نگاهی به سرکوب کلاهبرداری‌ها توسط شی جین‌پینگ با ابزار نظارتی عظیم چین

هنری گوئو، کارمند خرده‌فروشی در شانگهای، گفت که اندکی پس از پاسخ دادن به تماسی از یک شماره خارج از کشور، پلیس محلی با او تماس گرفت. آنها به او گفتند که این یک تماس کلاهبرداری بوده و درخواست گفتگوی حضوری کردند.

حدود ده دقیقه بعد، ماموران اجرای قانون در خانه گوئو حاضر شدند و از این فرد ۳۷ ساله پرسیدند که آیا پولی به تماس‌گیرنده منتقل کرده است یا خیر. آنها پس از اینکه او سندی را امضا کرد که گواهی می‌داد هیچ اقدامی انجام نداده که او را قربانی یک کلاهبرداری مالی کند، آنجا را ترک کردند.

پاسخ سریع پلیس، گوئو را شگفت‌زده کرد. او گفت: «نمی‌توانستم از خودم نپرسم که آنها برای مقابله با این همه کلاهبرداری به چه نیروی انسانی عظیمی نیاز دارند.»

تجربه او به هیچ وجه منحصر به فرد نیست. تا ماه مه ۲۰۲۴، مقامات چینی از سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۷ میلیارد تماس تلفنی و تعداد مشابهی پیامک را رهگیری کرده و بیش از ۱۸ میلیون جلسه حضوری برگزار کرده‌اند تا مردم را از تعامل با کلاهبرداران منصرف کنند.

همه اینها بخشی از تلاش سراسری توسط مجریان قانون، اپراتورهای مخابراتی، بانک‌ها و سایر شرکت‌ها برای ایجاد یک «دیوار آتش» در برابر کلاهبرداران است. پلیس در برخی شهرها حتی تا آنجا پیش رفته است که به طور موقت برداشت از حساب بانکی برخی افراد را مسدود کرده است - حتی اگر آنها هیچ‌گونه انتقال پول مشکوکی انجام نداده باشند.

رویکرد سختگیرانه و گاهی مداخله‌جویانه چین در تضاد با ایالات متحده است، جایی که مقامات و بانک‌ها به دلیل عدم انجام اقدامات کافی برای محافظت از مصرف‌کنندگان در برابر کلاهبردارانی که معمولاً از طریق تلفن یا برنامه‌های پیام‌رسان با مردم تماس می‌گیرند، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. یک کارگروه ملی جدید در زمینه پیشگیری از کلاهبرداری و تقلب در تابستان گذشته توسط یک سازمان غیرانتفاعی برای تدوین استراتژی مقابله با این مشکل تشکیل شد.

در چین، نظارت پلیس در سرکوب کلاهبرداری، برخی از شهروندان را نگران کرده، سؤالاتی را در مورد حریم خصوصی افراد ایجاد کرده و نشان داده است که چگونه مقامات می‌توانند با ردیابی افراد، به سرعت به تهدیدات پاسخ دهند. چونچنگ لیو، جامعه‌شناسی که در مورد نظارت دولتی در سرزمین اصلی چین تحقیق کرده است، می‌گوید: «برای بسیاری از مردم، این نشان می‌دهد که دولت مراقب آنهاست. اما برای دیگران، این یک نوع واقعیت پنهان را آشکار می‌کند - و آن این است که کسی شما را تماشا می‌کند.»

لیو گفت که بسیاری از غیرنظامیان چینی ممکن است نظارت دقیق را بپذیرند زیرا «این نظارت به نام مراقبت انجام می‌شود.» او آن را به ردیابی گسترده مکان و وضعیت سلامتی شهروندان در طول همه‌گیری کووید-۱۹ تشبیه کرد، که در آن مقامات از ترکیبی از تاکتیک‌های پیشرفته و ساده استفاده کردند تا مردم را وادار به پیروی از دستورات دولت و مهار ویروس کنند.

وزارت امنیت عمومی چین که بر پلیس این کشور نظارت دارد، به درخواست فکس شده برای اظهار نظر پاسخی نداد.

