مردی در ماه جولای در تهران از آبخوری عمومی آب می‌نوشد، زمانی که دما به ۴۰ درجه سانتی‌گراد رسید. عکس: عابدین طاهرکنره/EPA
مردی در ماه جولای در تهران از آبخوری عمومی آب می‌نوشد، زمانی که دما به ۴۰ درجه سانتی‌گراد رسید. عکس: عابدین طاهرکنره/EPA

رئیس جمهور می‌گوید ایران باید پایتخت خود را از تهران منتقل کند، زیرا بحران آب وخیم‌تر می‌شود

مسعود پزشکیان می‌گوید فرونشست زمین نیز در این شهر ۱۰ میلیونی، که یک چهارم آب ایران را مصرف می‌کند، «یک فاجعه» است؛ این اظهارات در بحبوحه درخواست‌ها برای انتقال پایتخت به دلیل کمبود آب مطرح شده است.

رئیس جمهور ایران مدعی شده است که این کشور چاره‌ای جز انتقال پایتخت خود از تهران به جنوب کشور ندارد؛ این تصمیم به دلیل گسترش بیش از حد شهر، کمبود منابع آب کافی و تهدید رو به رشد فرونشست زمین است.

مسعود پزشکیان روز پنجشنبه اظهار داشت که سال گذشته این پیشنهاد را با رهبر معظم، آیت‌الله علی خامنه‌ای، مطرح کرده است. او اعتراف کرد که این طرح با انتقادات زیادی مواجه شده، اما استدلال کرد که بحران‌های انباشته منابع به قدری عمیق هستند که ایران اکنون موظف است پایتخت را منتقل کند و چاره‌ای جز این کار ندارد.

او این اظهارات را در بازدید از استان هرمزگان، که در کنار خلیج فارس و روبه‌روی دبی قرار دارد، بیان کرد.

او گفت: «این منطقه در سواحل خلیج فارس واقع شده و دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد و توسعه روابط تجاری و اقتصادی را فراهم می‌کند. اگر دیدگاه متفاوتی نسبت به ظرفیت‌های این منطقه داشته باشیم، می‌توانیم یک منطقه بسیار پررونق و پیشرفته ایجاد کنیم. پذیرش وضعیت فعلی و عدم طراحی یک نقشه علمی، دقیق و بومی برای آینده کافی نیست.»

او افزود: «مشکلاتی که کشور در حال حاضر با آن روبروست، ما را ملزم می‌کند که مسیر توسعه را به سمت خلیج فارس هدایت کنیم. تهران، کرج و قزوین در حال حاضر با بحران آب مواجه هستند و این بحران به راحتی قابل حل نیست.»

تهران به شهری با بیش از ۱۰ میلیون نفر جمعیت تبدیل شده است و تقریباً یک چهارم از منابع آب ایران را مصرف می‌کند.

رؤسای جمهور پیشین، از جمله حسن روحانی، نیز مسئله انتقال پایتخت را مطرح کرده بودند و حتی روحانی تا آنجا پیش رفت که طرحی با گزینه‌های مختلف ارائه داد.

پزشکیان مدت‌هاست که درباره بحران آب رو به وخامت ایران هشدار داده است. او روز پنجشنبه گفت: «سال گذشته، میزان بارندگی ۱۴۰ میلی‌متر بود، در حالی که استاندارد ۲۶۰ میلی‌متر است؛ این به معنای کاهش حدود ۵۰ تا ۶۰ درصدی بارندگی است. امسال نیز وضعیت به همین اندازه بحرانی است.» برخی برآوردهای اخیر میزان بارندگی در سال ۲۰۲۵ را کمی کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر نشان می‌دهد.

او اضافه کرد: «کاهش آب پشت سدها، خشک شدن برخی چاه‌ها و هزینه‌های بالای انتقال آب از مناطق دیگر، همگی نیاز به تغییر رویکرد را نشان می‌دهد. اگر بخواهیم آب را از این منطقه به تهران منتقل کنیم، هزینه هر متر مکعب تا ۴ یورو خواهد بود.»

سدهای تهران معمولاً ۷۰ درصد آب پایتخت را تأمین می‌کردند و ۳۰ درصد باقیمانده توسط منابع زیرزمینی تأمین می‌شد. با این حال، بارندگی کم و افزایش تبخیر، سهم سدها را کاهش داده و فشار بر آب‌های زیرزمینی را افزایش داده است.

رئیس جمهور گفت: «توسعه بدون در نظر گرفتن تأثیر بر منابع و هزینه‌ها، نتیجه‌ای جز ویرانی نخواهد داشت. اگر کسی نتواند این تعادل را برقرار کند، توسعه او محکوم به شکست است.»

او در پایان افزود: «در برخی مناطق، زمین سالانه تا ۳۰ سانتی‌متر فرونشست می‌کند. این یک فاجعه است و نشان می‌دهد که آب زیر پای ما در حال تمام شدن است.»