تل‌آویو — گزارش‌ها در آخر هفته حاکی از آن بود که اسرائیل قصد دارد در واکنش به افزایش به رسمیت شناختن بین‌المللی یک کشور فلسطینی، بخش‌هایی از کرانه باختری را الحاق کند، که این امر هشدارهای خصوصی شدیدی را از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس در پی داشته است.
کابینه امنیتی اسرائیل روز یکشنبه در جلسه‌ای شش ساعته که عمدتاً بر برنامه‌های حمله بزرگ به شهر غزه متمرکز بود، به طور مختصر درباره الحاق احتمالی گفت‌وگو کرد. در جلسه‌ای در واشنگتن در ۲۷ اوت، گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه، نیز مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، را در جریان مقاصد دولت قرار داد.
کشورهای حاشیه خلیج فارس و مقامات امنیتی اسرائیل با الحاق مخالفند
اسرائیل از سال ۱۹۶۷ کنترل کرانه باختری را در دست دارد و فلسطینی‌ها در تلاش برای تشکیل یک کشور مستقل در آنجا هستند. کشورهای حاشیه خلیج فارس هشدار می‌دهند که الحاق، توافق‌نامه‌های ابراهیم در سال ۲۰۲۰ را به خطر می‌اندازد. این توافق‌نامه‌ها که با واسطه‌گری اولین دولت ترامپ انجام شد، روابط رسمی بین اسرائیل و چهار کشور عربی – امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان – را برقرار کرد. کشورهای حاشیه خلیج فارس، چه آنهایی که روابط رسمی با اسرائیل دارند و چه آنهایی که ندارند، هشدار داده‌اند که الحاق می‌تواند تلاش‌ها برای گسترش این توافق‌نامه‌ها و شامل شدن کشورهای عربی دیگر، به ویژه عربستان سعودی، را که دولت ترامپ آن را یک اولویت سیاستگذاری اعلام کرده بود، از مسیر خود خارج کند.
تصمیم نهایی در مورد الحاق ممکن است به رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، بستگی داشته باشد. در سال ۲۰۲۰، او به نظر می‌رسید که با الحاق محدود موافق است، اما به سرعت حمایت خود را پس گرفت. به گفته منابع دیپلماتیکی که با المانیتور گفت‌وگو کرده‌اند، روبیو در دیدار اخیر خود با ساعر، هیچ اعتراضی به برنامه‌های دولت اسرائیل ابراز نکرد.
رون درمر، وزیر امور راهبردی و محرمانه نزدیک نتانیاهو که نیروی محرکه اصلی این طرح است، حمایت چهره‌های حامی اسرائیل را در دولت آمریکا بسیج کرده است. با این حال، اعتراضات عمومی شدید علیه الحاق از سوی شرکای واشنگتن در حاشیه خلیج فارس، احتمالاً اشتیاق دولت آمریکا را برای چنین اقدامی کاهش خواهد داد.
مقامات ارشد امنیتی اسرائیل در برابر تلاش‌ها برای پیشبرد برنامه‌های الحاق مقاومت می‌کنند. به گفته منابع امنیتی که با المانیتور گفت‌وگو کرده‌اند، دیوید بارنیا، رئیس موساد، به دولت هشدار داده است که پس از دو سال جنگ که نوار غزه را ویران کرده، الحاق بیشتر به اعتبار بین‌المللی اسرائیل لطمه خواهد زد. سایر مقامات ارشد امنیتی نیز هشدار داده‌اند که این اقدام می‌تواند ناآرامی‌های گسترده‌ای را در سراسر خاورمیانه، از جمله اعتراضات خشونت‌آمیز در کشورهای عربی، به دنبال داشته باشد که ممکن است رژیم‌های دوست اسرائیل را تضعیف کند.
پیشنهادات برای الحاق تمام یا بخش‌هایی از کرانه باختری بارها در طول سال‌ها مطرح شده، اما به دلیل مخالفت شدید بین‌المللی و داخلی، از جمله از سوی خود بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر دیرینه، به نتیجه نرسیده‌اند. با این حال، فشار کنونی برای الحاق توسط درمر و برخی از اعضای راست‌گراترین دولت اسرائیل در تاریخ – همراه با برنامه‌های چندین کشور اروپایی و سایر کشورها برای به رسمیت شناختن کشور فلسطینی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اواخر سپتامبر – می‌تواند نتانیاهو را به انجام این اقدام وادارد.
