الکساندر دی کرو © James Ferguson
الکساندر دی کرو © James Ferguson

الکساندر دی کرو، نخست‌وزیر سابق بلژیک: «این خطر وجود دارد که اروپا دوباره ترسیم شود»

الکساندر دی کرو در حالی که بیشتر شبیه یک تاجر است که یک ناهار سریع دوشنبه را می‌خورد تا یک نخست‌وزیر سابق که هفته گذشته را صرف بحث درباره مخمصه ژئوپلیتیکی فعلی اروپا کرده است، وارد La Belle Maraîchère می‌شود.

او من را کمی غافلگیر می‌کند، در حالی که من از تابش آفتاب کمیاب فوریه که از میان پرده‌های توری این رستوران ماهی در محله فلاندرز بروکسل می‌تابد، لذت می‌برم. این اولین مصاحبه دی کرو از زمان کناره‌گیری از قدرت در دو هفته پیش خواهد بود. او که نسبتاً آرام در یک پیراهن سفید با یقه باز و کت و شلوار سرمه‌ای به نظر می‌رسد، با وجود دوران تاریک، طوری به نظر می‌رسد که واقعاً عنوان خوش‌بینانه خاطرات اخیر خود را باور دارد: چرا بهترین هنوز در راه است.

این لیبرال فلاندری حتی با خوشرویی به پای شکسته من (ناشی از یک حادثه اسکی) که با شجاعت سعی می‌کنم آن را زیر رومیزی پنهان کنم، اشاره می‌کند و اعتراف می‌کند که سال گذشته در همان پیست اسکی که من بودم، اسنوبرد سواری می‌کرد. او می‌خندد: «شاید ورزش امن‌تری باشد».

مطمئناً اروپا در حال حاضر به یک ورزش امن‌تر نیاز دارد. احزاب راستگرا که با انتخاب دونالد ترامپ در ایالات متحده جسور شده‌اند، چشم به پیروزی‌های انتخاباتی بیشتر در سراسر اتحادیه اروپا دارند. حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD)، که توسط دولت ترامپ مورد توجه قرار گرفته است، در مسیر کسب دومین تعداد کرسی در انتخابات فدرال آلمان در این آخر هفته قرار دارد. دولت جدید بلژیک نیز توسط یک گروه ملی‌گرای راستگرا رهبری می‌شود.

در همین حال، خود ترامپ یک سیاست تهاجمی از تعرفه‌های تجاری را آغاز کرده است و تهدید کرده است که گرینلند، یک قلمرو خودمختار دانمارکی را تسخیر کند. هفته گذشته، دولت‌های اروپایی پس از آنکه ترامپ مذاکرات صلح دوجانبه با روسیه را آغاز کرد و اروپا را به طور قطعی از مذاکرات حذف کرد، به شدت تکان خوردند.

دی کرو از کنفرانس امنیتی مونیخ بازگشته است، که در آن معاون ترامپ، جی دی ونس، با هدف قرار دادن تلاش‌های اروپا برای جلوگیری از اطلاعات نادرست و متهم کردن رهبران این بلوک به «ترس از رای‌دهندگان خود»، خشم را برانگیخت.

به محض اینکه من چشم‌انداز این قاره را مطرح می‌کنم، ناگهان احساس می‌کنم که جنبه نخست‌وزیری دی کرو بازگشته است. او با جدیت می‌گوید: «هیچ‌کس نمی‌تواند لحظه‌ای را که در آن هستیم دست کم بگیرد. خطر بسیار بزرگی وجود دارد که اروپا دوباره ترسیم شود و ما در این میز حضور نداشته باشیم. چیزی که من با آن مخالفم این است که واکنش اروپا تاکنون یک هرج و مرج از خشم، رقابت و سرزنش بوده است.»

دی کرو که علاقه زیادی به نقل قول دارد، ادامه می‌دهد: «کسی یک بار گفت "تنها یک راه برای مدیریت خشم شما وجود دارد و آن این است که تمام تلاش خود را بکنید و خلاف آن را به مردم ثابت کنید." من کاملاً موافقم.»

او استدلال می‌کند که اروپا باید یک برنامه روشن را گرد هم آورد و با انگشتانش روی رومیزی بژ طرح می‌کشد: «کاری که ما باید انجام دهیم این است که بگوییم "بسیار خب، این نقشی است که ما می‌خواهیم ایفا کنیم، و ما نمی‌پذیریم که اروپا بدون حضور ما دوباره ترسیم شود، اما این نحوه انجام آن است." این پیشنهادی است که ما با آن می‌آییم، این افرادی هستند که ما دور میز می‌گذاریم.»

