هنگامی که مادلین وودوارد اینفلوئنسرهای مورمون سابق (Exmo) را در رسانه‌های اجتماعی کشف کرد، این اولین بار بود که افرادی را می‌دید که پس از ترک کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان به شادی دست یافته بودند.
وودوارد، از نوادگان پیشگامان کلیسا، سال‌ها در تلاش بود تا ایمان خود را با سیاست‌های کلیسا که به نظر او ضد همجنس‌گرایان، تبعیض‌آمیز و نگران‌کننده بودند، مانند چندهمسری جوزف اسمیت، بنیان‌گذار مورمونیسم، آشتی دهد.
پس از تماشای پست‌های تیک‌تاک و اینستاگرام که با عنوان محتوای #exmo شناخته می‌شوند، متوجه شد که تنها نیست. در آوریل، او درخواست کرد که سوابقش از فهرست اعضای کلیسا حذف شود. وودوارد، که تعصب شدیدش به ایمانش قبلاً باعث شده بود همکلاسی‌هایش او را "مورمون مدی" بنامند، رسماً روابط خود را با کلیسا قطع کرده بود.
مورمونیسم، که زمانی یکی از سریع‌ترین ادیان در حال رشد جهان بود، با یک مواجهه‌ی قرن بیست و یکمی روبروست که توسط اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی به پیش برده می‌شود — و کلیسا برای مقابله با آنها در حال تلاش است.
در ویدیوهای متوالی، ارتش بزرگی از تولیدکنندگان محتوای #exmo بر جنبه‌های بحث‌برانگیز تاریخ LDS تأکید می‌کنند، مانند "سوگندهای مرگ" برای محافظت از اسرار معبد یا جریمه‌ی نظارتی که کلیسا در سال ۲۰۲۳ به دلیل پنهان کردن مقیاس ثروت خود پرداخت. آنها برخی از ادعاهای کتاب مورمون را زیر سوال می‌برند و به فقدان شواهد باستان‌شناسی اشاره می‌کنند، تلاش‌های رهبران برای مدرن‌سازی را تحلیل کرده و تصاویری از زندگی‌های شادتری که خارج از کلیسا یافته‌اند را به اشتراک می‌گذارند.
وودوارد گفت: «تولیدکنندگان محتوا به من آخرین انگیزه‌ی لازم را دادند تا نامم را از لیست حذف کنم.»
نسل‌های جوان سال‌هاست که ایمان والدین خود را، فارغ از هر دینی، زیر سوال برده‌اند — و اخیراً بسیاری از نارضایتی‌های خود را به صورت آنلاین مطرح کرده‌اند. برخی مقامات مذهبی تلاش کرده‌اند از اینترنت به نفع خود استفاده کنند. در اواخر جولای، واتیکان میزبان بیش از ۱۰۰۰ تولیدکننده محتوا برای یک جشن دو روزه برای مبلغین دیجیتال و اینفلوئنسرهای کاتولیک بود که با حضور پاپ لئو چهاردهم همراه شد.
مورمونیسم به طور خاص در برابر واکنش‌های منفی رسانه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر است. این دین که در سال ۱۸۳۰ سازماندهی شد، یک مذهب نسبتاً جدید است — با اسنادی که جزئیات تخلفات رهبران اولیه‌اش را شرح می‌دهد و شکاکان به دقت آنها را بررسی می‌کنند. رهبران مورمون پیروان خود را با یک سبک سلسله‌مراتبی و متمرکز اداره می‌کنند، که ریشه در اعمال محافظه‌کارانه‌ای دارد که برخی از اعضای جوان‌تر را دلزده کرده است. و اعضای سابق که کلیسا را ترک می‌کنند می‌گویند که به دلیل تصمیمشان، با قضاوت دیگران در جوامع نزدیک خود روبرو می‌شوند.
آلیسا گرنفل در تگزاس، که حدود ۹ سال پیش شروع به زیر سوال بردن ایمان خود کرد و اکنون بیش از یک میلیون دنبال‌کننده در حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود دارد، گفت: «مورمون‌های سابق زمانی جامعه‌ی مخفی خودشان بودند. عمومی کردن این موضوع — مثل این است که بگوییم 'اوه خدای من، او به آنجا رفت'.»
کلیسا از اظهارنظر خودداری کرد.