چند کشور آسیایی دیگر نیز اقدامات تهاجمی‌تری برای محافظت از شهروندان خود در برابر کلاهبرداری انجام می‌دهند. در سنگاپور، قانونی که اخیراً تصویب شده است به پلیس اجازه می‌دهد تا با محدود کردن برداشت و نقل و انتقالات پول برای مدت حداکثر شش ماه، حساب‌های بانکی قربانیان مشکوک به کلاهبرداری را محدود کند. پارلمان استرالیا در ماه فوریه قانونی را تصویب کرد که بانک‌ها، اپراتورهای مخابراتی و شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی را ملزم می‌کند تا برای شناسایی و متوقف کردن کلاهبرداران اقدام کنند. تایلند اخیراً اقدامات قانونی جدیدی را تصویب کرد که می‌تواند مؤسسات مالی و مشاغل را در قبال خسارات قربانیان کلاهبرداری مسئول بداند.

کلاهبرداری‌های مالی که افراد را هدف قرار می‌دهند، به کمک فناوری، طرح‌های کلاهبرداری دائماً در حال تحول و فزاینده، و سهولت انتقال پول به صورت الکترونیکی، به سرعت در سراسر جهان رشد کرده‌اند. بر اساس گزارش اتحادیه جهانی ضد کلاهبرداری، در آسیا، ۶۸۸.۴ میلیارد دلار در ۱۲ ماه منتهی به اکتبر ۲۰۲۴ توسط قربانیان کلاهبرداری که در بسیاری از موارد از طریق تماس‌های تلفنی، رسانه‌های اجتماعی و پیامک با آنها تماس گرفته شده بود، از دست رفته است. نظرسنجی این گروه از حدود ۲۵۰۰۰ نفر در سراسر آسیا شامل ۱۰۰۰ نفر از چین بود. این گروه غیرانتفاعی گفت که در سطح جهانی، حدود ۱.۰۳ تریلیون دلار در طی یک بازه زمانی مشابه به دلیل کلاهبرداری از دست رفته است.

نظارت چین بر همه چیز، از تماس‌های تلفنی، ارتباطات آنلاین گرفته تا استفاده از نرم‌افزار و حتی فعالیت‌های خرید، نشان‌دهنده نگرانی فزاینده دولت در مورد کلاهبرداری است، در حالی که اقتصاد ضعیف آن در تلاش است تا شغل و رشد درآمد کافی را برای جمعیت ۱.۴ میلیاردی خود فراهم کند. بازار مسکن، که زمانی یک شرط مطمئن برای انباشت ثروت بود، همچنان در رکود به سر می‌برد، بازده سرمایه‌گذاری در محیطی با نرخ پایین به سختی به دست می‌آید، و بسیاری از جوانان بیکار هستند، که باعث می‌شود افراد بیشتری در معرض طرح‌هایی قرار گیرند که وعده سود یا دستاوردهای سریع را می‌دهند. دولت‌های محلی نیز تلاش‌های تبلیغاتی گسترده‌ای را برای هشدار به مردم در مورد کلاهبرداری انجام داده‌اند.

بیل لیو، ۳۷ ساله اهل ووشی، شهری در شمال غربی شانگهای، گفت: «احساس می‌کنم رویکرد آنها این است که ترجیح می‌دهند اشتباه کنند تا سهل‌انگار باشند.» او گفت که در ژوئیه ۲۰۲۳ پس از ابتلا به کووید در خانه در حال استراحت بود که یک تماس مزاحم دریافت کرد و افسران ضد کلاهبرداری اندکی بعد با او تماس گرفتند.

لیو گفت که افسران از او خواستند به اداره پلیس بیاید، اما او به آنها گفت که نمی‌تواند زیرا تب دارد. او به یاد می‌آورد که آنها سپس به آپارتمان او آمدند و توضیح دادند که برای رسیدن به اهداف کاری خود در این سرکوب تحت فشار هستند.

او گفت که افسران به لیو اطلاع دادند که یک ماه ممنوعیت برداشت از تمام کارت‌های بانکی او وجود خواهد داشت و او اجازه داشت قبل از اعمال مسدودی، مقداری پول به کیف پول موبایلی در برنامه پرداخت چینی Alipay منتقل کند تا هزینه‌های روزمره را پوشش دهد. لیو مجبور شد دو هفته بعد به اداره پلیس مراجعه کند تا یکی از حساب‌های خود را برای پرداخت وام مسکن خود رفع انسداد کند. او گفت: «آنها مطمئناً همه این کارها را به خاطر مردم انجام می‌دهند، اما من نمی‌دانم آیا راه‌حل‌های بهتری وجود دارد یا خیر.»