سیاست سنگین با بازگشت پیشخدمت پاپیون بسته، لحظه‌ای محو می‌شود. رستورانی که دی کرو انتخاب کرده است، که نام آن تقریباً به معنای "باغبان زیبای بازار" است، در چند قدمی دفتر مرکزی حزب لیبرال او، Open VLD، قرار دارد و سال‌ها مورد رفت و آمد این سیاستمدار بلژیکی بوده است. او صاحب آن را می‌شناسد و حتی زمانی که آنگلا مرکل تور خداحافظی خود را از اروپا انجام می‌داد، او را به اینجا آورد. او این مکان را دوست دارد زیرا یک "رستوران خوب" است، نه یک "رستوران نخبه"، و او عاشق ماهی است.

پس از یک بحث کوتاه درباره اینکه آیا علاقه بلژیکی‌ها به ماهی و سیب‌زمینی سرخ‌کرده با ماهی و چیپس بریتانیایی قابل مقایسه است یا خیر، دی کرو یک سفارش سریع به زبان فلامان می‌دهد و همان را برای هر دوی ما درخواست می‌کند: کراکت‌های میگو سنتی و سول مونییر.

بلژیک نقش برجسته‌ای به عنوان خانه یوروکلیر ایفا کرده است، نگهبان 191 میلیارد یورو از دارایی‌های مسدود شده روسیه که برای تضمین وام 45 میلیارد یورویی به اوکراین استفاده می‌شود.

ما همچنین روی یک نیمه‌بطری سانسر توافق می‌کنیم، با وجود اینکه دی کرو اصرار دارد که او معمولاً با افراد غیربلژیکی آبجو می‌نوشد. «محصول ملی ما آبجو است و باید کمی بیشتر آن را تبلیغ کنیم.» او لبخند یک راهنمای توریستی را می‌زند و پیشنهاد می‌دهد توصیه‌هایی را برای من ارسال کند.

تقریباً در همان زمانی که ما در حال بررسی گزینه‌های ماهی هستیم، گروه منتخبی از رهبران اروپایی در جلسه‌ای در پاریس به ریاست امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، برای مذاکرات بحران درباره اوکراین و دفاع آینده این قاره حضور دارند.

تعجب می‌کنم که آیا دی کرو از قبل دلتنگ حضور در این غوغا شده است.

او با کمی آه می‌گوید: «این یک سوال دوگانه است. من از تقریباً پنج سال گذشته به عنوان نخست‌وزیر و 15 سال در سیاست ملی، از هر لحظه آن لذت بردم. و بله، جنبه بین‌المللی آن چیزی بود که من به ویژه از آن لذت می‌بردم.... اما بنا به تعریف، این یک شغل موقت است.»

او می‌گوید که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، که دی کرو او را از زمان تصدی خود به عنوان وزیر توسعه بلژیک می‌شناسد، به او گفته است: «متوجه خواهید شد که نخست‌وزیر بودن خوب است، اما نخست‌وزیر سابق بودن بسیار بهتر است.»

او مکث می‌کند: «باید بگویم، در طول دو هفته گذشته تاکنون، من موافقم.»

پیشخدمت با سانسر وارد می‌شود. او اصرار دارد که من از هر دو طرف بطری برای فایده خوانندگان FT عکس بگیرم. دی کرو با طعنه می‌گوید: «ما خیلی جامع هستیم.»

دی کرو، پسر هرمان دی کرو، وزیر محبوب و دیرینه بلژیکی، بزرگ شد و مصمم بود که راه پدرش را در سیاست دنبال نکند و در عوض وارد تجارت شود. او مهندسی بازرگانی را در بروکسل خواند و قبل از تأسیس یک استارت‌آپ حقوق مالکیت معنوی به نام Darts-ip، MBA خود را در دانشکده مدیریت کلوگ در شیکاگو به پایان رساند.

منو

La Belle Maraîchère
Place Sainte-Catherine 11a, 1000 Brussels

کراکت‌های میگو x2 €48
سول مونییر x2 €90
نیمه‌بطری سانسر €28
آب گازدار €6
اسپرسو x2 €12
مجموع (با احتساب مالیات) €184

در سرزمینی از سلسله‌های سیاسی (یک مطالعه در سال گذشته نشان داد که حدود یک دهم نمایندگان پارلمان بلژیک والدین خود را در سیاست داشتند)، دی کرو گفت که شغل پدرش «یکی از دلایلی بود که این کار را انجام ندهم». اما پس از 10 سال فعالیت در بخش خصوصی، دوستانش پس از چند آبجو به او اولتیماتوم دادند: «اگر به گفتن اینکه هرگز وارد سیاست نخواهی شد ادامه دهی، پس ما می‌خواهیم که [در مورد آن] خفه شوی یا در حاشیه نمانی.»

