عکس: لاکهید مارتین
عکس: لاکهید مارتین

برنامه‌های آمریکا برای گنبد طلایی به طرز خطرناکی مبهم است

بدون وضوح، سپر موشکی در خطر تبدیل شدن به یک پروژه پرهزینه، بی‌ثبات‌کننده و بی‌فایده قرار دارد

تقریباً یک سال از زمانی که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ فرمانی اجرایی را امضا کرد که در آن وعده ساختن آنچه او آن زمان گنبد آهنین (Iron Dome) برای آمریکا نامید، به منظور محافظت از کشور در برابر پهپادها و موشک‌ها، می‌گذرد. این پروژه، که نام آن به گنبد طلایی (Golden Dome) تغییر یافته، آنقدرها هم که به نظر می‌رسد عجیب نیست. تهدیدات موشکی در حال افزایش است. در جنگ‌های اخیر، اوکراین، اسرائیل و هند همگی ارزش دفاع موشکی قوی را نشان داده‌اند که جان انسان‌ها را نجات می‌دهد، از زیرساخت‌ها محافظت می‌کند و برای رهبران زمان می‌خرد تا تصمیمات بهتری بگیرند. اما دامنه سپر آقای ترامپ به طرز خطرناکی مبهم باقی مانده است. اگر این وضعیت تغییر نکند، ممکن است به سادگی به یک پروژه پرهزینه و بی‌ثبات‌کننده تبدیل شود که هیچ سودی ندارد.

چه چیزی در مورد گنبد طلایی مشخص است؟ این پروژه شامل بسیاری از چیزهایی است که از قبل وجود دارند، مانند رهگیرهای ضد موشکی در آلاسکا و کالیفرنیا، و همچنین سامانه‌های پاتریوت (Patriot) مشابه آنچه امروز از اوکراین محافظت می‌کند. همچنین شامل بسیاری از مواردی است که قبل از بازگشت آقای ترامپ به کاخ سفید در حال انجام بودند، مانند تلاش برای ساخت حسگرهایی که می‌توانند موشک‌ها را ردیابی کنند، رهگیرهایی که می‌توانند این پرتابه‌ها را نابود کنند و نرم‌افزاری برای اتصال همه اینها به یکدیگر.

برخی بخش‌های جدید نیز وجود دارد. مهم‌ترین آنها تعهد به ساخت رهگیرهای مبتنی بر فضا (SBIs) است که موشک‌های کوچکی هستند که توسط ماهواره‌ها در مدار پایین زمین حمل می‌شوند. ایده این است که یک مدافع می‌تواند موشک را هنگام پرتاب، زمانی که دود داغ آن راحت‌تر قابل تشخیص است، نابود کند، نه زمانی که یک کلاهک کوچک به سرعت در فضا حرکت می‌کند. رونالد ریگان و جورج اچ. دابلیو. بوش در دهه 1980 به عنوان بخشی از ابتکارات دفاع موشکی خود با این ایده بازی کردند، هرچند این طرح به شکست انجامید.

مشکل برنامه آقای ترامپ این است که هنوز مشخص نیست گنبد طلایی قرار است چه کاری انجام دهد. آیا به طور متوسط توانایی آمریکا را در سرنگونی پهپادها و تعداد کمی از موشک‌های کروز معمولی که توسط چین به سمت پایگاه‌های نظامی در سرزمین اصلی ایالات متحده در طول جنگ بر سر تایوان شلیک می‌شوند، بهبود می‌بخشد؟ آیا می‌تواند حملات کوچک کلاهک‌های شلیک شده توسط یک قدرت هسته‌ای درجه دوم مانند کره شمالی را دفع کند؟ یا صدها کلاهک روسی و چینی را در یک تبادل هسته‌ای تمام‌عیار مسدود کرده و توانایی آنها را برای تهدید وجود آمریکا خنثی می‌کند؟

پاسخ به این سوالات بسیار مهم است. کارشناسان محاسبه می‌کنند که یک گنبد طلایی کوچکتر، متمرکز بر دفع حملات کوچک ورودی، ممکن است طی 20 سال کمی بیش از 250 میلیارد دلار هزینه داشته باشد که در مقایسه با هزینه‌های سالانه دفاعی آمریکا مبلغی ناچیز است. اما یک نسخه کامل با ده‌ها هزار SBI در مدار — عاملی کلیدی در افزایش هزینه — می‌تواند به 3.6 تریلیون دلار برسد، مبلغی هنگفت که نیروهای مسلح آمریکا را دچار کمبود بودجه خواهد کرد. این نه تنها اسراف‌آمیز خواهد بود، بلکه ممکن است دشمنان را به گسترش زرادخانه‌های خود بیش از آنچه در غیر این صورت انجام می‌دادند، ترغیب کند. درجه‌ای از آسیب‌پذیری متقابل جزء لاینفک بازدارندگی هسته‌ای پایدار است.

آقای ترامپ باید به طور کلی اهداف خود را از گنبد طلایی فراتر از وعده‌های توخالی خود در مورد حفاظت جامع با هزینه کم، مشخص کند. او باید یک توسعه متوسط در تعداد رهگیرهای زمینی که در حال حاضر در آلاسکا و کالیفرنیا فعال هستند، انتخاب کند، مشروط بر اینکه سیستم در تشخیص فریب‌دهنده‌ها از کلاهک‌های واقعی بهتر شود. این امر باید همراه با سرمایه‌گذاری در حسگرهای فضایی باشد که می‌توانند موشک‌های کروز و گلایدرهای هایپرسونیک را به طور مؤثرتری ردیابی کنند. حمایت دو حزبی در آمریکا برای هر دو مرحله وجود دارد. رهگیرهای فضایی عجیب و غریب برای نابودی موشک‌ها می‌توانند صبر کنند.

دفاع موشکی همیشه یک تعادل است. خیلی کم باشد و کشور شما به طرز خطرناکی آسیب‌پذیر می‌شود – بیش از هر زمان دیگری در عصری که حتی گروه‌های شبه‌نظامی مانند حوثی‌ها در یمن می‌توانند موشک‌های بالستیک با برد فوق‌العاده را به کار گیرند. خیلی زیاد باشد و مسابقه تسلیحاتی را تحریک می‌کنید که در آن مهاجم احتمالاً مزیت هزینه‌ای خواهد داشت. آقای ترامپ حق دارد دفاع آمریکا را تقویت کند. اما او باید در برابر وسوسه زیاده‌روی در پروژه گنبد طلایی مقاومت کند.