فرانسه، آلمان و بریتانیا به سازمان ملل اطلاع دادهاند که آماده فعالسازی مجدد تحریمها علیه ایران هستند، مگر اینکه این کشور مذاکرات با ایالات متحده و جامعه بینالمللی بر سر برنامه هستهای خود را از سر بگیرد.
وزرای امور خارجه سه کشور – که مجموعاً به عنوان گروه E3 شناخته میشوند – روز سهشنبه نامهای به سازمان ملل ارسال کردند تا هشدار دهند که در صورت عدم اقدام ایران، تحریمهای «بازگشتی» اعمال خواهد شد. آنها اظهار داشتند که به ایران فرصت تمدید دادهاند تا از بازگرداندن خودکار تحریمها در اواخر این ماه جلوگیری کنند.
این وزرا در نامهای که به دست فایننشال تایمز رسیده است، اعلام کردند: «ما به صراحت اعلام کردهایم که اگر ایران تا پایان اوت ۲۰۲۵ مایل به دستیابی به راهحل دیپلماتیک نباشد، یا از فرصت تمدید استفاده نکند، E3 آماده فعالسازی سازوکار بازگشت تحریمها است.»
این نامه خطاب به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل، توسط ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان، و دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا امضا شده است. این اتفاق دو ماه پس از حمله ایالات متحده و اسرائیل به سایتهای هستهای در ایران رخ میدهد.
نمایندگی ایران در سازمان ملل بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر در مورد این نامه پاسخ نداد.
در دوران اولین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای ایران که سلف او، باراک اوباما، با تهران و چندین قدرت جهانی به نتیجه رسانده بود، خارج شد. این توافق، که هنوز پابرجاست، در ازای لغو تحریمها، محدودیتهای قابل توجهی بر برنامه هستهای این کشور اعمال کرده بود.
تحریمهای سازمان ملل در ۱۸ اکتبر منقضی میشوند، مگر اینکه یکی از طرفهای باقیمانده – بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه و چین – سازوکار «بازگشت تحریمها» را فعال کند.
گروه E3 در مذاکرات ماه گذشته در ترکیه به ایران اعلام کرد که اگر تهران موافقت کند مذاکرات با ایالات متحده و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را قبل از سپتامبر از سر بگیرد، میتوانند مهلت بازگشت تحریمها در پایان اوت را تمدید کنند.
یک دیپلمات غربی گفت که مذاکرات «دشوار» بوده است. روز سهشنبه، گروه E3 اعلام کرد که پیشنهاد تمدید آنها «بیپاسخ از سوی ایران باقی مانده است».
این وزرا گفتند که «تمدید محدود» زمان بیشتری را برای مذاکرات با هدف دستیابی به یک توافق هستهای جدید فراهم میکند، در حالی که توانایی بازگرداندن تحریمها برای جلوگیری از اشاعه هستهای حفظ میشود.
پس از نشست ماه ژوئیه در استانبول، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به فایننشال تایمز گفت که E3 «هیچ مبنای قانونی یا اخلاقی» برای فعالسازی سازوکار بازگشت تحریمها ندارد. او هشدار داد که اگر آنها این روند را دنبال کنند، ایران قدرتهای اروپایی را از مذاکرات هستهای آینده کنار خواهد گذاشت.
عراقچی گروه E3 را به عدم پایبندی به تعهدات توافق متهم کرد و گفت که سازوکار بازگشت تحریمها «دیگر آنقدر مهم نیست».
عراقچی گفت: «با اروپاییها، در حال حاضر دلیلی برای مذاکره وجود ندارد زیرا آنها نمیتوانند تحریمها را لغو کنند، نمیتوانند کاری انجام دهند. اگر آنها بازگشت تحریمها را فعال کنند، به این معنی است که این پایان راه برای آنهاست.»
وزرای E3 در نامه خود اعلام کردند که از نظر قانونی «بهطور واضح و بدون ابهام» برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران توجیه دارند، زیرا تهران از سال ۲۰۱۹ «عمداً» از تعهدات خود تحت این توافق عدول کرده است.
تهران اعلام کرده که به مذاکره با دولت ترامپ باز است. اما موضع این کشور پس از حمله اسرائیل و ۴۸ ساعت قبل از برگزاری ششمین دور مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده سختتر شد.
عراقچی گفته است که ایران از ایالات متحده تضمین میخواهد که در طول مذاکرات آینده مورد حمله قرار نگیرد، و همچنین «اقدامات اعتمادساز»، از جمله موافقت ایالات متحده با جبران خسارات جنگی ایران را میخواهد.
ایران در ماه ژوئن اعلام کرد که پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی با اسرائیل، همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که بازرسانی در این کشور داشته است، را به حالت تعلیق درآورده است. یک مقام ارشد آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه با مقامات ایرانی در تهران دیدار کرد، اما نهاد ناظر هستهای سازمان ملل در مورد این سفر اظهار نظری نکرده است.