او می‌گوید: «این یک لحظه مهم بود.»

او در سال 2009 در انتخابات اروپا شرکت کرد و به سرعت در رده‌های Open VLD، همان حزبی که پدرش به آن تعلق داشت، صعود کرد. او برای اولین بار در سال 2012 وارد دولت شد و در نقش‌های مختلف وزارتی از جمله وزیر توسعه و وزیر دارایی خدمت کرد.

در سال 2020، با وجود اینکه حزب او در انتخابات ملی سال قبل در رتبه هفتم قرار گرفت، از او خواسته شد تا دولتی تشکیل دهد. ائتلاف به اصطلاح ویوالدی که او رهبری می‌کرد، در اوج همه‌گیری کووید در سپتامبر 2020 به قدرت رسید. پس از آن، بلژیک را در بحران انرژی اروپا راهنمایی کرد و حمایت از اوکراین را تقویت کرد، که در آن بلژیک نقش برجسته‌ای به عنوان خانه یوروکلیر ایفا کرده است، نگهبان 191 میلیارد یورو از دارایی‌های مسدود شده روسیه که برای تضمین وام 45 میلیارد یورویی به اوکراین استفاده شده است.

ما پشت به دیوار هستیم و این در واقع لحظه‌ای است که اغلب اروپا گام‌های بزرگی به جلو برمی‌دارد.

خوشبختانه برای دی کرو، او می‌گوید: «من تحت فشار احساس راحتی می‌کنم.»

ما به فشاری که بر اروپا وارد می‌شود بازمی‌گردیم، که نخست‌وزیر سابق مصمم است که باید فرصتی را برای اروپایی‌ها ارائه دهد تا اینکه آنها را پر از ترس کند.

«ما پشت به دیوار هستیم و این در واقع لحظه‌ای است که اغلب اروپا گام‌های بزرگی به جلو برمی‌دارد.... این در مورد کووید صادق بود. این در مورد بحران انرژی و جنگ اوکراین صادق بود. این در مورد زمانی صادق بود که ما بحران مالی را داشتیم، این زمانی است که ما به عنوان اروپایی به جلو می‌رویم.»

یک مثال، انگیزه ناگهانی پشت تلاش‌ها برای تغییر روند اقتصاد رو به کاهش اروپا است. او خاطرنشان می‌کند که مسائل دشواری که سال‌ها توسط وزرای اتحادیه اروپا مورد بحث قرار گرفته است، مانند اتحادیه بازارهای سرمایه، اکنون ممکن به نظر می‌رسند. او می‌افزاید که تحت فشار مشاغل، اقدامات اخیر کمیسیون اروپا برای کاهش کاغذبازی «بسیار قابل توجه» است.

دی کرو که در زمان ریاست دوره‌ای بلژیک بر اتحادیه اروپا در سال گذشته از سیاست صنعتی حمایت می‌کرد، توصیه می‌کند که کمیسیون باید از زیاده‌روی در سیاست‌گذاری دست بردارد تا اروپا بتواند صنعت خود را از «افسردگی شیدایی» فعلی نجات دهد.

کراکت‌های ما می‌رسند و صاحب رستوران می‌آید تا بررسی کند که آیا مشتری مورد علاقه‌اش راضی است یا خیر. دی کرو به من می‌گوید که می‌توانید روی آنها لیمو فشار دهید اما او بدون آن را ترجیح می‌دهد. من با اطاعت از او پیروی می‌کنم. آنها بخارپز، چرب و چیلی و روی تمام بشقاب پخش می‌شوند.

همانطور که من با چنگال تکه‌های میگو را دنبال می‌کنم، به دولت جدید ایالات متحده بازمی‌گردیم.

دی کرو ترامپ را ملاقات نکرده است، اما این شانس را داشته است که با ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی که توسط ترامپ مأمور نظارت بر یک دستور کار کاهش مقررات رادیکال شده است، ملاقات کند.

این دیدار در اتاق هتل ماسک در استاوانگر، نروژ رخ داد، زمانی که هر دوی آنها به دلایل مختلف در سال 2022 در آنجا بودند. دی کرو با ورود به اتاق، متوجه 20 بطری خالی از آبجو بلژیکی Stella Artois در کنار آن شد. «گفتم به نظر می‌رسد که شب جالبی داشته‌اید. و او لبخند زد و من گفتم، خوب، حداقل با یک آبجو خوب.» بلژیک سایت‌های صنعتی وسیعی ندارد که مورد علاقه ماسک باشد، بنابراین این دو درباره فناوری صحبت کردند - دی کرو یک "دیوانه" خودخوانده است.

