عربستان سعودی کمپین رسانه‌ای تندی را علیه بنیامین نتانیاهو به راه انداخته است که نشان‌دهنده افزایش سرخوردگی در دربار پادشاهی این کشور از نخست‌وزیر اسرائیل و جنگ در غزه است.
این سیل انتقادات خصمانه غیرمعمول، که تنها با تأیید مقامات قابل انتشار بود، پس از آن صورت گرفت که مقامات آمریکایی و اسرائیلی از چشم‌انداز عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل صحبت کردند، علی‌رغم اصرار ریاض مبنی بر اینکه این امر به ایجاد یک کشور فلسطینی بستگی دارد.
جرقه این حملات، شوخی نتانیاهو در مصاحبه‌ای در هفته گذشته در مورد ایجاد یک کشور فلسطینی در عربستان سعودی بود.
پس از اینکه مجری شبکه ۱۴ اسرائیل به اشتباه گفت که هیچ پیشرفتی در عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل بدون ایجاد یک کشور سعودی حاصل نخواهد شد، نتانیاهو او را تصحیح کرد و گفت: «[منظورت] یک کشور فلسطینی است.»
وی افزود: «مگر اینکه بخواهید کشور فلسطین در عربستان سعودی باشد. آنها قلمرو زیادی دارند.»
رسانه‌های دولتی با خشونت پاسخ دادند و خشم ماه‌ها انباشته شده در بین مقامات ارشد و مردم را منعکس کردند.
گزارشی در کانال خبری دولتی الاخباریه با اشاره به این موضوع، نتانیاهو را «صهیونیست و پسر یک صهیونیست... که افراط‌گرایی را در ژن‌های خود به ارث برده است» توصیف کرد. در ادامه آمده است: «اشغال چهره خوب یا چهره زشت ندارد. فقط یک چهره دارد و آن بنیامین نتانیاهو است.»
شبکه العربیه متعلق به عربستان سعودی یک تاک شو پخش کرد که در آن مجری سوالاتی را در مورد وضعیت روانی نتانیاهو مطرح کرد. مجری پرسید: «شاید این یک مورد توهم بود؟»
یک ستون‌نویس روزنامه عکاظ، اظهارات نخست‌وزیر اسرائیل را «احمقانه و مضحک» خواند، در حالی که کارشناسان هوادار دولت در رسانه‌های اجتماعی، نتانیاهو را «فاسد» خطاب کردند که بازی با نام او در زبان عربی است.
خشم سعودی‌ها علنی شده است، زیرا انتظار می‌رود ریاض از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل تحت فشار قرار گیرد. ریاض نیز مانند سایر کشورهای عربی از اصرار ترامپ مبنی بر بیرون راندن فلسطینی‌ها از غزه متزلزل شده است.
عربستان سعودی پیش از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس، در حال نزدیک شدن به یک توافق سه جانبه با دولت بایدن بود. پادشاهی با روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل در ازای یک پیمان دفاعی ایالات متحده و کمک به یک برنامه هسته‌ای موافقت می‌کرد.
جنگ در غزه این برنامه‌ها را بر هم زد. ریاض هرگز عادی‌سازی را از روی میز برنداشت، اما محکومیت خود را از نحوه جنگ اسرائیل در غزه تشدید کرده و موضع خود را سخت‌تر کرده و اصرار دارد که اسرائیل باید گام‌های غیرقابل بازگشتی را در جهت راه حل دو کشوری بردارد.
در سپتامبر، ولیعهد محمد بن سلمان فراتر رفت و به شورای مشورتی شورا گفت که پادشاهی اسرائیل را بدون ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی شامل غزه و کرانه باختری، با پایتختی قدس شرقی، به رسمیت نخواهد شناخت.
مقامات سعودی به طور خصوصی از اظهارات توهین‌آمیز و گستاخانه نتانیاهو و متحدان راست افراطی‌اش که حاکی از آن است که پادشاهی نه تنها فلسطینی‌های آواره را می‌پذیرد، بلکه در نهایت شرایطی را برای عادی‌سازی بسیار ضعیف‌تر از خواسته اعلام شده خود برای یک کشور مستقل فلسطینی می‌پذیرد، ابراز ناامیدی کرده‌اند.