مقامات چینی میزان خسارات جمعی شهروندان خود به دلیل کلاهبرداری را فاش نکرده‌اند یا برآوردهای عمومی ارائه نکرده‌اند. رسانه‌های دولتی برخی از موارد فردی را منتشر کرده‌اند، مانند زنی در هانگژو که تابستان گذشته ۱۹ میلیون یوان (۲.۶ میلیون دلار) طلا را در یک کلاهبرداری عاشقانه آنلاین از دست داد. کلاهبرداران خود را به عنوان افسران پلیس، قانون‌گذاران و دوستان قربانیان جا زده‌اند یا آنها را به طرح‌های سرمایه‌گذاری جعلی کشانده‌اند.

در سال ۲۰۲۱، رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ به کشور دستور داد تا کلاهبرداری‌های مخابراتی و اینترنتی را سرکوب کند و آن را به یکی از کمپین‌های برجسته خود در کنار مبارزه با فساد و برنامه «رفاه مشترک» برای کاهش شکاف درآمدی تبدیل کند.

از آن زمان، چین ادعا می‌کند که تاکنون از ضرر بیش از ۱.۱ تریلیون یوان به مردم توسط کلاهبرداران مخابراتی و آنلاین جلوگیری کرده است. داده‌های رسمی نشان می‌دهد که در داخل کشور، حدود ۶۷۰۰۰ نفر تا نوامبر ۲۰۲۴ به دلیل کلاهبرداری‌های مخابراتی و اینترنتی تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند که تقریباً ۶۰ درصد بیشتر از سال قبل است.

فراریان و باندهای جنایتکار چینی نیز نقش مهمی در گسترش کلاهبرداری‌های بین‌المللی ایفا کرده‌اند. چندین سازمان غیرانتفاعی گفته‌اند که «خوک‌کشی»، نوعی کلاهبرداری که در آن قربانیان به روابط عاشقانه ساختگی یا طرح‌های سرمایه‌گذاری جعلی کشانده می‌شوند و فریب می‌خورند تا مبالغ هنگفتی پول برای غریبه‌ها بفرستند، از سرزمین اصلی چین سرچشمه گرفته است.

پکن با مقامات سایر کشورها برای برچیدن مجتمع‌های کلاهبرداری در خارج از کشور که توسط کلاهبرداران چینی اداره می‌شوند و در قاچاق انسان نیز دست داشته‌اند، همکاری می‌کند. سال گذشته، این کشور اعلام کرد که «تمام مراکز کلاهبرداری در مقیاس بزرگ» در شمال میانمار را ریشه‌کن کرده است و از سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۳۰۰۰ مظنون چینی را از طریق عملیات مشترک با این کشور آسیای جنوب شرقی دستگیر کرده است.

اما این مشکل همچنان شایع است. در ژانویه، یک بازیگر چینی که در نزدیکی مرز شمالی تایلند ناپدید شده بود، توسط مقامات تایلندی پیدا شد. آنها گفتند که او توسط اعضای یک باند کلاهبرداری چینی ربوده شده و به یک مجتمع کلاهبرداری در میانمار منتقل شده است.

وزارت امنیت عمومی چین متعاقباً به شهروندان خود در مورد باندهای کلاهبرداری در خارج از کشور که اغلب قربانیان خود را با مشاغل پردرآمد و مزایای سفر فریب می‌دهند، هشدار داد و متعهد شد برای نجات کسانی که در خارج از کشور به دام افتاده‌اند، تلاش کند.

بسیاری از کاربران Xiaohongshu، پلتفرمی شبیه اینستاگرام در چین، در مورد تعاملات خود با پلیس ضد کلاهبرداری، از جمله دریافت تماس از افسران در نیمه شب و دعوت به اداره محلی برای جلسات، پست‌هایی منتشر کرده‌اند.

اکثر افرادی که پلیس ضد کلاهبرداری با آنها تماس گرفته است، تماس‌هایی را از شماره‌ای دریافت کرده‌اند که به عنوان ۹۶۱۱۰ نشان داده می‌شود، که به عنوان «خط تلفن هشدار و بازدارنده» شناخته می‌شود.

