تل‌آویو — دیوید بارنیا، رئیس موساد اسرائیل، روز پنجشنبه جلسات سطح بالایی را در قطر برگزار کرد تا برای رسیدن به آتش‌بس و توافق گروگان‌ها با حماس تلاش کند و بدین ترتیب از طرح جنجالی دولت برای کنترل کامل نوار غزه جلوگیری نماید.
دو منبع سیاسی که با شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت کردند، گفتند برخلاف گزارش‌ها مبنی بر تغییر مسیر دولت اسرائیل و تمایل آن به آتش‌بس همه‌یا‌هیچ که شامل آزادی تمامی ۲۰ گروگان زنده و بقایای ۳۰ گروگان دیگر شود، بارنیا به دنبال پیشبرد یک توافق جزئی است. نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو این هفته در بیانیه‌ای گفت: «در چارچوب بحث بر سر شرایط ما — آزادی تمامی گروگان‌ها، چه زنده و چه مرده — ما در مرحله یک توافق واحد هستیم؛ راه برگشتی نیست.»
رویکرد بارنیا بر اساس طرحی است که در ماه مارس توسط استیو ویتکاف، فرستاده ایالات متحده، برای یک آتش‌بس ۶۰ روزه پیشنهاد شده بود که شامل آزادی ۱۰ گروگان اسرائیلی زنده و بقایای ۱۵ گروگان دیگر، همچنین صدها زندانی فلسطینی در اسرائیل، خروج جزئی نیروهای اسرائیلی از غزه و گسترش کمک‌های بشردوستانه می‌شود. در طول آتش‌بس، اسرائیل و حماس بر سر مرحله دوم توافق، یعنی پایان جنگ، مذاکره خواهند کرد. این همان طرحی است که بارنیا با عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، در دوحه مورد بحث قرار داد.
میانجیگری قطر در برابر میانجیگری مصر
بر اساس گفته منابع حاضر در جلسه کابینه امنیتی ۷ اوت که طرح تصرف غزه را تصویب کرد، بارنیا به وزرا گفت که به نظر او یک توافق جزئی امکان‌پذیر است. او از آن‌ها خواست که به جای ریسک یک حمله کامل به غزه، این مسیر را انتخاب کنند، با توجه به خطر جدی برای گروگان‌های بازمانده. بارنیا همچنین هشدار داد که با توجه به شکاف‌های گسترده بین دو طرف در مورد چگونگی پایان جنگ، پافشاری بر توافقی که شامل تمامی گروگان‌ها شود، ماه‌ها به طول خواهد انجامید و در نهایت ممکن است قابل دستیابی نباشد.
کابینه، با رد هشدارهای فرماندهان نظامی در مورد خطر برای گروگان‌ها و جابجایی بیشتر نزدیک به ۱ میلیون فلسطینی در صورت حمله اسرائیل به شهر غزه، به طرح نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو برای کنترل کامل این منطقه فلسطینی، با شروع محاصره شهر، رأی داد. گفته می‌شود برخی از گروگان‌ها در تونل‌های این شهر نگهداری می‌شوند.
تصرف غزه که به تصویب رسید، محکومیت‌های بین‌المللی را در پی داشت و باعث برنامه‌ریزی برای یک اعتصاب سراسری گسترده در ۱۷ اوت در اسرائیل شد که به درخواست خانواده‌های گروگان‌ها برای اعمال فشار بر دولت جهت توافقی برای آزادی تمامی اسرا صورت گرفت.
سفر بارنیا به دوحه، نشان‌دهنده اختلاف عمیق در رأس دولت اسرائیل در مورد اینکه آیا قطر باید به عنوان میانجی اصلی با حماس ادامه دهد، با توجه به میزبانی این کشور از رهبری حماس در دوحه، بود.
آل ثانی ماه گذشته در واشنگتن با پرزیدنت دونالد ترامپ دیدار کرد تا در مورد پایان جنگ غزه بحث کند و سپس در ۹ اوت در ایبیزا با ویتکاف ملاقات کرد. همزمان، هیئتی از حماس به ریاست خلیل الحیه، رهبر این گروه، در قاهره با ژنرال محمود حسن راشد، رئیس اطلاعات نظامی مصر، گفتگو می‌کرد. میانجیگران مصری آن‌ها را دعوت کرده بودند تا طرح جامع خود را برای پایان دادن به جنگ ۲۲ ماهه غزه پیش از پیشنهاد آن به اسرائیل، مطرح کنند.
بارنیا به دنبال میانجیگری دوحه بوده و معتقد است که قطری‌ها موقعیت بهتری برای نتیجه‌گیری دارند. یک منبع امنیتی به المانیتور، به شرط ناشناس ماندن، گفت که بارنیا به کابینه اطلاع داده است که بر اساس تعاملات طولانی‌اش با قطری‌ها و نظر حرفه‌ای‌اش، قطر نفوذ بیشتری بر حماس نسبت به مصر دارد.