مبارزه‌ی کلیسا برای حفظ ارتباط در رسانه‌های اجتماعی در حالی صورت می‌گیرد که با یک بحران گسترده‌تر عضویت نیز درگیر است. پس از دهه‌ها گسترش پایگاه آمریکایی خود با نرخ ۴ درصد در سال، اکنون فهرست رسمی اعضای کلیسا در ایالات متحده کمتر از ۱ درصد در سال رشد می‌کند. در سطح جهانی، رشد کلیسا با نوکیشان در خارج از کشور، به ویژه در آفریقا، تقویت می‌شود.
بر اساس مطالعه‌ی انتخابات تعاونی (Cooperative Election Study)، یک نظرسنجی از بیش از ۵۰,۰۰۰ آمریکایی، نسبت افرادی که در ایالات متحده خود را مورمون معرفی می‌کنند، تقریباً به نصف ۱.۸ درصدی که در سال ۲۰۱۲ بودند، کاهش یافته است. جاستین تورمن، یک عضو سابق که نظرسنجی‌های حضور در کلیسا را انجام می‌دهد، دریافته است که تقریباً ۲۱ درصد از ۱۷.۵ میلیون عضو رسمی در سراسر جهان به طور فعال در کلیسا مشارکت دارند.
رایان بورگ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس که دین را مطالعه می‌کند، گفت: «حفظ اعضا آسان‌ترین راه برای قوی ماندن یک دین است. مورمونیسم یک مشکل حفظ اعضا دارد،» حتی بیشتر از بسیاری از فرقه‌های مسیحی دیگر، او افزود.
برای مقابله با روایت‌های #exmo، تیم‌هایی از کارکنان، مقامات کلیسا در مقر یوتا و حتی یک آژانس تبلیغاتی پولی در حال سازماندهی مجموعه‌ای از اینفلوئنسرهای طرفدار کلیسا هستند. آنها دیدگاه‌های مثبت در مورد کتاب مورمون را برجسته می‌کنند و بینندگان را تشویق می‌کنند تا با مبلغان مذهبی ملاقات کنند.
روندهای فرهنگی مانند برنامه‌ی پرطرفدار واقعیت‌نما «زندگی‌های پنهان زنان مورمون» (The Secret Lives of Mormon Wives) و جنبش #Tradwives، که شهرت برخی خانواده‌های مورمون را بالا برده، کنجکاوی در مورد کلیسا را افزایش داده است. برخی از افراد داخلی آن را "لحظه‌ی مورمون" می‌نامند که فرصتی برای جذب اعضای جدید است و بخش مدیریت شهرت کلیسا این علاقه را رصد کرده است.
با این حال، به گفته افراد آشنا به آمار کلیسا از محتوا، ویدیوهای منفی در مورد کلیسا به مراتب بیشتر از ویدیوهای مثبت در رسانه‌های اجتماعی است. داده‌های نظرسنجی اخیر از غیر اعضا که توسط کلیسا مورد مطالعه قرار گرفته، نشان می‌دهد که "فرقه" رایج‌ترین کلمه‌ای بوده است که مردم با کلیسا مرتبط می‌دانند، آنها گفتند.
وایرال شدن
کلیسا و اینترنت دهه‌ها با هم همزیستی داشتند پیش از آنکه #exmo تیک‌تاک و اینستاگرام را فرا گیرد. مورمون‌های سابق می‌توانستند در سایت گفتگوی آنلاین ردیت و در گروه‌های خصوصی فیس‌بوک جامعه‌ای برای خود بیابند — اما مجبور بودند به عمد به دنبال این جوامع آنلاین بگردند.
اکنون، تیک‌تاک و ریلز اینستاگرام محتوای #exmo را به افرادی ارائه می‌دهند که هرگز قصد جستجو برای آن را نداشتند. الگوریتم‌های این برنامه‌ها می‌توانند کاربران را در "حفره‌های خرگوشی" (rabbit holes) محتوا غرق کنند، وقتی تشخیص دهند که این کاربران بر روی ویدیوهایی در مورد یک موضوع خاص مکث می‌کنند.
سیل ویدیوها از اینفلوئنسرهای #exmo قوانین کلیسا در ممنوعیت ازدواج همجنس‌گرایان، سیاست‌های قبلی که مردان سیاه‌پوست را تا سال ۱۹۷۸ از کشیشی منع می‌کرد، و محدودیت‌های کنونی برای موقعیت‌های رهبری زنان را زیر سوال می‌برد.
