ایران در طول ۱۲ روز جنگ خود با اسرائیل در ماه ژوئن، قطعی تقریباً کامل اینترنت را بر مردم خود تحمیل کرد و آن را اقدامی امنیتی ضروری برای جلوگیری از نفوذ اسرائیل خواند.
اگرچه مقامات از آن زمان این قطعی را رسماً لغو کرده‌اند، فعالان اینترنت، کارآفرینان فناوری و ناظران حقوق بشر می‌گویند که فشار زمان جنگ بر اینترنت همچنان پابرجاست و بسیاری از ایرانیان را در بی‌خبری نگاه داشته است.
کارشناسان حقوق دیجیتال می‌گویند سرعت اینترنت کاهش یافته، ترافیک آنلاین محدود شده و سامانه‌های موقعیت‌یاب جهانی (GPS) دچار پارازیت هستند. استفاده از ابزارهای اینترنت ماهواره‌ای مانند استارلینک (Starlink)، که می‌توانست به کاربران امکان دور زدن چنین محدودیت‌هایی را بدهد، جرم‌انگاری شده است.
این قطعی جزئی، ایرانیان را در ارتباط با یکدیگر و جهان خارج دچار مشکل کرده است. با افزایش انزوای بین‌المللی ایران، سازمان ملل متحد اخیراً تحریم‌هایی را علیه برنامه هسته‌ای این کشور دوباره اعمال کرده است.
محدودیت‌های اینترنتی پیامدهای عمیقی برای ایرانیان عادی داشته است. از زمان جنگ، کارهای ساده‌ای مانند یافتن مسیر، سفارش تاکسی یا پرداخت آنلاین خریدهای روزمره به یک پروسه چند ساعته تبدیل شده است.
عباس، یک بازرگان ۷۱ ساله، در نهایت از استفاده از مسیر یاب آنلاین تلفن خود برای یافتن خانه یکی از دوستانش در شهر کرج منصرف شد.
عباس که خواست نام خانوادگی‌اش به دلیل ترس از تلافی‌جویی بابت صحبت با رسانه‌های خارجی فاش نشود، گفت: «فقط دور خود می‌چرخیدم.» او افزود که در این ناامیدی تنها نیست و «همه گم می‌شوند.»
مقامات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران به درخواست‌ها برای اظهار نظر درباره محدودیت‌های اینترنتی پاسخ ندادند. اما مقاله‌ای در ماه ژوئن توسط خبرگزاری تسنیم، که با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مرتبط است، اظهار داشت که «محدودیت‌های اینترنتی در شرایط جنگی برای دفاع در برابر دشمن ضروری است.»
ستار هاشمی، وزیر اطلاعات، به‌طور علنی پارازیت جی‌پی‌اس را تأیید کرد و گفت که هدف آن جلوگیری از پرواز پهپادهای اسرائیل در ایران بوده است. مقامات همچنین به رسانه‌های دولتی گفته‌اند که کنترل‌های اینترنتی برای جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست و حملات سایبری اسرائیل ضروری است.
امیر رشیدی، مدیر حقوق دیجیتال و امنیت در گروه میان (Miaan Group)، یک سازمان حقوق بشری مستقر در آمریکا که بر خاورمیانه تمرکز دارد، گفت که محدود کردن اینترنت تأثیر محدودی بر اطلاعات اسرائیل خواهد داشت. او گفت که ایران پیش از این نیز به شدت تحت نفوذ عوامل اسرائیلی بوده است.
اسرائیل در طول جنگ کوتاه ماه ژوئن، میزان نفوذ اطلاعاتی خود در ایران را نشان داد، زمانی که ارتش تعدادی از ژنرال‌های ارشد و دانشمندان هسته‌ای را در خانه‌هایشان به قتل رساند، سامانه‌های پدافند هوایی را از کار انداخت و رهبر عالی، آیت‌الله علی خامنه‌ای، را مجبور به پنهان شدن کرد.
جمهوری اسلامی از سال ۲۰۰۵ اینترنت را به صورت جزئی سانسور کرده است، به طوری که سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک (Facebook) و اینستاگرام (Instagram) در سراسر کشور مسدود هستند. همچنین پیش از این، در پاسخ به اعتراضات گسترده ضد دولتی، دسترسی به اینترنت را به طور موقت در بخش‌هایی از کشور قطع کرده بود.
پس از حمله اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای و نظامی ایران در ماه ژوئن، مقامات ایرانی دسترسی عمومی به وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های پیام‌رسان آنلاین را قطع کردند، به جز شبکه‌های دولتی یا مورد تأیید دولت. آن‌ها همچنین تماس‌های مبتنی بر اینترنت، و نیز تماس‌های تلفنی بین‌المللی و پیامک‌ها را مسدود کردند، و ارتباط ایرانیان با عزیزانشان در خارج از کشور را تقریباً غیرممکن ساختند.
فعالان حقوق دیجیتال می‌گویند که قطع اینترنت اخیر گسترده و ظاهراً بی‌انتها بوده است و نشانه‌ای از افزایش نگرانی مقامات ایرانی پس از جنگ در مورد اجازه دسترسی آزاد به اینترنت است.