قانون ضد کلاهبرداری مخابراتی و اینترنتی این کشور که در اواخر سال ۲۰۲۲ به اجرا درآمد، تصریح می‌کند که پلیس باید در این زمینه پیشتاز باشد. مرکز ملی ضد کلاهبرداری کابینه به عنوان فرماندهی عالی یک شبکه پیچیده عمل می‌کند. این مرکز با استفاده از فناوری‌هایی از جمله داده‌های بزرگ، حساب‌های دارای جریان‌های کلان را به دقت زیر نظر دارد و مدل‌های مختلفی را برای شناسایی قربانیان احتمالی ایجاد کرده است.

علاوه بر تماس‌های تلفنی، بسیاری از اپراتورهای مخابراتی در چین، سرویس‌های پیامکی راه‌اندازی کرده‌اند که به کاربران در مورد تماس‌ها و پیامک‌های مشکوک به کلاهبرداری هشدار می‌دهند. بانک‌ها نیز ملزم به ارسال پیام‌های یادآوری به مشتریان خود در مورد کلاهبرداری‌های مالی و محدود کردن فعالیت‌های حساب‌هایی هستند که توسط سیستم‌های نظارتی خود به عنوان مشکوک علامت‌گذاری شده‌اند.

برای بسیاری، نصب برنامه ملی ضد کلاهبرداری، که اولین بار در مارس ۲۰۲۱ راه اندازی شد، یک گام اجباری است. این برنامه، که توسط وزارت امنیت عمومی توسعه یافته است، می‌تواند تماس‌ها و پیامک‌های مشکوک را شناسایی کند، به کاربران در مورد وب‌سایت‌ها یا برنامه‌های مشکوک هشدار دهد و به کاربران اجازه دهد تا فعالیت‌های مشکوک را گزارش دهند. این برنامه بیش از ۸۷۰ میلیون بار نصب شده است.

در حالی که نصب این برنامه از نظر فنی داوطلبانه است، برخی از مقامات محلی به شدت آن را تبلیغ می‌کنند. برخی از شرکت‌ها و مدارس، نصب آن را اجباری کرده‌اند. کاربران Xiaohongshu گزارش داده‌اند که از ورود آنها به مراکز خرید و ساختمان‌های اداری جلوگیری شده است، مگر اینکه این برنامه را روی تلفن‌های خود نصب کنند. برخی دیگر گفته‌اند که پلیس بدون اجازه آنها این برنامه را روی تلفن‌هایشان نصب کرده است.

درخواست‌های اظهار نظر ارسال شده به مرکز ملی ضد کلاهبرداری و وزارت امنیت عمومی بی‌پاسخ ماند.

برخی از شهروندان، از جمله گوئو در شانگهای، از اینکه هدف این سرکوب قرار گرفته‌اند، ابراز ناراحتی کرده‌اند. او می‌گوید که این برنامه را دانلود نکرده است و قصد ندارد این کار را انجام دهد. گوئو گفت: «احساس می‌کنم در این روند قربانی شده‌ام.»

با این حال، دیگران از توجه دولت قدردانی می‌کنند. آنت چن، ۴۲ ساله، یک کارآفرین در پکن، می‌گوید که در سال ۲۰۱۸ با یک کلاهبرداری در یک گروه آنلاین وی‌چت مواجه شد که ظاهراً یک فرصت سرمایه‌گذاری امیدوارکننده را ارائه می‌کرد. او و بیش از ۱۰۰ نفر دیگر، از جمله بسیاری از سالمندان، حدود ۱۰۰ میلیون یوان از دست دادند.

چن گفت که او این پرونده را به پلیس گزارش کرد و با مقامات محلی در مورد ضررهای مالی خود مصاحبه کرد. او گفت که پرونده او هنوز حل نشده است و او امیدی به بازپس‌گیری پول خود ندارد. با این حال، او گفت که «از تلاش‌های دولت برای مقابله با کلاهبرداری» در سال‌های اخیر حمایت می‌کند، اگرچه این تلاش‌ها برای او «کمی دیر» انجام شده است.

او گفت که به طور منظم از سوی مقامات محلی تماس‌هایی دریافت می‌کند و از او می‌پرسند که آیا در معرض تماس‌های مشکوک به کلاهبرداری قرار گرفته است یا خیر. چن می‌گوید: «احساس می‌کنم آنها بیشتر از گذشته مراقب هستند.» – با همکاری جین فن و لیندا لیو.