دونالد ترامپ بار دیگر سازمان بهداشت جهانی (WHO) را هدف گرفته است. در ۲۰ ژانویه، رئیس جمهور تازه تحلیف شده آمریکا، فرمانی اجرایی را امضا کرد که نشان دهنده خروج کشورش از این آژانس سازمان ملل متحد است. این فرمان، سوءمدیریت WHO در مورد کووید-۱۹، عدم اصلاحات و فقدان استقلال را از دلایل خروج عنوان می‌کند.
تلاش قبلی آقای ترامپ برای خروج آمریکا از WHO در جولای ۲۰۲۰ آغاز شد، زمانی که او فرمان مشابهی صادر کرد که جو بایدن، جانشین (و اکنون سلف) او، در ژانویه ۲۰۲۱ آن را لغو کرد. خروج از WHO نیازمند یک سال اطلاع رسانی به سازمان ملل متحد است. بنابراین، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، باید تصمیم بگیرد که آیا این اعلان جدید، اعلان قبلی را "متوقف" می‌کند و تنها شش ماه تا اجرایی شدن آن باقی می‌ماند، یا اینکه ساعت را به ۱۲ ماه کامل برمی‌گرداند.
ممکن است چالش‌های قانونی نیز وجود داشته باشد. یکی از آنها ممکن است از طرف لارنس گوستین، استاد حقوق بهداشت جهانی در دانشگاه جرج تاون باشد که در رسانه‌های اجتماعی گفت که این تصمیم نیازمند تایید کنگره است، زیرا کنگره بود که در وهله اول آمریکا را وارد WHO کرد.
آمریکا از زمان تأسیس WHO در سال ۱۹۴۸، سنگ بنای این سازمان بوده است - همانطور که قبلاً در سازمان بهداشت پان آمریکا، که در سال ۱۹۰۲ تأسیس شد و در WHO ادغام شد و به شاخه نیمکره غربی آن تبدیل شد. اما اگرچه سالانه ۱.۳ میلیارد دلار به این سازمان می‌دهد، اما بیشتر این مبلغ به برنامه‌های خاصی مانند "فلج اطفال" یا "موارد اضطراری بهداشتی" که برای تأمین مالی آنها انتخاب می‌کند، اختصاص داده می‌شود. حق عضویت واقعی آمریکا برای سال ۲۰۲۵ تنها ۱۲۶ میلیون دلار است - کسری ناچیز از ۱.۷ تریلیون دلاری که دولت فدرال برای بهداشت هزینه می‌کند.
WHO همچنین با آژانس‌های آمریکایی مانند مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (که خود دفاتری در ۶۰ کشور دارد)، سازمان غذا و دارو (FDA) و مؤسسات ملی بهداشت همکاری می‌کند. از دست دادن این همکاری برای بسیاری از افراد درون WHO نگران کننده‌تر از از دست دادن درآمد است.
آقای ترامپ مشتاق انتقاد از WHO به دلیل واکنش آن به بیماری همه گیر کووید-۱۹ بوده است. یک تحقیق مستقل که توسط کشورهای عضو سازمان ملل متحد درخواست شده بود، در واقع نشان داد که این سازمان در اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی بسیار کند عمل کرده است و سیستم‌های هشدار بین‌المللی (که توسط اعضای سازمان ملل متحد تعیین شده‌اند، اما WHO باید در چارچوب آنها کار می‌کرد) به اندازه کافی سریع نبودند.
با این حال، این تحقیق همچنین نشان داد که فوریه ۲۰۲۰ برای بسیاری از کشورها - به استثنای آمریکا - "ماه از دست رفته" بود و مقامات در سراسر سیاره در اتخاذ اقداماتی برای جلوگیری از شیوع ویروس کووید کوتاهی کردند. علاوه بر این، آقای ترامپ، که در آن زمان رئیس جمهور بود، به دلیل کم اهمیت جلوه دادن شدت ویروس در مراحل اولیه شیوع، به همراه کوتاهی در اجرای یک استراتژی آزمایش ملی یا هر گونه استراتژی ملی، به طور گسترده مورد انتقاد قرار گرفته است. دولت او همچنین FDA را تحت فشار قرار داد تا دارویی به نام هیدروکسی کلروکین را بر اساس شواهد ضعیف مبنی بر مفید بودن آن، و حتی پس از اینکه با ۸۷ مرگ مرتبط شد، در دسترس قرار دهد.
آیا WHO شما را دوست دارد؟
WHO (و به طور کلی، جهان غیرآمریکایی) تنها بازنده خروج ایالات متحده نخواهند بود. خود آمریکا نیز ضرر خواهد کرد. عدم حضور آن، دسترسی آن را به داده‌های بهداشت جهانی مانند داده‌هایی که شرکت‌های دارویی آمریکایی برای طراحی واکسن‌های سالانه آنفولانزا استفاده می‌کنند، محدود خواهد کرد. و همچنین می‌تواند به گونه‌ای آسیب برساند که حتی آقای ترامپ نیز آن را نگران کننده بداند. خروج از شوراهای WHO به چین این فرصت را می‌دهد که با معرفی خود به عنوان رهبر تلاش‌ها برای حفظ سلامت جهان، قدرت نرم خود را افزایش دهد.
با این حال، فرمان اجرایی این هفته ممکن است پایان ماجرا نباشد. همانطور که در سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد، می‌تواند مقدمه‌ای برای مذاکره باشد. در سال ۲۰۲۰، تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیر کل وقت و کنونی WHO، به اکونومیست گفت که آمریکا برای عدم خروج درخواست امتیازاتی کرده است. در آن زمان، او احساس کرد که نمی‌تواند با آنها موافقت کند. با این حال، اگر مذاکرات بیشتر در برنامه نباشد، خروج آمریکا، دستگاه امنیت بهداشت جهانی را تضعیف می‌کند و ممکن است بذر شیوع بیماری‌های آینده را بکارد که خود آمریکا نیز در معرض خطر آن قرار خواهد گرفت. ■