بنسون لاوسون، ۲۰ ساله، که تابستان گذشته پس از یافتن محتوای #exmo در رسانه‌های اجتماعی کلیسا را ترک کرد، گفت: «وقتی محتوای شما تماماً درباره مشکلات کلیسا باشد، نادیده گرفتن آن کمی دشوار است.»
لکس ایوارسون، که در رسانه‌های اجتماعی با نام ExmoLex شناخته می‌شود، گفت که یک سال بود در یوتیوب درباره تصمیمش برای ترک کلیسا پست می‌گذاشت و ویدیوهایش هزاران بازدید داشت. وقتی او در تیک‌تاک پست گذاشت، سومین ویدیواش بیش از یک میلیون بازدید دریافت کرد. ایوارسون گفت: «تیک‌تاک مرا شوکه کرد.»
به گفته جان دیهلین، عضو سابق و منتقد دیرینه‌ی کلیسا که یک پادکست برجسته درباره‌ی جنجال‌های مورمونیسم را میزبانی می‌کند، ویدیوهای کوتاه که آموزه‌ها و فرهنگ کلیسا را به چالش می‌کشند، سرعت تصمیم‌گیری بسیاری از جوانان برای ترک کلیسا را به شدت افزایش داده است.
چندین مورمون سابق گفتند که ویدیوهایشان در رسانه‌های اجتماعی در سال ۲۰۲۰ وایرال شد. در آن سال، تولیدکنندگان محتوا متوجه شدند که هشتگ #exmormon در تیک‌تاک مجموعاً بیش از ۲۰۰ میلیون بازدید داشته و روزانه حدود ۱ میلیون بازدید افزایش می‌یابد. تیک‌تاک دیگر تعداد بازدیدهای یک هشتگ را نمایش نمی‌دهد.
بحران ایمان
مورمون‌ها عادت داشتند که جامعه‌ی نزدیک LDS را بی‌سروصدا ترک کنند. اکنون آنها مخاطبان بزرگی — و پر سروصدا — را به صورت آنلاین پیدا می‌کنند.
پست‌های گرنفل، مانند «روزی که فهمیدم در یک فرقه هستم» و «آن زمانی که به چندهمسری در بهشت اعتقاد داشتم»، در میان مورمون‌ها بحث‌برانگیز هستند. این زن ۳۲ ساله درباره موضوعاتی پست می‌گذارد که اعضای این دین ترجیح می‌دهند علناً درباره آنها صحبت نکنند، مانند رویدادهایی که در طول غسل تعمید، تشرف و سایر مراسم در معابدی که مقدس می‌دانند، رخ می‌دهد. برخی مورمون‌ها محتوای او را «پورن فرقه‌ای» توصیف می‌کنند که به اعتقاد آنها دینشان را با هدف جذب دنبال‌کننده به تمسخر می‌گیرد.
گرنفل گفت که او در تلاش است به دیگران کمک کند تا تصمیمات خود را برای ترک ایمانشان هدایت کنند.
بخشی از جذابیت گرنفل برای بسیاری از اعضای دچار تردید، سابقه‌ی معتبر او در LDS است: او در دانشگاه بریگام یانگ تحصیل کرد، به مأموریت رفت و در ۲۳ سالگی در معبد ازدواج کرد. او در سال ۲۰۱۶ شروع به زیر سوال بردن ایمانش کرد و یک سال بعد تصمیم گرفت کلیسا را ترک کند.
ابیگیل هنکاک از یوتا گفت که سال‌ها پس از مواجهه با قضاوت در کلیسا به دلیل داشتن نوزادی بدون ازدواج، در بحران ایمان به سر می‌برد. اما تا زمانی که ویدیوهای گرنفل درباره‌ی جوزف اسمیت، بنیان‌گذار مورمونیسم را دید، تصمیم به ترک کلیسا نگرفت.
گرنفل در یکی از ویدیوها گفت که اسمیت با چندین زن ازدواج کرده بود بدون اینکه برخی از این روابط را به همسر اولش فاش کند. هنکاک شوکه شد. او گفت: «همه چیز زیر و رو شد.»
