به گفته دو دیپلمات اروپایی، فرانسه، آلمان و بریتانیا صبح روز پنجشنبه نامه‌ای به اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال کردند و در آن اعلام کردند که مکانیسم «بازگشت خودکار» (snapback) را برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، که تحت توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به حالت تعلیق درآمده بودند، فعال می‌کنند.
اهمیت موضوع: در این نامه، سه قدرت اروپایی تاکید کردند که در طول ۳۰ روز آینده – پیش از اجرایی شدن تحریم‌ها – برای مذاکره با ایران درباره یک توافق هسته‌ای که بتواند این روند را متوقف کند، آمادگی دارند.
- مکانیسم «بازگشت خودکار» به طور خودکار تمامی تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را که تحت توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، مجدداً اعمال می‌کند.
- انتظار می‌رود این اقدام فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده و به احتمال زیاد منجر به واکنش تلافی‌جویانه ایران شود.
- مقامات ایرانی پیش از این تهدید کرده بودند که فعال شدن مکانیسم «بازگشت خودکار» می‌تواند ایران را به خروج از پیمان عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) سوق دهد.
- وزارت امور خارجه آمریکا از اظهارنظر در این خصوص خودداری کرد.
خبرهای اصلی: فرانسه، آلمان و بریتانیا تا پایان ماه اوت به ایران مهلت داده بودند تا برای جلوگیری از بازگشت خودکار تحریم‌ها اقداماتی انجام دهد.
- قدرت‌های اروپایی از ایران می‌خواستند که مذاکرات با ایالات متحده درباره یک توافق هسته‌ای را از سر بگیرد و به بازرسان سازمان ملل دسترسی کامل به سایت‌های هسته‌ای و هرگونه اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده‌ای که از حملات آمریکا و اسرائیل جان سالم به در برده بود، بدهد.
- نشست روز سه‌شنبه در ژنو بین دیپلمات‌های ارشد ایران و قدرت‌های اروپایی بدون نتیجه پایان یافت.
- منبعی آگاه از نشست ژنو گفت که ایرانی‌ها «پیشنهادات ملموس و مفصلی ارائه نکرده‌اند» و راه را برای تمدید مهلت «بازگشت خودکار» بسته‌اند.
- به گفته سه منبع مطلع به آکسیوس، وزیران امور خارجه فرانسه، آلمان، و بریتانیا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه به مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اطلاع دادند که مکانیسم «بازگشت خودکار» را روز پنجشنبه فعال خواهند کرد.
آنچه گفته می‌شود: یک دیپلمات اروپایی در توضیح تصمیم برای فعال کردن «بازگشت خودکار» گفت: «رهبران E3 (فرانسه، آلمان، بریتانیا) معتقدند که ایران سال‌هاست به وضوح تعهدات خود را تحت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نقض کرده و هیچ گام مشخصی برای رفع این وضعیت برداشته نشده است.»
- کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، به تلویزیون دولتی ایران گفت که اگر اروپایی‌ها «بازگشت خودکار» را فعال کنند، ایران تلافی خواهد کرد، از جمله تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA).
- ایرانی‌ها همچنین منطق تنبیه خود را به دلیل عدم مذاکره با آمریکا یا عدم رعایت توافق ۲۰۱۵، در حالی که این آمریکا بود که از آن توافق خارج شد و سپس در میانه مذاکرات قبلی به آن‌ها حمله کرد، زیر سوال برده‌اند.
نکته قابل توجه: روند فعال‌سازی «بازگشت خودکار» ۳۰ روز طول می‌کشد و اروپایی‌ها می‌خواهند این روند را قبل از به عهده گرفتن ریاست شورای امنیت سازمان ملل توسط روسیه در ماه اکتبر به پایان برسانند.
- یک دیپلمات اروپایی گفت: «فعال کردن روند بازگشت خودکار به معنای پایان دیپلماسی نخواهد بود. E3 همچنان آماده است تا در هفته‌های پیش از اجرایی شدن تحریم‌های سازمان ملل با ایران تعامل کند.»