این منبع امنیتی به نقل از بارنیا افزود که او به وزرا گفته است رابطه قطری‌ها با حماس و تأمین مالی و پناه‌دادن به رهبران آن در طول سال‌ها، که بسیاری در کابینه آن را نکوهش می‌کنند، دقیقاً همان چیزی است که آن‌ها را تنها مجرای مؤثر برای توافق گروگان‌ها می‌سازد.
حامیان میانجیگری مصر با تحقیقات جاری پلیس اسرائیل در مورد طرح ادعایی نفوذ قطر که توسط دستیاران ارشد نتانیاهو انجام شده است، بسیار تقویت شده‌اند. این مقامات اسرائیلی استدلال می‌کنند که تلاش قطر برای خریدن دستیاران ارشد نتانیاهو، آن را به نیرویی اخلال‌گر و آشکارا متحد با حماس تبدیل می‌کند که نمی‌توان به آن اعتماد کرد.
این رویکردهای رقیب در ماه مارس وارد عمل شد، با تصمیم نتانیاهو برای جایگزینی مذاکره‌کنندگان اسرائیل، رونن بار، رئیس شین بت و نیتزان آلون، هماهنگ‌کننده نظامی گروگان‌ها، با ران درمر، وزیر امور استراتژیک به عنوان رهبر. این اقدام برای ارتقاء درمر، نزدیک‌ترین معتمد نتانیاهو، همزمان با کنار گذاشتن بارنیا نیز بود.
یک منبع اسرائیلی آگاه از تلاش‌های طولانی میانجیگری مصر، قطر و ایالات متحده، به شرط ناشناس ماندن، به المانیتور گفت: «تماس‌ها با مصری‌ها متوقف شده است. بارنیا در نهایت حق داشت. او حرفه‌ای‌ترین است، کسی که می‌داند چگونه با کشورهای عربی مذاکره کند، و او کسی است که در توافقات قبلی گروگان‌ها با حماس مشارکت داشته است. تصمیم نتانیاهو برای حذف او، بار و آلون از مذاکرات به نفع درمر، توجیهی نداشت.»
با بازگرداندن بارنیا به روند مذاکرات در دو ماه گذشته، به نظر می‌رسد نتانیاهو در تلاش است تا از روابط خوب میان او و نخست‌وزیر قطر برای آغاز دوباره مذاکرات که حدود سه هفته پیش متوقف شده و به تصمیم او برای حمله نظامی گسترده منجر شده بود، استفاده کند.
یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی، به شرط ناشناس ماندن، به المانیتور گفت: «بارنیا ممکن است از قبل به تیم مذاکره‌کننده بازگردانده شده باشد تا برای یک پیشرفت در آخرین لحظه تلاش کند.»
بازگشت ترکیه به ماجرا
در پی تلاش‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از حمله اسرائیل به شهر غزه و اعمال نفوذ در منطقه، گزارش‌ها روز پنجشنبه حاکی از آن بود که هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در نشست دو ساعته آل ثانی و بارنیا در روز پنجشنبه شرکت کرده است. ترکیه این گزارش‌ها، از جمله از شبکه خبری سعودی الحدث، را قاطعانه رد کرده و گفته است که حضور همزمان این دو نفر در دوحه تنها یک تصادف بوده است. با این حال، فیدان همان روز با آل ثانی دیدار کرد. بارنیا نیز با فیدان آشنایی دارد، که پیشتر به عنوان یک افسر ارشد اطلاعاتی و رئیس اطلاعات ترکیه خدمت کرده است.
یک منبع دیپلماتیک خلیج فارس که با مذاکرات آشناست، به شرط ناشناس ماندن، به المانیتور گفت: «اینکه ترک‌ها در کنار قطری‌ها حضور دارند، مهم است. ترکیه یک کشور برادران مسلمان است. قطر یک کشور برادران مسلمان است. اگر هر دو برای ایجاد یک پیشرفت و جلوگیری از خونریزی بیشتر تلاش کنند، اگر هر دو مایل به اعمال نفوذ خود در تلاش برای بازگرداندن گروگان‌های اسرائیلی بیشتر و بهبود وضعیت بشردوستانه در غزه باشند، این یک تحول است که نمی‌توان آن را دست کم گرفت یا نادیده گرفت.»
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، قطعاً با نگرانی برای اسرائیل یا گروگان‌ها انگیزه نمی‌گیرد و در عوض برای نفوذ بیشتر در منطقه، از جمله در غزه، رقابت می‌کند. تلاش‌های اسرائیل برای کنار گذاشتن او از مذاکرات با حماس به نتیجه نرسیده است. هر دو قدرت نظامی اکنون برای کنترل بیشتر در سوریه پسا-اسد نیز رقابت می‌کنند و اردوغان برنامه‌های اسرائیل برای کنترل کامل غزه را محکوم کرده است.
منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی گفت: «ما اکنون شاهد همگرایی جالبی از منافع هستیم. هیچ یک از طرفین عاشق دیگری نیستند، اما همه می‌دانند که جایگزین بدتر است.»