عزیز الغشیان، تحلیلگر سعودی و مدیر تحقیقات و ژئوپلیتیک در اندیشکده مستقر در دبی ORF Middle East، گفت: «یک بی‌توجهی کامل به اظهاراتی که مقامات سعودی می‌کنند وجود دارد، [و این باعث می‌شود که سعودی‌ها اساساً به‌عنوان] افرادی غیرقابل اعتماد، افرادی دورو و بسیار توطئه‌گر به نظر برسند. قطعاً این یک خشم است.»
او گفت: «آنها [ریاض] در تلاشند تا از این فرصت برای نشان دادن طعم داروی خودش به نتانیاهو استفاده کنند.»
نتانیاهو ادعا کرده است که عربستان سعودی از امارات متحده عربی همسایه پیروی خواهد کرد که به همراه بحرین، سودان و مراکش، در سال ۲۰۲۰ روابط دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کردند.
این توافق‌ها که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ مهر و موم شد و پیمان‌های ابراهیم نامیده شد، مزایای ناچیزی برای فلسطینی‌ها به همراه داشت.
ترامپ گفته است که مایل است این توافقات را گسترش دهد تا عربستان سعودی را نیز شامل شود، که به عنوان رهبر جهان سنی مذهب، جایزه اصلی محسوب می‌شود.
شاهزاده محمد در دوره اول ریاست جمهوری خود روابط نزدیکی با ترامپ داشت و نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ریاض می‌خواهد از همان جایی که کار را رها کرده بود، دوباره شروع کند. ولیعهد در این ماه به رئیس جمهور گفت که پادشاهی قصد دارد طی چهار سال بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار در ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند.
اما ترامپ با بیان اینکه نه تنها غزه باید از فلسطینی‌ها خالی شود، بلکه ایالات متحده باید کنترل نوار غزه را نیز در دست بگیرد، کشورهای عربی را شوکه کرد. یک فرد آشنا با این موضوع گفت که فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، پس از اعلام طرح خود توسط ترامپ، سفر از قبل برنامه ریزی شده خود به واشنگتن را به تعویق انداخت.
پادشاهی همچنین به سرعت طرح ترامپ را در بیانیه‌ای شدید اللحن که ساعت ۴ صبح به وقت محلی منتشر شد، رد کرد و گفت: «دستیابی به صلح پایدار و عادلانه بدون دستیابی مردم فلسطین به حقوق مشروع خود مطابق با قطعنامه‌های بین‌المللی غیرممکن است، همانطور که قبلاً برای دولت‌های سابق و فعلی آمریکا توضیح داده شده است.»
علی شهابی، مفسر سعودی نزدیک به دربار پادشاهی، گفت: «اکنون کل کشتی در جهت اشتباه حرکت می‌کند.»
وی افزود: «مردم انتظار داشتند که ترامپ بیاید و ما در مسیر دو کشوری پیش برویم، اما ترامپ آن را در جهتی کاملاً متفاوت برده است و نتانیاهو در تلاش است از این امر سوء استفاده کند.»
«اسرائیلی‌ها یک ماشین روابط عمومی قدرتمند دارند و وقتی به گفتن این موضوع ادامه می‌دهند که سعودی‌ها درهای بسته پیام متفاوتی به ما می‌دهند، ریاض متوجه می‌شود که باید در رد این موضوع بسیار فعال‌تر عمل کند.»
رهبری سعودی همچنین نگران خشم ناشی از جنگ در غزه در بین نسل جوان عرب است.
الهام فخرو، پژوهشگر ابتکار خاورمیانه در مدرسه کندی هاروارد، گفت: «مقامات سعودی قطعاً خشم عمومی فزاینده در میان سعودی‌های جوان‌تر و همچنین در میان جمعیت جوان‌تر مسلمان در سطح جهانی را در نظر می‌گیرند.» «این دلیل دیگری است که مقامات سعودی بر ایجاد کشور فلسطین تأکید کرده‌اند.»
گزارش اضافی توسط جیمز شاتر در اورشلیم و اندرو انگلند در لندن