قطع برق برنامه‌ریزی‌نشده در سراسر تهران در ماه فوریه، بحران انرژی ایران را بار دیگر در کانون توجه قرار داده است، به‌ویژه اینکه این کشور با فشار ناشی از کارزار تحریم‌های حداکثری ایالات متحده دست و پنجه نرم می‌کند.
حسین فرهیدزاده، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، بابت قطعی برق مداوم در کشور عذرخواهی کرد و گفت که این قطعی‌ها بیش از 108 میلیون دلار در روز به بخش صنعت ایران خسارت وارد کرده است.
فرهیدزاده در سخنانی در مراسمی در استان کرمانشاه در شمال غربی کشور گفت: «من عذرخواهی می‌کنم که نتوانسته‌ایم شرایط اولیه لازم را برای تولیدکنندگان فراهم کنیم.» به گزارش ایرنا، وی گفت که قطعی برق در سال گذشته بیش از 108 میلیون دلار در روز به بخش صنعت ایران خسارت وارد کرده است.
این عذرخواهی پس از آن صورت می‌گیرد که قطعی برق برنامه‌ریزی‌نشده اوایل هفته گذشته مناطقی را در سراسر شهر تهران، پایتخت ایران، تحت تاثیر قرار داد. این قطعی‌ها در 11 فوریه آغاز شد و ساعت‌ها به طول انجامید و باعث ایجاد گره ترافیکی و از بین رفتن شبکه‌های تلفن همراه در سراسر تهران شد.
بنا به گزارش‌ها، ساکنان شهرک اکباتان در غرب تهران در جریان خاموشی‌ها شعارهای ضد دولتی از پنجره‌های خود سر می‌دادند.
در 12 فوریه، دولت تمام مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات دولتی را تعطیل کرد.
شرکت برق دولتی توانیر که ارتباط نزدیکی با وزارت نیروی ایران دارد، در 11 فوریه با انتشار بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که این قطعی‌ها به دلیل کمبود سوخت نیروگاه‌ها و افزایش مصرف گاز خانگی در میان سرمای هوا بوده است. توانیر از ایرانیان خواست برای کمک به کاهش این بحران، مصرف گاز و برق خود را کاهش دهند و اعلام کرد که «تأمین مداوم برق در سراسر کشور مستلزم همکاری همه شهروندان است.»
با این حال، وزارت نفت ایران ادعاهای توانیر را رد کرد. این وزارتخانه اعلام کرد که الزامات تامین سوخت خود را برآورده کرده است و نیروگاه‌ها را به سوءمدیریت و وزارت نیرو را به انحراف افکار عمومی متهم کرد. محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، در گفت‌وگو با خبرنگاران در روز چهارشنبه گذشته، بر سخنان وزارت خود تاکید کرد و گفت که نیروگاه‌ها از نظر سوخت «در شرایط بسیار خوبی» قرار دارند.
اهمیت موضوع: قطعی‌های ناگهانی این ماه بخشی از یک بحران گسترده‌تر و جاری انرژی در ایران است. از نوامبر 2024، ایران برای صرفه‌جویی در انرژی، قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای را در تهران و سایر استان‌ها اجرا کرده است. این بحران در اواسط دسامبر زمانی تشدید شد که حداقل 80 نیروگاه به دلیل کمبود سوخت، فعالیت خود را متوقف کردند و مجبور به تعطیلی مدارس، بانک‌ها و ادارات دولتی در سراسر کشور شدند. دولت کمپینی را برای ترغیب شهروندان ایرانی به کاهش دمای خانه‌ها و محل کار آغاز کرد.
احتمالاً با احیای سیاست "فشار حداکثری" دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، که تحریم‌های شدیدی را بر ایران اعمال می‌کند، این بحران بدتر خواهد شد. این امر به مجموعه پیچیده تحریم‌های ایالات متحده می‌افزاید که هدف آن فلج کردن اقتصاد ایران و تحت فشار قرار دادن تهران برای مذاکرات هسته‌ای است.
ترامپ با وجود احیای فشار حداکثری، همچنان تاکید کرده است که خواهان توافق هسته‌ای جدید با ایران است. او در 5 فوریه، یک روز پس از امضای یادداشتی مبنی بر دستور به آژانس‌های فدرال ایالات متحده برای احیای فشار حداکثری، در Truth Social پستی منتشر کرد و نوشت: "من ترجیح می‌دهم یک توافق صلح هسته‌ای تاییدشده داشته باشم." او افزود: "ما باید فوراً کار روی آن را آغاز کنیم."
ایران قبل از احیای کارزار فشار حداکثری، نشانه‌هایی از تمایل به مذاکره نشان داده بود. با این حال، پس از اعلام ترامپ، این کشور ایده مذاکرات هسته‌ای با ایالات متحده را رد کرد.
سپس، روز سه‌شنبه، رئیس‌جمهور در Truth Social پستی از اشلی ریندزبرگ، نویسنده راست‌گرا، حاوی تصویری از مقاله‌ای در نیویورک تایمز درباره بحران انرژی ایران با این عنوان که "اینگونه رژیم‌ها سقوط می‌کنند" را بازنشر کرد.
بیشتر بدانید: در بحبوحه فشار حداکثری و بحران حاد انرژی، ارزش پول ایران در برابر دلار آمریکا به پایین‌ترین حد خود رسیده است. تنها چند روز پس از اعلام احیای فشار حداکثری توسط ترامپ، ارزش ریال به 892500 در برابر یک دلار رسید. همزمان، نرخ تورم ایران در حدود 35 درصد در نوسان است - اگرچه برآوردهای غیررسمی آن را بسیار بالاتر، نزدیک به یا بیش از 40 درصد نشان می‌دهد.
بحران‌های داخلی ایران و فشاری که از سوی فشار حداکثری تحمیل می‌شود، با فشار از سوی یک همسایه نزدیک‌تر، یعنی اسرائیل، تشدید می‌شود. بن کاسپیت، خبرنگار المانیتور، روز جمعه گذشته گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در جریان سفر خود به واشنگتن، با ترامپ در مورد موضوع ایران به "تفاهم کامل" رسیده است. به گفته یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی، این تفاهم شامل گام‌هایی است که باید در صورت ادامه امتناع ایران از مذاکرات هسته‌ای برداشته شود. در حالی که گام‌های خاص مشخص نیست، اسرائیل مدت‌هاست که به دنبال حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران بوده است، اما بدون حمایت ایالات متحده از انجام این کار تردید داشته است.