمعیت آن است که برخی در این یگان ادعا کرده‌اند برای باج‌گیری از افراد، بازداشت آنها یا حتی توجیه قتل آنها پس از وقوع استفاده شده است.
یکی از آنها با اشاره به اطلاعات ذخیره شده در کلاود گفت: «وقتی نیاز به دستگیری کسی دارند و دلیل کافی برای این کار وجود ندارد، آنجاست که بهانه را پیدا می‌کنند.»
سخنگوی مایکروسافت گفت که این شرکت «هیچ اطلاعاتی» در مورد نوع داده‌های ذخیره شده توسط یگان 8200 در کلاود خود ندارد. آنها گفتند که «ارتباط شرکت با یگان 8200 بر اساس تقویت امنیت سایبری و محافظت از اسرائیل در برابر حملات سایبری دولتی و تروریستی بوده است».
آنها افزودند: «در هیچ مقطعی از این همکاری، مایکروسافت از نظارت بر غیرنظامیان یا جمع‌آوری مکالمات تلفن همراه آنها با استفاده از خدمات مایکروسافت، از جمله از طریق بررسی خارجی که سفارش داده بود، آگاه نبوده است.»
«ردیابی همه، در تمام مدت»
نیروی محرکه پروژه کلاود – که توسط یکی از منابع به عنوان «انقلابی» در این واحد توصیف شد – ساریل بود، فرمانده یگان 8200 بین اوایل 2021 و اواخر 2024. ساریل، یک افسر اطلاعاتی با سابقه، مدافع قوی پروژه‌هایی در این مقیاس بود.
پس از موج حملات مرگبار موسوم به «گرگ تنها» توسط جوانان فلسطینی در سال 2015، که بسیاری از آنها نوجوانانی بودند که برای سرویس‌های امنیتی ناشناخته بودند، ساریل بر گسترش قابل توجه حجم ارتباطات فلسطینیان که یگان 8200 رهگیری و ذخیره می‌کرد، نظارت داشت.
یک افسر که در آن زمان برای ساریل کار می‌کرد، گفت که پاسخ او این بود که «همیشه همه را ردیابی کند». به جای نظارت سنتی بر اهداف خاص، پروژه ساریل بر نظارت گسترده بر فلسطینیان در کرانه باختری تکیه داشت و از روش‌های نوین هوش مصنوعی برای استخراج اطلاعات استفاده می‌کرد.
منبع دیگری که روی این پروژه کار می‌کرد، گفت: «ناگهان کل مردم دشمن ما شدند»، پروژه‌ای که به دنبال پیش‌بینی این بود که آیا کسی تهدیدی برای امنیت اسرائیل محسوب می‌شود یا خیر.
منابع گفتند که یکی از سیستم‌های توسعه یافته در این دوره، تمام پیامک‌های بین فلسطینیان در کرانه باختری را اسکن می‌کرد و بر اساس تجزیه و تحلیل خودکار کلماتی که مشکوک تلقی می‌شدند، به هر پیام رتبه‌بندی ریسک اختصاص می‌داد. این سیستم – که به «پیام پر سر و صدا» معروف است و هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد – می‌تواند پیامک‌هایی را شناسایی کند که در آنها افراد درباره سلاح صحبت می‌کنند یا تمایل به مرگ را بیان می‌کنند.
هنگامی که ساریل در اوایل سال 2021 فرمانده یگان 8200 شد، او اولویت را به ایجاد همکاری با مایکروسافت داد که به این واحد توانایی ضبط و تجزیه و تحلیل محتوای میلیون‌ها تماس تلفنی در هر روز را می‌داد.
در ملاقات خود با نادلا در اواخر همان سال، به نظر نمی‌رسد ساریل به صراحت برنامه خود برای ذخیره مکالمات تلفنی فلسطینیان در کلاود را بیان کرده باشد و به جای آن، طبق سوابق داخلی جلسه، به «بارهای کاری حساس» از داده‌های محرمانه اشاره کرده است.
اما اسناد نشان می‌دهند که مهندسان مایکروسافت می‌دانستند که داده‌های ذخیره شده در آژور شامل اطلاعات خام، از جمله فایل‌های صوتی خواهد بود، در حالی که برخی از کارکنان مایکروسافت در اسرائیل، از جمله فارغ‌التحصیلان یگان 8200، به نظر می‌رسد از آنچه یگان امید داشت این پروژه مشترک به دست آورد، اطلاع داشتند.
یک منبع گفت: «لازم نیست نابغه باشید تا متوجه شوید. شما به [مایکروسافت] می‌گویید که دیگر فضای کافی در سرورها نداریم، که این فایل‌های صوتی هستند. کاملاً واضح است که چیست.»