گرنفل از نزدیک می‌داند که ترک کلیسا چقدر دشوار است. رهبران مذهبی ایده‌ی زندگی پس از مرگ را ترویج می‌کنند که در آن اعضا با عزیزانشان دوباره متحد می‌شوند، اما این شامل افرادی نمی‌شود که استعفا می‌دهند. دوستان و خانواده‌ی کسانی که کلیسا را ترک می‌کنند اغلب از دست دادن این فرصت را سوگواری می‌کنند و سعی دارند آنها را به ماندن متقاعد کنند. اعضای جامعه گاهی اوقات روابط خود را به طور کامل با افرادی که کلیسا را ترک می‌کنند قطع می‌کنند، که احساس تنهایی را برای کسانی که می‌خواهند خارج شوند، تشدید می‌کند.
سیسیلی هیوز، که در یک جامعه‌ی شدیداً مورمون در یوتا بزرگ شد، گفت که او سال‌ها تلاش کرده تا به منابع اطلاعاتی مورد تأیید کلیسا پایبند باشد و تا حد زیادی از رسانه‌های اجتماعی دوری می‌کرد. هیوز گفت که سال‌ها نمی‌دانست که افراد همجنس‌گرا وجود دارند و درگیر افسردگی شد در حالی که با تمایلات جنسی خود دست و پنجه نرم می‌کرد.
اعضای کلیسا اغلب به او تکرار می‌کردند: «قبل از اینکه به ایمانت شک کنی، به شک‌هایت شک کن.» در ۱۸ سالگی، هیوز ویدیوهای گرنفل را به صورت آنلاین کشف کرد و ماه‌ها بعد تصمیم گرفت کلیسا را ترک کند.
کتاب مورمون
کلیسا در سال‌های اخیر به تعدادی از اینفلوئنسرهای برجسته فشار آورده است تا تولید محتوای انتقادی از کلیسا را متوقف کنند؛ عضویت برخی را سلب کرده و برخی دیگر را وادار به استعفا کرده است قبل از اینکه از کلیسا طرد شوند.
رهبران به طور فزاینده‌ای محتوای ویدیویی کوتاه را در حساب‌های رسانه‌های اجتماعی کلیسا منتشر می‌کنند که شامل انواع اعضا، داستان‌های ایمان و حواریون مورمون می‌شود. همچنین ده‌ها هزار مبلغ خود را تشویق کرده است تا محتوای طرفدار کلیسا را منتشر کنند.
یاسمین راپلی، که تا همین اواخر برای سازمانی با بودجه از کلیسا کار می‌کرد، در یک ویدیو گفت: «بسیاری از چیزها لحظه‌ای که الگوریتم تشخیص دهد شما از قدیسان آخرالزمان هستید، به فید شما سرازیر می‌شوند، و همه‌شان منفی هستند.»
راپلی به گروهی از تولیدکنندگان محتوای LDS تعلق دارد که سعی می‌کنند ایمان خود را ترویج کرده و با سایر اعضا در رسانه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کنند. برای بسیاری، انگیزه‌ی آنها تلاش برای مقابله با افزایش تعداد صداهای #exmo است که به گفته‌ی آنها تعدادشان بیشتر از آنهاست.
تولیدکنندگانی مانند تائوتای فانو ۲۴ ساله، در یوتا، بر فرهنگ کلیسا تمرکز دارند. فانو که حدود ۳۰۰,۰۰۰ دنبال‌کننده دارد، در رسانه‌های اجتماعی با نام ElderTikTok شناخته می‌شود.
او گفت: «من به دنبال افرادی هستم که گم شده‌اند و به آنها یادآوری می‌کنم که می‌توانند مورمون باشند و در عین حال خودشان باشند.»
دیوید اسنل، ۳۳ ساله، سعی می‌کند به سوالات بحث‌برانگیز درباره تاریخ کلیسا بپردازد و دیدگاهی وفادارانه نسبت به آنچه جامعه #exmo می‌گوید، ارائه دهد. او که در یوتا زندگی می‌کند، میزبان یک پادکست برجسته به نام Keystone است که توسط یک سازمان غیرانتفاعی LDS حمایت می‌شود.
اسنل گفت: «اگر تنها جایی که اطلاعاتی درباره این دین دریافت می‌کنید از افرادی است که آن را ترک کرده‌اند، به احتمال زیاد دلایل زیادی را نمی‌بینید که چرا مردم انتخاب می‌کنند به کلیسا بپیوندند و در آن بمانند.»
برای ارتباط با جورجیا ولز ایمیل بزنید به [email protected]