«[ماسک] بدیهی است که یک متفکر باهوش است و تمایل دارد که فقط از صفحه سفید شروع کند، که همیشه یک دیدگاه جالب برای داشتن است.»

آیا نشانه‌هایی از چرخش او به سمت سیاست‌های راست افراطی را در آن زمان دیدید؟ دی کرو می‌گوید: «نه». آیا در ارتباط بودید؟ دی کرو می‌گوید: «نه، ما نبودیم.»

بلژیک با چالش سختی برای رسیدن به اهداف هزینه‌های دفاعی روبرو خواهد شد که ماسک و رئیسش را که می‌خواهد کشورهای اتحادیه اروپا 5 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع کنند، راضی کند. این کشور در حال حاضر حدود 1.3 درصد در نوسان است و آن را در انتهای رده کشورهای اتحادیه اروپا قرار می‌دهد.

به نظر می‌رسد دی کرو از اینکه این وظیفه بر عهده دولت جدید خواهد بود، آسوده خاطر است، اما می‌گوید که با رویگردانی ایالات متحده از «اول آمریکا» به «فقط آمریکا» در زمان ترامپ، «کاملاً واضح است که ما به عنوان اروپایی تنها هستیم». او خاطرنشان می‌کند که حداقل بحث در مورد ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین توسط کشورهای اروپایی و اعزام نیرو به زمین «بالغ شده است». «بسیاری از رهبران اروپایی می‌گویند، بسیار خب، ما آماده انجام آن هستیم. و من فکر می‌کنم که باید این کار را انجام دهیم.»

پوپولیسم در یافتن مثال‌های کوچک، بزرگ کردن آنها و گفتن "نگاه کنید، این چیزی است که در حال رخ دادن است" مهارت دارد.

او می‌افزاید که وارد کردن بریتانیا به بحث دفاعی، راه خوبی برای باز کردن درها به همکاری عمیق‌تر با عضو سابق اتحادیه اروپا است. «شما می‌توانید جاه‌طلبی‌های بزرگ و اهداف بلندپروازانه‌ای داشته باشید، اما به یک گام به جلو نیاز دارید و این یک گام بسیار ملموس و به موقع است.»

بشقاب‌ها، همراه با مقداری نان دست‌نخورده، جمع می‌شوند و سول ما که در کره غوطه‌ور است، می‌رسد. من از دی کرو می‌خواهم که من را به شب 9 ژوئن بازگرداند، زمانی که خود او قربانی چرخش رای‌دهندگان به سمت احزاب راست افراطی و ضد مهاجرت شد.

این نتیجه، این لیبرال 49 ساله را به مدت 236 روز در حالت سرپرست قرار داد تا اینکه دو ساعت قبل از مهلت نیمه‌شب در 31 ژانویه، یک ائتلاف پنج حزبی جدید به رهبری بارت دی ویور، رقیب ملی‌گرای فلاماند او، مورد توافق قرار گرفت.

دی ویور یک جدایی‌طلب است و برای خودمختاری بیشتر برای نیمی از بلژیک که به زبان فلامان صحبت می‌کنند، تلاش می‌کند.

من می‌گویم که با نقل مکان برای اولین بار به بلژیک، از اینکه حتی بحثی در مورد تقسیم این کشور به دو قسمت وجود دارد، شگفت‌زده شدم. دی کرو بلافاصله آن را متوقف می‌کند: «جدایی‌طلبی؟ این یک بحث نیست. هیچ‌کس نمی‌خواهد کشور را تقسیم کند... اغلب در بحث‌های سیاسی، این چیزی است که اگر نخواهید درباره مسائل واقعی بحث کنید، به کار می‌آید.»

او وضعیت فعلی را با هنر سورئالیستی بلژیکی مقایسه می‌کند. «ما یک کشور فدرال داریم که اکنون توسط یک سیاستمدار ملی‌گرا رهبری می‌شود که اعتقاد اصلی‌اش این است که می‌خواهد کشور را تقسیم کند، اما در برنامه دولت خود هیچ چیزی در این مورد ندارد.... این نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری دموکراسی است که ما داریم.»

