یک سخنگوی سفارت آمریکا در بغداد روز یکشنبه گفت که واشنگتن معافیت تحریمی را که به عراق اجازه می‌داد از کشور همسایه، ایران، برق خریداری کند، تمدید نکرده است.
با وجود داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز، عراق همچنان برای تامین نیازهای انرژی خود به واردات وابسته است و ایران یک سوم گاز و برق این کشور را تامین می‌کند.
دولت بغداد که امیدوار است تا سال ۲۰۲۸ به خودکفایی انرژی دست یابد، اعلام کرد که «برای همه سناریوها» در مورد این معافیت آماده شده است.
سخنگوی سفارت آمریکا گفت: «در ۸ مارس، وزارت امور خارجه ایالات متحده معافیت عراق برای خرید برق ایران را تمدید نکرد.»
این سخنگو افزود: این تصمیم «تضمین می‌کند که ما به ایران اجازه هیچ‌گونه کمک اقتصادی یا مالی را نمی‌دهیم.»
در این بیانیه به واردات گاز ایران که برای تولید برق داخلی عراق حیاتی است، اشاره‌ای نشده است.
این معافیت در سال ۲۰۱۸، زمانی که واشنگتن پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از توافق هسته‌ای با ایران در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، تحریم‌ها علیه تهران را دوباره اعمال کرد، معرفی شد.
ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، سیاست اعمال «فشار حداکثری» علیه ایران را دوباره برقرار کرده است.
سخنگوی سفارت روز یکشنبه گفت: «کارزار فشار حداکثری رئیس‌جمهور برای پایان دادن به تهدید هسته‌ای ایران، محدود کردن برنامه موشک‌های بالستیک آن و جلوگیری از حمایت آن از گروه‌های تروریستی طراحی شده است.»
این سخنگو با «غیرقابل اعتماد» خواندن ایران به عنوان تامین‌کننده انرژی، از بغداد خواست «تا در اسرع وقت وابستگی خود به منابع انرژی ایران را از بین ببرد.»
سخنگوی سفارت افزود: «واردات برق از ایران سهم قابل توجهی در برق تحویلی به مردم عراق ندارد.»
- «همه سناریوها» -
دهه‌ها جنگ، زیرساخت‌های عراق را در وضعیت اسفناکی قرار داده است، به طوری که قطعی برق مزمن در طول تابستان شدید که دمای هوا اغلب به ۵۰ درجه سانتیگراد (۱۲۲ درجه فارنهایت) می‌رسد، بدتر می‌شود.
بسیاری از خانوارها فقط چند ساعت در روز برق شهری دریافت می‌کنند و آن‌هایی که توانایی مالی دارند از ژنراتورهای خصوصی برای روشن نگه داشتن وسایلی مانند یخچال استفاده می‌کنند.
تهران نیز مرتباً عرضه خود را قطع می‌کند و کمبود برق را که بر زندگی روزمره ۴۶ میلیون عراقی تأثیر می‌گذارد، بدتر می‌کند.
باسم العوادی، سخنگوی دولت، روز شنبه به رسانه‌های دولتی گفت که مقامات «برای همه سناریوها» در مورد این معافیت، از جمله استفاده از شناورهای سکوی گاز از طریق خط لوله متصل به نیروگاه‌ها در استان جنوبی بصره، آماده شده‌اند.
یسار المالکی، تحلیلگر خلیج فارس در نشریه Middle East Economic Survey (MEES)، گفت: «برق ایران به دلیل ناتوانی عراق در پرداخت پول به ایرانی‌ها به دلیل تحریم‌های ایالات متحده بر سیستم بانکی ایران» و اولویت تهران برای تامین تقاضای رو به رشد خود، «هرگز قابل اعتماد نبود.»
وی افزود: واردات برق ایران به ویژه در سه سال گذشته «کاهش یافته است». اما پایان دادن به این معافیت همچنان به این معنی است که عراق با چالش‌هایی در تامین برق، به ویژه در تابستان، مواجه خواهد شد.
برای کاهش این تأثیر، عراق چندین گزینه دارد که عمدتاً به منطقه خودمختار کردستان در شمال مرتبط است، از جمله تهیه برق «از طریق تامین‌کنندگان مستقل برق» و افزایش واردات از ترکیه.
- بعد چه خواهد شد؟ -
عراق امیدوار است تولید گاز طبیعی خود را برای کمک به کاهش وابستگی به واردات افزایش دهد و بارها بر لزوم تنوع بخشیدن به منابع انرژی تاکید کرده است.
این کشور سال گذشته واردات برق از اردن و ترکیه را آغاز کرد و همچنین امیدوار است به شبکه برق کشورهای خلیج فارس متصل شود.
برنامه‌های دولت همچنین شامل بازیافت گازهای مشعل است که گاز طبیعی تولید شده در طول استخراج نفت خام است.
سوزاندن گاز مشعل، عمل آلاینده سوزاندن گاز اضافی در حین حفاری نفت است. دولت حذف این امر را در اولویت قرار داده و قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۷ آن را متوقف کند.
مالکی گفت: لغو معافیت فقط مربوط به «واردات برق» است و افزود: «واردات گاز در حال حاضر تحت قوانین جداگانه ایالات متحده قرار دارد و باید دید که آیا واشنگتن برای لغو آن در آینده اقدام خواهد کرد یا خیر.»