سخنگوی مایکروسافت گفت: «ما اطلاعی از اینکه آژور برای ذخیره چنین داده‌هایی استفاده می‌شود، نداریم.» آنها گفتند که یگان 8200 صرفاً مشتری خدمات کلاود آنها بوده و مایکروسافت «سیستم نظارت مبتنی بر کلاود را نساخته و با یگان 8200 در این زمینه مشورت نکرده است».
با این حال، در اوایل سال 2022، مهندسان مایکروسافت و یگان 8200 به سرعت و از نزدیک با یکدیگر برای طراحی و اجرای اقدامات امنیتی پیشرفته در آژور برای مطابقت با استانداردهای این واحد همکاری کردند. یکی از اسناد اشاره کرد که «ریتم تعامل با [این واحد] روزانه، از بالا به پایین و از پایین به بالا است».
در میان کارکنان مایکروسافت، این پروژه در پرده‌ای از محرمانگی قابل توجه پیچیده بود و به مهندسان گفته شد که نام یگان 8200 را ذکر نکنند. طبق این طرح، حجم عظیمی از مواد اطلاعاتی خام در مراکز داده مایکروسافت در خارج از کشور قرار می‌گرفت.
اسناد نشان می‌دهند که تا جولای امسال، 11,500 ترابایت از داده‌های نظامی اسرائیل – معادل تقریباً 200 میلیون ساعت صدا – در سرورهای آژور مایکروسافت در هلند نگهداری می‌شد، در حالی که بخش کوچکتری در ایرلند ذخیره شده بود. مشخص نیست که آیا تمام این داده‌ها متعلق به یگان 8200 است یا خیر؛ ممکن است برخی از آنها متعلق به سایر واحدهای نظامی اسرائیل باشند.
طبق اسناد، یگان 8200 به مایکروسافت اطلاع داده بود که قصد دارد به مرور زمان تا 70 درصد از داده‌های خود، از جمله داده‌های محرمانه و فوق محرمانه را به آژور منتقل کند و مایل بود «مرزها را بشکند» با نوع اطلاعات حساس و طبقه‌بندی شده‌ای که آژانس‌های اطلاعاتی معمولاً بر روی سرورهای خود نگه می‌دارند. یکی از مدیران اجرایی اشاره کرد: «آنها همیشه در تلاشند تا وضعیت موجود را به چالش بکشند.»
سخنگوی مایکروسافت در مورد دیدار ساریل با نادلا گفت که این «دقیق نیست» که بگوییم مدیرعامل حمایت شخصی خود را از پروژه با یگان 8200 ارائه کرده است. آنها گفتند که نادلا «10 دقیقه در پایان جلسه حضور داشت» و «هیچ بحثی» در مورد محتوای داده‌هایی که این یگان قصد داشت به آژور منتقل کند، صورت نگرفته است.
با این حال، طبق سوابق داخلی مایکروسافت از این جلسه که توسط گاردین مشاهده شده است، نادلا از آرزوی ساریل برای انتقال این حجم زیاد از داده‌های واحد نخبه نظارتی به کلاود حمایت کرده است، که پیش‌تر در جلسه به عنوان شامل مواد اطلاعاتی حساس توصیف شده بود.
یکی از سوابق می‌گوید: «ساتیا پیشنهاد کرد که ابتدا کارهای مشخصی را شناسایی کنیم و سپس به تدریج به سمت 70 درصد حرکت کنیم.» این سند اضافه می‌کند که نادلا گفت «ساختن این شراکت بسیار حیاتی است» و «مایکروسافت متعهد به ارائه منابع برای پشتیبانی است».
«راه حل مشکلات ما»
چند ماه قبل از ملاقات با ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، در سال 2021، ساریل کتابی درباره هوش مصنوعی با نام مستعار منتشر کرده بود – که گاردین فاش کرد نام واقعی رئیس جاسوسی است – که در آن از ارتش‌ها و آژانس‌های اطلاعاتی خواست تا «به کلاود مهاجرت کنند».
بر اساس گفته یک منبع ارشد اطلاعاتی، ساریل که در اطلاعات اسرائیل به عنوان یک مبلغ فناوری شناخته می‌شد، به آنچه او به همکارانش به عنوان رابطه‌ای دوستانه با نادلا توصیف می‌کرد، اهمیت می‌داد. آنها گفتند: «یوسی حتی به من در مورد ارتباطش با ساتیا بسیار لاف می‌زد.» (مایکروسافت هرگونه رابطه نزدیک بین نادلا و ساریل را تکذیب کرد.)
