تل آویو — نخستوزیر بنیامین نتانیاهو این هفته اظهارات خود را در مورد تهدید به حمله قریبالوقوع به شهر غزه چندین برابر کرد و بر آن افزود، اما همچنین از از سرگیری مذاکرات با حماس برای توافق آتشبس خبر داد و به نظر میرسد گزینههای خود را باز نگه داشته است.
نخستوزیر اسرائیل در طول سالیان متمادی قدرت خود را یک شعبدهباز تمام عیار نشان داده است و یک بار دیگر این مهارتها را به نمایش میگذارد. نتانیاهو در یک ویدیوی کوتاه که روز پنجشنبه منتشر شد، گفت که اسرائیل به "لحظه سرنوشتساز" رسیده است و افزود که او طرحهای تصرف نظامی شهر غزه را برای وارد آوردن ضربه قاطع به حماس تأیید کرده است. او اضافه کرد: «در همین حال، من دستور آغاز فوری مذاکرات برای آزادی همه گروگانهای ما و پایان جنگ را تحت شرایط قابل قبول برای اسرائیل صادر کردهام. هر دو امر، شکست حماس و آزادی گروگانهای ما، دست در دست هم پیش میروند.»
این اظهارات او، پس از دومین بازدیدش در این هفته از یک پایگاه ارتش در جنوب اسرائیل، اولین پاسخ اسرائیل به اعلام حماس در روز دوشنبه بود که گفته بود آخرین پیشنهاد میانجیها برای پایان دادن به جنگ 22 ماهه را پذیرفته است.
چوب را از دو سر نگه داشتن
ناظران کهنهکار نتانیاهو موافقند که این رویکرد، نتانیاهو کلاسیک است — تلاش برای نگه داشتن چوب از دو سر، دستور حمله و مذاکره همزمان.
یکی از دستیاران او که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت میکرد، گفت: «تا اینجا که برای او جواب داده است، زیرا از حمایت کامل رئیسجمهور دونالد ترامپ برخوردار است.»
تصمیم 8 اوت کابینه امنیتی اسرائیل برای حمله به شهر غزه، که به عنوان آخرین سنگر باقیمانده حماس معرفی شده، محکومیتهای بینالمللی را برانگیخته است. نشانههای زمان و دامنه عملیات متناقض بوده است. روز چهارشنبه، وزارت دفاع فراخوان حدود 60,000 نفر از نیروهای ذخیره را برای کمک به تصرف شهر صادر کرد. ارتش اذعان کرده است که ممکن است هفتهها طول بکشد تا عملیات آغاز شود. در همین حال، اسرائیل این هفته حملات هوایی و توپخانهای به محلههای بیرونی شهر انجام داد.
واینت روز پنجشنبه گزارش داد که اطلاعات نظامی تلاشهایی را در شهر غزه توسط حماس برای بازسازی برخی از تونلهایی که اسرائیل سال گذشته در آنجا تخریب کرده بود، شناسایی کرده و همچنین تونلهایی را یافته است که قبلاً کشف نشده بودند.
یک منبع ارشد نظامی اسرائیل که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت میکرد، گفت: «حدود یک میلیون نفر در غزه زندگی میکنند. حماس باقیمانده نیروهای خود و آنچه از فرماندهی و کنترلش باقی مانده را در آنجا نگه داشته است. هنوز هم محلههای آبادانی وجود دارد که تخریب نشدهاند.»
این منبع ارشد نظامی اسرائیل افزود: «ما باید تلاش زیادی در آنجا سرمایهگذاری کنیم و انتظار داریم متحمل تلفات زیادی نیز در طرف خودمان شویم.»
ژنرالهای ارشد ارتش به دولت هشدار دادهاند که یک حمله هماهنگ به شهر همچنین جان حدود 20 گروگان اسرائیلی را که گمان میرود در تونلها نگهداری میشوند، به خطر میاندازد.
نتانیاهو اخیراً از حمایت قبلی خود از یک توافق جزئی که تنها برخی از گروگانها را آزاد میکرد، عقبنشینی کرد، استراتژیای که برای او زمان میخرید تا خواستههای حماس برای پایان جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه را رد کند. این تصمیم از دیگر اقدامات متناقض او در طول جنگ طولانیمدت حکایت داشت. تا دو هفته پیش، نتانیاهو اصرار داشت که اسرائیل تنها توافقی را میپذیرد که همه گروگانها را آزاد کند.
همانطور که اشاره شد، حماس اوایل این هفته اعلام کرد که آخرین پیشنهاد برای یک توافق آتشبس جزئی را پذیرفته است، اما پاسخ واقعی خود را به میانجیها اعلام نکرد، مثلاً اینکه آیا به دنبال تغییرات یا شرایط اضافی است، همانطور که در دورههای قبلی مذاکرات از هر دو طرف معمول بود. یک منبع دیپلماتیک خاورمیانهای به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت: «دو طرف همیشه تلاش میکنند به هر قیمتی با یکدیگر تناقض داشته باشند.»