نتانیاهو تغییر موضع می‌دهد
یک وزیر از حزب لیکود، حزب نخست‌وزیر، که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: «در گذشته، نتانیاهو چنین ابتکاراتی [الحاق] را مسدود می‌کرد. او خود و دولت [اسرائیل] را از چنین اقداماتی که خطر تبدیل اسرائیل به یک کشور طرد شده بین‌المللی را در پی داشت، دور نگه می‌داشت.» این منبع افزود که نخست‌وزیر «حتی از متحدان راست‌گرای خود نیز رادیکال‌تر شده است.»
در اقدامی که رویکرد سرسختانه کابینه امنیتی نتانیاهو را نشان می‌دهد، این کابینه بر فرماندهان ارشد ارتش اسرائیل فشار می‌آورد تا کنترل کامل شهر غزه را به دست گیرند، علی‌رغم هشدارهای مکرر فرماندهان ارتش مبنی بر اینکه چنین عملیاتی جان حدود ۲۰ گروگان اسرائیلی در دست حماس را به خطر می‌اندازد و مستلزم تخلیه یک میلیون ساکن فلسطینی شهر خواهد بود. تندروهای کابینه حتی خواستار استعفای سپهبد ایال ضمیر، فرمانده نظامی، به دلیل عدم تمایلش به مجوز دادن به این حمله شده‌اند.
اگرچه دولت ترامپ هنوز موضع رسمی در مورد ابتکار الحاق اتخاذ نکرده است، اما به نظر می‌رسد که در تلاش‌ها برای جلوگیری از به رسمیت شناختن کشور فلسطینی، با اسرائیل هماهنگ عمل می‌کند. در اقدامی بحث‌برانگیز، دولت آمریکا محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین، و ده‌ها نفر از دستیارانش را از ورود به ایالات متحده برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اواخر این ماه منع کرده است.
یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: «این کمی بچه‌گانه است. راه‌حل این ابتکار به رسمیت شناختن، جلوگیری از آمدن عباس [به نیویورک] نیست، بلکه متقاعد کردن کشورهای آغازکننده است که چنین اقدامی برای چشم‌انداز صلح اسرائیل-فلسطین مضر خواهد بود و منطقه را بی‌ثبات خواهد کرد.»
در آخرین نشانه از عدم موفقیت تصمیم آمریکا در جلوگیری از به رسمیت شناختن کشور فلسطین، بلژیک روز سه‌شنبه اعلام کرد که قصد دارد پس از فرانسه، همسایه خود، فلسطین را به رسمیت بشناسد.
علی‌رغم موج پیش‌بینی‌شده به رسمیت شناختن بین‌المللی، الحاق گسترده اسرائیل به عنوان تلافی بعید به نظر می‌رسد. یکی دیگر از مقامات ارشد دیپلماتیک اسرائیل که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: «احتمال اینکه اسرائیل تمام کرانه باختری را الحاق کند، نزدیک به صفر است.» او در عوض دو سناریوی ممکن را ترسیم کرد: اعمال حاکمیت اسرائیل بر تقریباً ۱۳۰ شهرک در سراسر کرانه باختری یا الحاق دره اردن.
الحاق دره اردن به عنوان محتمل‌ترین گزینه مطرح شده است، اگرچه حتی این چشم‌انداز نیز نامشخص باقی مانده است. اسرائیل در سال ۲۰۲۰ قصد داشت این قلمرو را الحاق کند، اما برای تضمین امضای توافق‌نامه‌های ابراهیم، و در پی مخالفت کشورهای عربی درگیر، از این اقدام صرف‌نظر کرد.
الحاق دره اردن، که حدود ۳۰ درصد از کرانه باختری را تشکیل می‌دهد، به دلیل جمعیت کم فلسطینی‌ها و اهمیت استراتژیک ادراک‌شده آن در جناح شرقی کشور، از حمایت نسبتاً گسترده‌ای در اسرائیل برخوردار است.
با این حال، این گزینه نیز به هیچ وجه قطعی نیست. در حالی که ترامپ حمایت خود را از کارزار اسرائیل علیه حماس ابراز کرده است، شکاف‌هایی در حمایت قاطع او از سیاست‌های سرسختانه اسرائیل در حال ظهور است که ناشی از فشارهای سیاسی داخلی و ملاحظات بین‌المللی است.
ترامپ در مصاحبه‌ای روز جمعه با «دیلی کالر» گفت: «آنها باید به آن جنگ پایان دهند. این به اسرائیل آسیب می‌رساند. شاید آنها در جنگ پیروز شوند، اما در دنیای روابط عمومی پیروز نمی‌شوند.» او همچنین به کاهش حمایت کنگره از سیاست اسرائیل اشاره کرد و گفت: «اسرائیل قوی‌ترین لابی را در کنگره داشت، قوی‌تر از هر نهاد، شرکت، یا ایالتی که تا به حال دیده‌ام... و اکنون دیگر چنین نیست. از دیدن این موضوع کمی متعجب هستم.»