اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها روز یکشنبه برای مبادله همه گروگان‌های زنده باقی‌مانده در غزه با حدود ۲۰۰۰ فلسطینی زندانی در اسرائیل، که سنگ بنای توافق جدید آتش‌بس است، آماده شدند.
دولت اسرائیل اعلام کرد که انتظار می‌رود این مبادله صبح دوشنبه به وقت محلی آغاز شود، اما اسرائیل برای شروع زودتر آن نیز آماده بود. طبق توافق، اسرائیل قرار است زندانیان فلسطینی را، که بسیاری از آنها به دلیل حملات مرگبار علیه اسرائیلی‌ها دوران حبس ابد را می‌گذراندند، به موازات آزادی گروگان‌ها آزاد کند.
در هر دو طرف، حس آرامش و شور و شوقی آمیخته با پیشرفت پس از دو سال جنگ ویرانگر وجود داشت. افزون بر این خوش‌بینی، آتش‌بس نامحدود بین اسرائیل و حماس، که با میانجیگری ایالات متحده و کشورهای عربی صورت گرفت و ظهر جمعه آغاز شد، به نظر می‌رسید که در طول آخر هفته برقرار مانده است.
به عنوان بخشی از مرحله اول توافق آتش‌بس، نیروهای اسرائیلی پیش از این به خط دفاعی جدیدی در داخل غزه عقب‌نشینی کرده‌اند. هزاران نفر از ساکنان آواره فلسطینی به شهر غزه در شمال نوار غزه بازگشته‌اند و انتظار می‌رود مقادیر بیشتری از مواد غذایی، دارو و سایر کمک‌های بشردوستانه که به شدت مورد نیاز است، به این منطقه سرازیر شود.
انتظار می‌رفت پرزیدنت ترامپ روز یکشنبه ایالات متحده را ترک کند و دوشنبه برای دیداری کوتاه وارد اسرائیل شود. او قرار است با خانواده‌های گروگان‌ها دیدار کند و در کنست (پارلمان اسرائیل) در اورشلیم سخنرانی کند.
او سپس قرار است به شرم‌الشیخ، یک تفریحگاه ساحلی در دریای سرخ در مصر، پرواز کند، جایی که او و پرزیدنت عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، یک نشست با دیگر شرکای عربی که از این توافق حمایت کردند، برگزار خواهند کرد. رهبران جهان برای شرکت دعوت شده‌اند، اما بلافاصله مشخص نبود که آیا نمایندگان اسرائیلی یا فلسطینی در آن شرکت خواهند کرد یا خیر.
تحلیلگران می‌گویند توافق آتش‌بس فاقد جزئیات است و بسیاری از سوالات حیاتی را بی‌پاسخ می‌گذارد، از جمله اینکه آیا حماس خلع سلاح خواهد شد و قدرت خود را در غزه از دست خواهد داد و چگونه این منطقه پس از جنگ اداره خواهد شد.
نقشه راه ترامپ برای پایان دادن به جنگ، به کنار گذاشتن سلاح توسط حماس و غیرنظامی کردن غزه اشاره دارد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌ها بر این اقدامات به عنوان شروطی برای پایان دادن به جنگ در غزه اصرار داشت، اما مقامات حماس تردیدهای عمیقی را درباره هر دو ابراز کرده‌اند.
همچنین مشخص نیست که کدام کشورها، اگر اصلاً کشوری، قصد دارند نیروهایی را برای پیوستن به یک نیروی بین‌المللی تثبیت‌کننده ارسال کنند که ترامپ پیشنهاد کرده بود مسئولیت امنیت در غزه پساجنگ را بر عهده خواهد داشت.
بر ابهامات می‌افزاید، وزیر دفاع اسرائیل، اسرائیل کاتس، روز یکشنبه بیانیه‌ای صادر کرد و گفت که بزرگترین چالش برای کشورش پس از آزادی گروگان‌ها، «انهدام تمام تونل‌های ترور حماس در غزه» خواهد بود.
آقای کاتس گفت که این مأموریت مستقیماً توسط نیروهای نظامی اسرائیل و «از طریق سازوکار بین‌المللی که تحت رهبری و نظارت ایالات متحده تأسیس خواهد شد» انجام خواهد شد.
آقای کاتس افزود که تخریب تونل‌ها اصلی‌ترین تجلی غیرنظامی‌سازی غزه و برچیدن تسلیحات حماس خواهد بود و «به ارتش اسرائیل دستور داده‌ام برای انجام این مأموریت آماده شود.»
بیانیه آقای کاتس به این واقعیت اشاره نکرد که نیروهای اسرائیلی اکنون از شهر غزه عقب‌نشینی کرده‌اند، جایی که به گفته رهبران اسرائیلی، بسیاری از زیرساخت‌های نظامی حماس دست‌نخورده باقی‌مانده‌اند. آنها اخیراً این شهر را یکی از آخرین سنگرهای این گروه شبه‌نظامی توصیف کرده بودند.
نیروهای اسرائیلی در حال تصرف هسته شهر غزه در فاز جدیدی از عملیات خود با هدف نابودی قابلیت‌های نظامی و حکومتی حماس بودند که این توافق آنها را متوقف کرد.
بر اساس مفاد توافق، نیروهای اسرائیلی تا زمانی که حماس به توافق پایبند باشد، نمی‌توانند به مناطقی که از آنها عقب‌نشینی کرده‌اند بازگردند.
یواو لیمور، مفسر امور نظامی برای روزنامه دست‌راستی اسرائیل هیوم، روز یکشنبه نوشت: «اسرائیل در این تصور اشتباه است که می‌تواند هزینه بازگشت به جنگ یا حفظ مدل لبنانی حملات مکرر را بپردازد.» او به حملات نظامی مکرر اسرائیل علیه اهدافی در لبنان اشاره داشت، با وجود آتش‌بسی که تقریباً یک سال پیش برای پایان دادن به جنگ این رژیم با حزب‌الله، شبه‌نظامی شیعه مورد حمایت ایران، حاصل شد.
آقای لیمور افزود: «این هرگز تحمل نخواهد شد، و با توجه به اظهارات اخیر ترامپ، او نیز مصمم است که به جلو حرکت کند و علاقه‌ای به گرفتار شدن دوباره در مشکلات غزه ندارد.»
حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، که جرقه جنگ را زد، حدود ۱۲۰۰ نفر را در اسرائیل، که بیشتر غیرنظامی بودند، کشت و آن را به مرگبارترین روز در تاریخ این کشور تبدیل کرد. تقریباً ۲۵۰ نفر دیگر نیز ربوده شدند.
ده‌ها گروگان در طول دو آتش‌بس موقت گذشته آزاد شدند و تعداد کمی نیز در عملیات‌های نظامی زنده نجات یافتند.
دولت اسرائیل می‌گوید قرار است ۲۰ گروگان زنده همراه با بقایای ۲۶ نفر دیگر که در اسارت جان باختند، آزاد شوند. وضعیت دو اسیر دیگر تأیید نشده است.
این توافق برای بازگرداندن اجساد کشته‌شدگان نیز پیش‌بینی‌هایی دارد، اگرچه یافتن همه آنها ممکن است زمان بیشتری ببرد.
گبی سوبلمن نیز در این گزارش مشارکت داشته است.