ایران اعلام کرده است که ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌اش در زیر آوارهای سایت‌های هسته‌ای بمباران‌شده توسط اسرائیل و آمریکا باقی مانده است؛ این یک اشاره عمومی نادر به محل مواد شکافت‌پذیر آن محسوب می‌شود.
وضعیت این ذخایر، به ویژه ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی، پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه جمهوری اسلامی در ماه ژوئن، به یکی از نگرانی‌های اصلی قدرت‌های غربی تبدیل شده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پنجشنبه شب به تلویزیون دولتی گفت که مواد هسته‌ای همگی «زیر آوارهای تأسیسات بمباران‌شده قرار دارند.»
وی افزود که سازمان انرژی اتمی ایران در حال «بررسی این است که آیا این مواد قابل دسترسی هستند یا خیر.»
اظهارات عراقچی در حالی مطرح می‌شود که ایران با ضرب‌الاجلی قریب‌الوقوع برای برآورده کردن شروط تعیین‌شده توسط قدرت‌های اروپایی مواجه است، از جمله رفع نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا، در غیر این صورت تحریم‌های بین‌المللی تا پایان ماه بر جمهوری اسلامی اعمال خواهد شد.
از زمان جنگ اسرائیل، ارزیابی‌های اطلاعاتی غربی درباره میزان آسیب به برنامه ایران متفاوت بوده است.
رئیس‌جمهور دونالد ترامپ پس از اینکه آمریکا برای مدت کوتاهی به حمله اسرائیل پیوست و تأسیسات اصلی غنی‌سازی ایران، فردو و نطنز، و همچنین یک سایت هسته‌ای و تأسیسات ذخیره‌سازی دیگر در اصفهان را بمباران کرد، گفت که این برنامه «نابوده شده است».
اما دیپلمات‌ها و کارشناسان هسته‌ای گمان می‌کنند که تهران ممکن است ذخایر اورانیوم با غنای بالا را پیش از حملات منتقل کرده باشد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ماه گذشته گفت که این ذخایر مورد اصابت قرار نگرفته است.
پس از جنگ، ایران همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد، به این معنی که این نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل نتوانسته است مقیاس کامل آسیب یا سرنوشت این ذخایر را ارزیابی کند.
بریتانیا، آلمان و فرانسه عدم اجازه تهران برای از سرگیری بازرسی‌های کامل آژانس و روشن کردن وضعیت اورانیوم غنی‌شده را دلایلی برای تصمیم خود مبنی بر فعال‌سازی فرآیند «اسنپ‌بک» در ۲۸ اوت عنوان کردند، که منجر به اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران خواهد شد.
آنها همچنین گفته‌اند که تهران باید مذاکرات هسته‌ای با دولت ترامپ را از سر بگیرد.
بر اساس مکانیسم اسنپ‌بک — که بخشی از توافق سال ۲۰۱۵ تهران با گروه E3 (سه کشور اروپایی)، دولت اوباما، روسیه و چین است — یک دوره ۳۰ روزه قبل از بازگشت تحریم‌ها به اجرا وجود دارد. این دوره یک پنجره باریک برای دیپلماسی و پتانسیل تمدید این فرآیند را فراهم می‌کند، اگر ایران شرایط E3 را برآورده کند.
الی گرانمایه، از شورای روابط خارجی اروپا، گفت که پاسخ E3 به اظهارات عراقچی احتمالاً این خواهد بود: «اثبات کنید.»
اما او افزود که شرایط اروپایی به ایران «از واقعیت‌های پس از حملات ماه ژوئن جدا شده است.»
گرانمایه گفت: «برای تهران، فراهم کردن دید و اطلاعات از وضعیت میدانی برای غرب و شفافیت در مورد ذخایر غنی‌شده‌اش، یکی از معدود کارت‌های چانه‌زنی باقی‌مانده آن است.» او افزود: «ایران تلاش می‌کند ابهام را درباره برنامه هسته‌ای خود حفظ کند — هم برای باز گذاشتن گزینه‌های خود در مورد تسلیحاتی شدن، اما به احتمال زیاد برای کشاندن ترامپ به مذاکرات دوباره.»
ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال موج‌های تحریمی علیه جمهوری اسلامی آغاز کرد. قدرت‌های اروپایی همچنان از امضاکنندگان توافق ۲۰۱۵ هستند.
تهران در میانه مذاکرات هسته‌ای با دولت ترامپ بود که اسرائیل حملات خود را در ماه ژوئن آغاز کرد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این هفته گفت که آژانس و تهران به یک توافق اولیه برای از سرگیری همکاری دست یافته‌اند و آن را «گامی مهم» توصیف کرد.
اما جزئیات اندکی از این توافق، از جمله زمان بازدید بازرسان آژانس از فردو و نطنز، ارائه شد.
عراقچی روز پنجشنبه گفت که «در حال حاضر هیچ بازرسی در دستور کار نیست.» او تأکید کرد که توافق با آژانس در صورت اجرای اسنپ‌بک توسط E3 باطل خواهد شد.
کشورهای E3 گفته‌اند که همچنان به دیپلماسی متعهد هستند، اما در مورد اینکه آیا ایران اجازه بازرسی‌های کامل آژانس را خواهد داد، محتاط هستند.
آنها در بیانیه‌ای مشترک به هیئت مدیره آژانس در این هفته گفتند: «ایران وضعیت و مکان این مواد را از جامعه بین‌المللی پنهان می‌کند و ایران از اجازه دادن به آژانس برای تأیید این ذخایر خودداری کرده است.»