اما، من می‌پرسم، همانطور که ما شروع به جدا کردن ماهی از استخوان‌هایش می‌کنیم، چرا لیبرال‌هایی مانند او تقریباً در همه جای اروپا از دولت کنار گذاشته می‌شوند. آیا احزاب میانه‌رو از بازی کثیف امتناع می‌کنند؟

او مشاهده می‌کند: «یکی از چیزهایی که در بحث‌های سیاسی از دست دادیم این است که مخالفان در جناح محافظه‌کار و در جناح پوپولیست و ملی‌گرا در ارائه تصویری مبنی بر اینکه ما مشغول کارهای اصلی که مردم به آن اهمیت می‌دهند، یعنی قدرت خرید، زندگی در شهرها و غیره، نیستیم، موفق بودند.»

«من فکر می‌کنم که ما در حال کار بر روی آن بودیم، اما پوپولیسم در یافتن مثال‌های کوچک، بزرگ کردن آنها و گفتن "نگاه کنید، این چیزی است که در حال رخ دادن است" بسیار ماهر است. اگر بگویید که این سیاست کثیف است، بله، ما هنوز کاملاً نفهمیده‌ایم که چگونه این کار را انجام دهیم.»

در این صورت، آیا لیبرال‌ها در چند سال آینده زنده خواهند ماند؟

دی کرو، طبق معمول، خوش‌بین است، اما می‌گوید که بر عهده لیبرال‌ها است که بهتر ارتباط برقرار کنند. او می‌گوید: «یکی از چیزهایی که باید توضیح دهیم این است که دموکراسی پیچیده است. زندگی یک فیلم دیزنی نیست که در آن چیزی بگویید و در نهایت، همه لبخند بزنند و همه چیز حل شود.»

پیشخدمت می‌آید تا بشقاب‌ها را جمع کند. دی کرو که از تلاش ناموفق ما برای خوردن سیب‌زمینی سرخ‌کرده‌ها ابراز تاسف می‌کند، می‌پرسد که آیا دسر می‌خواهم یا خیر، اما ما به اسپرسو اکتفا می‌کنیم و بشقاب‌های چیپس را فقط در صورتی که لازم شود، نگه می‌داریم.

دی کرو می‌گوید که ما به مرکل بازمی‌گردیم، که بازنشستگی‌اش از سیاست در سال 2021 یک خلاء طولانی‌مدت در میان 27 رهبر اتحادیه اروپا ایجاد کرده است. در طول اجلاس‌ها، نقطه‌ای فرا می‌رسید که مرکل «پشت خود را صاف می‌کرد و همه ما می‌دانستیم، بسیار خب، اکنون او می‌خواهد صحبت کند.... و از آنجا او بسیار قدرتمند بود.»

او همچنین برای ویکتور اوربان، رهبر «غیرلیبرال» مجارستان، که در کنار دی کرو دور میز شورا نشسته بود، احترام بی‌میل دارد. «او یک استدلال منطقی دارد. این استدلال من نیست و من در بسیاری از چیزها با او مخالف خواهم بود، اما درک منطق او جالب است.»

دی کرو در پاسخ به این سوال که آیا جورجیا ملونی، نخست‌وزیر راست افراطی ایتالیا، می‌تواند به عنوان یک کانال اروپایی به ترامپ عمل کند، می‌گوید که ایتالیا یکی از کشورهای «اصلی» اروپا است، بنابراین «جدید نیست» که رم باید نقشی ایفا کند.

هنوز مشخص نیست که گام بعدی دی کرو چه خواهد بود. در حال حاضر، او میز شورای اروپا را با سیاست‌های نزدیک‌تر به خانه عوض کرده است و شهردار شهر خود، براکل، شده است.

او همچنین در حال بررسی استفاده از تجربه‌ای است که به عنوان وزیر توسعه داشته است تا بیشتر با آفریقای جنوب صحرا همکاری کند. او می‌گوید که اگر روابط با ایالات متحده «باید برای چند سال در فریزر گذاشته شود»، مشارکت با بقیه جهان فقط اهمیت بیشتری خواهد داشت.

بنابراین، من تعجب می‌کنم همانطور که قهوه‌های خود را سر می‌کشیم، آیا هنوز باید امیدوار باشیم که بهترین هنوز در راه است؟

او با ناله می‌گوید: «آن را در آستین خود داشتید. چیزهای زیادی وجود دارد که ضروری است و چیزهای زیادی وجود دارد که ممکن است.» او خاطرنشان می‌کند که ما موفق نشده‌ایم در مورد «فرصت عظیم» هوش مصنوعی در طول ناهار دو ساعته خود صحبت کنیم. «قطعاً من معتقدم که بهترین هنوز در راه است.... شاید کمی سخت‌تر باشد [اما] نه به این دلیل که سخت است، نباید آن را انجام دهیم.»

Alice Hancock خبرنگار اتحادیه اروپا در FT است