یک همکار سابق اطلاعاتی دیگر گفت: «او [این شراکت] را به صورت داخلی فروخت و بودجه عظیمی به دست آورد. او ادعا می‌کرد که این راه حل مشکلات ما در عرصه فلسطین است.»
ساریل از اظهار نظر خودداری کرد و سوالات گاردین درباره این پروژه را به ارتش اسرائیل ارجاع داد. سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که همکاری آنها با شرکت‌هایی مانند مایکروسافت بر اساس «توافقات تحت نظارت قانونی» است.
آنها افزودند: «ارتش اسرائیل بر اساس قوانین بین‌المللی عمل می‌کند، با هدف مقابله با تروریسم و تضمین امنیت دولت و شهروندان آن.»
پس از انتشار، ارتش اسرائیل بیانیه جدیدی صادر کرد. «ما از پشتیبانی مایکروسافت برای حفاظت از امنیت سایبری خود قدردانی می‌کنیم. تأیید می‌کنیم که مایکروسافت در ذخیره‌سازی یا پردازش داده‌ها با ارتش اسرائیل کار نمی‌کند و نکرده است.»
مایکروسافت نیز از این شراکت چندساله به عنوان یک فرصت تجاری سودآور نگاه می‌کرد. به گفته اسناد، مدیران اجرایی صدها میلیون دلار درآمد و «یک لحظه برندسازی فوق‌العاده قدرتمند» برای آژور پیش‌بینی می‌کردند.
یکی از مدیران اجرایی اشاره کرد: «رهبری [یگان 8200] امیدوار است کار حیاتی خود را در سال‌های آینده ده برابر گسترش دهد.»
با شروع استفاده یگان 8200 از قابلیت‌های ذخیره‌سازی آژور در سال 2022، افسران اطلاعاتی به سرعت به قدرت‌های جدیدی که در اختیار داشتند، پی بردند. یک منبع آشنا با این سیستم گفت: «کلاود فضای ذخیره‌سازی نامحدودی است.»
چندین منبع اطلاعاتی توضیح دادند که مکالمات – که شامل تماس‌های فلسطینیان با شماره‌های بین‌المللی و اسرائیلی است – معمولاً حدود یک ماه در کلاود نگهداری می‌شوند، اگرچه ذخیره‌سازی می‌تواند افزایش یابد و به یگان امکان می‌دهد مکالمات را برای مدت زمان طولانی‌تر در صورت نیاز نگهداری کند.
آنها گفتند که این به یگان امکان می‌دهد تا به گذشته بازگردد و مکالمات تلفنی افرادی را که مورد علاقه قرار می‌گیرند، بازیابی کند. پیش از این، اهداف نظارتی باید از قبل برای رهگیری و ذخیره مکالماتشان انتخاب می‌شدند.
چندین منبع اصرار داشتند که سیستم مبتنی بر کلاود از حملات مرگبار علیه اسرائیلی‌ها جلوگیری کرده است. یکی از آنها گفت که «نجات جان اسرائیلی‌ها» اصلی‌ترین انگیزه پشت دیدگاه ساریل برای این سیستم بود. اما این سیستم به طور قابل توجهی نتوانست از حملات حماس در 7 اکتبر 2023 جلوگیری کند که در آن نزدیک به 1,200 نفر در جنوب اسرائیل کشته و 240 نفر ربوده شدند.
در پی این حملات، ساریل با انتقاداتی به دلیل اولویت‌بندی ظاهری فناوری «اعتیادآور و هیجان‌انگیز» بر روش‌های اطلاعاتی قدیمی مواجه شد، که برخی منتقدان گفتند به این فاجعه کمک کرده است. ساریل سال گذشته استعفا داد و مسئولیت «نقش 8200 در شکست اطلاعاتی و عملیاتی» را پذیرفت.
در جنگ متعاقب آن در غزه، سیستم مبتنی بر کلاود که توسط ساریل پیشگام شد، به طور مکرر در کنار مجموعه‌ای از ابزارهای توصیه هدف مبتنی بر هوش مصنوعی که تحت نظارت او توسعه یافته و توسط ارتش در عملیاتی به کار گرفته شده است که زندگی غیرنظامیان را ویران کرده و یک بحران انسانی عمیق ایجاد کرده است.
تخریب زیرساخت‌های مخابراتی غزه توسط اسرائیل حجم مکالمات تلفنی در این منطقه را کاهش داده است، اما منابع گفتند که اطلاعات نگهداری شده در کلاود همچنان مفید است. به گفته یکی از آنها، با پیشرفت جنگ، اشتیاق برای این سیستم در میان افسران اطلاعاتی که روی غزه کار می‌کردند، افزایش یافته است، زیرا آنها می‌بینند که ارتش «به سمت کنترل بلندمدت در آنجا پیش می‌رود».