ترامپ کجاست؟
ناظران در یک چیز موافقند: ترامپ کلیدهای پایان جنگ را در دست دارد.
منبع دیپلماتیک خاورمیانهای گفت: «میانجیها در حال حاضر سردرگم هستند. هیچکس نمیداند چرا ترامپ همچنان بیطرف نشسته و اقدامات نتانیاهو را تماشا میکند، بدون اینکه خطوط قرمز یا ضربالاجلهایی تعیین کند.»
یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت میکرد، گفت: «خیلی عجیب است. رئیسجمهور هنوز به نتانیاهو اجازه میدهد هر کاری را که فکر میکند درست است انجام دهد و بر سر میز مذاکره نمیکوبد تا این رویداد را به پایان برساند. پنهان نیست که ترامپ مدتهاست میخواهد جنگ تمام شود.»
ترامپ خودش این هفته در مورد افکارش اشارهای کرد، زمانی که خود و نتانیاهو را به خاطر دستور بمباران تأسیسات هستهای ایران در ژوئن، «قهرمانان جنگ» توصیف کرد. ترامپ در تماس با برنامه رادیویی محافظهکار مارک لوین در مورد نتانیاهو گفت: «او یک قهرمان جنگ است. فکر میکنم من هم همینطور هستم... من آن هواپیماها را فرستادم.»
همانطور که المانیتور اوایل این هفته گزارش داد، برنامههایی برای بازدید ترامپ از اسرائیل در اواسط سپتامبر برای افتتاح یک پروژه باستانشناسی در اورشلیم به نام شلدون ادلسون، کمککننده بزرگ فقید او، در دست اجرا است. یک منبع در شهرداری اورشلیم به المانیتور گفت که اگر نیروهای اسرائیلی در آن زمان در غزه میجنگیدند، احتمالاً این بازدید انجام نمیشد.
دلیل ترامپ هر چه باشد، حمایت او — از جمله از طریق سکوتش — به نتانیاهو در تلاشهایش برای ادامه بازی از هر دو طرف کمک میکند. هدف اصلی رویکرد نخستوزیر این است که از کنارهگیری افراطگرایان در دولتش که خواستار تصرف کامل غزه هستند جلوگیری کند و در عین حال فشار داخلی برای پایان جنگ با یک توافق جامع گروگانها را تسکین دهد. آنچه خود نتانیاهو واقعاً میخواهد، ناشناخته است، مگر شاید برای مشاور مورد اعتمادش و وزیر امور استراتژیک، ران درمر.
اگرچه نتانیاهو نگران است که وزیر امنیت ملی افراطیاش، ایتامار بنگویر، و وزیر دارایی به همان اندازه افراطیاش، بتسلئیل اسموتریچ، از دولت استعفا دهند، او همچنین میداند که میتواند روی حمایت چندین حزب اپوزیسیون حساب کند تا از فروپاشی دولت جلوگیری کند. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، روشن کرده است که نتانیاهو میتواند روی «تضمین امنیت» حساب کند — یعنی تا زمانی که به توافقی برای آزادی گروگانها برسد و تاریخی برای انتخابات تعیین کند، اپوزیسیون حتی اگر اکثریت فعلی خود را از دست بدهد، به سرنگونی دولتش رأی نخواهد داد.
بنی گانتز، وزیر دفاع سابق، که در آغاز جنگ با وجود رهبری حزب آبی و سفید اپوزیسیون به دولت نتانیاهو پیوست اما بیش از یک سال پیش استعفا داد، در روزهای اخیر نشان داده است که ممکن است مایل باشد دوباره به دولت نخستوزیر بپیوندد.
کان، شبکه عمومی اسرائیل، روز چهارشنبه گزارش داد که حزب آبی و سفید ممکن است به ائتلاف حاکم بپیوندد، اگر نتانیاهو توافقی را برای آزادی گروگانها بپذیرد که منجر به خروج شرکای راست افراطی او از دولت شود. حزب گانتز، که زمانی تهدیدی جدی برای لیکود نتانیاهو محسوب میشد، در حال حاضر در پایینترین سطح خود در نظرسنجیها قرار دارد و گانتز ممکن است در انتخابات برنامهریزی شده برای اکتبر 2026 از کنست بیرون رانده شود.
یک منبع سیاسی ارشد نزدیک به گانتز که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت میکرد، گفت: «اگر پیوستن گانتز به دولت برای یک دوره محدود، تا زمان انتخابات، امکان آزادی گروگانها را فراهم کند، ما آن را بررسی خواهیم کرد.»