اور/بابل، عراق، ۳۰ اکتبر (رویترز) - مقامات عراقی برای نجات یادمان‌های گهواره تمدن، با هزاران سال تاریخ در معرض خطر ناپدید شدن، در حالی که شهرهای باستانی جنوبی عراق به دلیل تغییرات اقلیمی با فرسایش مواجه هستند، زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند.
آب و هوای خشن و خشک، شوری خاک را افزایش داده و به بناهای تاریخی در ویرانه‌های شهرهایی مانند اور، زادگاه ابراهیم (پدر ادیان ابراهیمی)، و بابل، پایتخت باشکوه امپراتوری‌ها، آسیب می‌رساند.
تپه‌های ماسه‌ای باعث تخریب ضلع شمالی زیگورات باشکوه اور، معبدی عظیم به شکل هرم پلکانی که بیش از ۴۰۰۰ سال پیش به خدای ماه، نانا، تقدیم شده بود، می‌شوند.
عبدالله نصرالله، باستان‌شناس بخش آثار باستانی در استان ذی‌قار - جایی که شهر اور در آن واقع شده است - گفت: "ترکیب باد و تپه‌های ماسه‌ای به فرسایش بخش‌های شمالی سازه منجر می‌شود."
نمک آجرهای گلی باستانی را از بین می‌برد
این زیارتگاه، یک سایت میراث جهانی یونسکو، همچنان یکی از بهترین نمونه‌های حفظ شده از معماری باستانی بین‌النهرین است که بینشی از آداب و رسوم مذهبی و مناسک مقدس امپراتوری سومر، جایی که یکی از اولین تمدن‌های جهان شکوفا شد، ارائه می‌دهد.
نصرالله گفت: "در حالی که لایه سوم (زیگورات) قبلاً به دلیل فرسایش آب و هوا و تغییرات اقلیمی تخریب شده بود، فرسایش اکنون شروع به تأثیرگذاری بر لایه دوم کرده است."
در نزدیکی آن، رسوبات نمک آجرهای گلی گورستان سلطنتی اور را که توسط باستان‌شناس بریتانیایی سِر لئونارد وولی در دهه ۱۹۲۰ کشف شد و اکنون در خطر فروپاشی است، خورده‌اند.
دکتر کاظم حسون، بازرس بخش آثار باستانی در ذی‌قار، گفت: "این رسوبات نمک به دلیل گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی ظاهر شدند - که منجر به تخریب بخش‌های مهمی از گورستان شد."
حسون افزود: "در نهایت، این رسوبات باعث فروپاشی کامل آجرهای گلی تشکیل‌دهنده این گورستان خواهد شد."
عراق با افزایش دما و خشکسالی‌های شدید دست و پنجه نرم می‌کند که سطح شوری را در جنوب آن، جایی که رودخانه‌های قدرتمند دجله و فرات در نزدیکی خلیج به هم می‌رسند، افزایش داده است.
بالاتر از رود فرات، سایت‌های باستان‌شناسی بابل باستان نیز در خطر هستند. دکتر منتصر الحسناوی، مدیر کل وزارت فرهنگ و گردشگری عراق، به رویترز گفت که این سایت‌ها فوراً نیاز به توجه و مرمت دارند، اما کمبود بودجه همچنان یک چالش است.
این کشور قبلاً دهه‌ها جنگ را تجربه کرده است که ساختارهای تاریخی آن را تهدید کرده است - از جنگ با ایران در دهه ۱۹۸۰، تا جنگ خلیج فارس در اوایل دهه ۱۹۹۰، حمله به رهبری ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ و به دنبال آن خشونت‌های شورشی و ظهور و سقوط گروه دولت اسلامی.
آخرین چالش آن تغییرات اقلیمی است که کل اکوسیستم کشور را دگرگون می‌کند، نه تنها آینده کشاورزی آن را به خطر می‌اندازد، بلکه ردپای تاریخی آن را نیز تهدید می‌کند.
در بابل، سطوح بالای شوری مواد مبتنی بر خاک رس ساختارهای باستانی را که نقاشی‌های سومری پیچیده هنوز روی آن‌ها قابل مشاهده است، به خطر می‌اندازد.
الحسناوی گفت که مواد اولیه مستقیماً از زمینی که در آن زمان شوری کمتری داشت، تهیه می‌شدند. این امر می‌توانست آن‌ها را کمتر در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر کند، اما شیوه‌های نامناسب مرمت در دهه‌های گذشته، سازه‌های قدیمی را آسیب‌پذیرتر کرده است. افزایش شوری نیاز به تکرار مرمت‌های ناقص را فوری‌تر می‌کند.
الحسناوی اظهار داشت: "مشکل شوری هم در آب‌های سطحی و هم در آب‌های زیرزمینی در حال افزایش است. این امر منجر به تخریب بسیاری از شهرهایی خواهد شد که در زیر زمین قرار دارند."