پس از پایان درگیری‌ها در ماه ژوئن، مشخص شد که اسرائیل از تلفن‌های همراه و ابزارهای آنلاین برای ردیابی محافظان رهبران و دانشمندان هسته‌ای ایران استفاده کرده است. فعالان اینترنتی در داخل و خارج از ایران استدلال می‌کنند که مقامات از این نگرانی‌های امنیتی سوءاستفاده می‌کنند تا آزادی‌های نسبی اجتماعی و سیاسی را که وب ارائه می‌دهد، از جمله به عنوان راهی برای انتقاد از دولت، محدود کنند.
تحلیلگران می‌گویند این قطعی همچنین فرصتی دیرینه را برای ایران فراهم آورد تا مدل اینترنتی خود را به مدل چین نزدیک‌تر کند، و استفاده از نسخه‌های داخلی اپلیکیشن‌های بین‌المللی را برای همه چیز از پیام‌رسانی گرفته تا خرید اجباری کند.
واتس‌اپ (WhatsApp)، یک اپلیکیشن پیام‌رسان بین‌المللی، پیش از این نیز به طور موقت در ایران مسدود شده بود، اما ایرانیان اغلب از وی‌پی‌ان‌ها (شبکه‌های خصوصی مجازی) برای دور زدن این محدودیت‌ها استفاده می‌کردند.
به گفته آقای رشیدی از گروه میان، در طول درگیری‌های ماه ژوئن، زمانی که ایران به شدت دسترسی به اینترنت را محدود کرده بود، اپلیکیشن‌های بین‌المللی مانند واتس‌اپ مسدود شدند و بسیاری از وی‌پی‌ان‌ها غیرقابل دسترس شدند. این امر ایرانیان را مجبور کرد که به استفاده از پلتفرم‌های داخلی مانند بله، یک اپلیکیشن پیام‌رسان، روی آورند که بسیاری از آن‌ها به دلیل نگرانی‌های نظارتی مدت‌ها از آن دوری می‌کردند.
فریدون بشر، مدیر یک شرکت فناوری مستقر در تورنتو به نام ASL19 که نرم‌افزار وی‌پی‌ان برای بازار ایران تولید می‌کند، گفت: «هدف اصلی ایران در طول دهه‌ها همواره این بوده که مردم را تا حد امکان به شبکه داخلی ایزوله کند.»
از زمان جنگ، استفاده از وی‌پی‌ان‌ها تا حد زیادی بازگشته است، اما بیشتر آن‌ها پلتفرم‌های داخلی هستند که کارشناسان می‌گویند ممکن است تحت نظارت و پایش مقامات قرار گیرند.
استفاده از وی‌پی‌ان‌ها چنان گسترده بود که ایرانیان یکی از پرکاربردترین کاربران اینستاگرام بودند، با وجود ممنوعیت رسمی آن. و مقامات ارشد — از جمله آیت‌الله خامنه‌ای — مکرراً در پلتفرم‌هایی مانند ایکس (X) (توییتر سابق)، که آن نیز ممنوع است، بیانیه‌هایی منتشر می‌کنند.
با این حال، دامنه سرکوب اخیر، اراده بسیاری از ایرانیان را برای دور زدن محدودیت‌ها از بین برده است.
سعید سوزنگر، یک کارآفرین فناوری مستقر در تهران، گفت: سانسورچی‌های اینترنت بسیاری از ابزارهایی را که زمانی برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌شدند، قطع کرده‌اند. «من یک کارشناس فناوری هستم و در حال حاضر با دشواری فراوان متصل هستم.»
این سانسور در زمان بحران شدید اقتصادی به کسب‌وکارهای ایرانی آسیب رسانده است.
امیرحسین، ۳۸ ساله و از کارکنان بخش فناوری اطلاعات یک شرکت توزیع مواد غذایی، گفت که برخی از کارکنان به جای اتکا به سیستم‌های آنلاین، به بررسی دستی موجودی‌ها روی آورده‌اند. او خواست که نام کاملش به دلیل نگرانی از صحبت با رسانه‌های خارجی فاش نشود.
در ماه اوت، ۱۰۰ شرکت نامه‌ای را امضا کردند و خواستار لغو محدودیت‌های اینترنتی از سوی دولت شدند.
در پاسخ، مقامات ایران قانونی را تصویب کردند که یک سیستم «اینترنت طبقه‌بندی‌شده» را اعمال می‌کند، که در آن کسب‌وکارها، دانشگاهیان و روزنامه‌نگاران می‌توانند به اینترنت پرسرعت‌تر از کاربران عادی دسترسی داشته باشند. با این حال، دولت با آگاهی از مقاومت شدید قبلی در برابر این پروژه، این سیستم را به آرامی اجرا کرده است.
کارشناسان امنیت سایبری مانند آقای رشیدی از گروه میان هشدار دادند که چنین اقداماتی به تدریج دسترسی اکثر ایرانیان به اینترنت بدون فیلتر را از بین می‌برد. او افزود: با هر بار قطعی، محدودیت‌ها بدتر شده‌اند و «این هنجار جدید است.»