شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه نتوانست قطعنامهای را تصویب کند که از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بر سر برنامه هستهایاش، پیش از سررسید «مکانیسم ماشه» اقدامات تنبیهی، جلوگیری کند.
تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در پایان ماه جاری مجدداً اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت نُه عضوی با تمدید بیشتر لغو تحریمها موافقت کند. قطعنامه روز جمعه که توسط کره جنوبی پیشنهاد شده بود، تنها از سوی چهار کشور – چین، روسیه، پاکستان و الجزایر – حمایت شد.
این رأیگیری احتمالاً روابط بین ایران و غرب را بیش از پیش تیره خواهد کرد. طبق شرایط توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با ایران، هر یک از اعضای توافق میتواند ظرف ۳۰ روز خواستار از سرگیری تحریمهای سازمان ملل شود، در صورتی که تشخیص دهد ایران به مفاد آن پایبند نبوده است. این امر به طور خودکار تمامی تحریمهای سازمان ملل اعمالشده علیه ایران پیش از سال ۲۰۱۵، از جمله ممنوعیت تسلیحاتی، مسدودسازی داراییها و ممنوعیت سفر، را بازگردانی خواهد کرد.
ماه گذشته، فرانسه، آلمان و بریتانیا پس از امتناع ایران از همکاری با بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، که وظیفه نظارت بر اجرای توافق را بر عهده دارد، مکانیسم ماشه را فعال کردند.
دو هفته بعد، ایران موافقت کرد که همکاری با آژانس را از سر بگیرد، اما هنوز نتوانسته است تمامی فعالیتهای بازرسی خود را انجام دهد و توانایی این نهاد برای فعالیت در این کشور سالهاست که محدود شده است.
از زمان آغاز مکانیسم ماشه، دیپلماسی فشردهای بین قدرتهای عمدتاً اروپایی و ایران برای دستیابی به توافقی جهت جلوگیری از تحریمها صورت گرفته است. اگرچه مذاکرات ثمربخش نبوده است، اما بریتانیا روز جمعه پس از رأیگیری اعلام کرد که همچنان آماده دیپلماسی است.
باربارا وودوارد، سفیر بریتانیا در سازمان ملل، گفت: «بریتانیا همچنان به یک راهحل دیپلماتیک متعهد است. ما آماده تعاملات دیپلماتیک بیشتر در هفته آینده و پس از آن برای حل اختلافات هستیم.»
وزارت امور خارجه ایران در بیانیهای در روز جمعه اعلام کرد که همواره مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته و بازگشت تحریمها را «غیرقانونی، بیاساس و پیشگیرانه» میداند.
ایران همچنان با پیامدهای جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل دست و پنجه نرم میکند؛ زمانی که اسرائیل حملات غافلگیرکنندهای را آغاز کرد که به گفته این کشور، یک اقدام پیشگیرانه علیه برنامه هستهای ایران بود. ایران اصرار دارد که برنامه هستهایاش ماهیت غیرنظامی دارد و به دنبال ساخت بمب هستهای نیست.