عکس: گتی ایمیجز
عکس: گتی ایمیجز

آیا اروپا می‌تواند با آلمانِ ولخرج کنار بیاید؟

به حال صادرکنندگان این قاره باید تاسف خورد

پرچم آلمان با نماد یورو
عکس: گتی ایمیجز
نمودار: اکونومیست
نمودار: اکونومیست

تغییرات بازار فراتر از حد انتظار بود. در ۵ مارس، بازدهی بلندمدت آلمان ۰.۳ درصد افزایش یافت که بزرگترین افزایش یک روزه در تقریباً ۳۰ سال گذشته بود و ارزش یورو به شدت افزایش یافت. بازارهای سهام اروپا، که معمولاً به دلیل نرخ‌های بالاتر آسیب می‌دیدند، به افزایش‌های اخیر خود ادامه دادند. بسته مالی غیرمنتظره آلمان - که در حال حاضر در دست مذاکره است - چیزی فراتر از شروع هزینه‌کرد کسری بودجه در بخش دفاع است. این آغاز یک مدل رشد اروپایی جدید است. این قاره بیشتر به تقاضای داخلی و کمتر به جهان متکی خواهد بود.

مازاد حساب جاری اتحادیه اروپا تقریباً ۳٪ از تولید ناخالص داخلی است که آلمان و کشورهای شمال اروپا در این زمینه پیشرو هستند. مازاد آن‌ها نه تنها ناشی از مهارت صادراتی آن‌ها، بلکه ناشی از شکاف بین سطوح پس‌انداز و سرمایه‌گذاری است: اگر کشوری کمتر از پس‌انداز خود در داخل سرمایه‌گذاری کند، این تفاوت به صادرات سرمایه تبدیل می‌شود و تراز تجاری برای تطبیق با آن تنظیم می‌شود. اکنون که اروپا می‌خواهد از شوک‌های جهانی مصون بماند، برای سبزتر کردن اقتصاد خود سرمایه‌گذاری کند و به سرعت برای دفع روسیه تسلیح شود، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری باید دوباره به تعادل برسند.

دلایل خوبی وجود دارد که فکر کنیم این اتفاق خواهد افتاد. برای بازداشتن روسیه، کارشناسان دفاعی معتقدند که اروپا باید سالانه ۳.۵٪ از تولید ناخالص داخلی خود را صرف نیروهای مسلح خود کند، که بسته به سطح حمایت آمریکا می‌تواند افزایش یابد. تعداد کمی از سیاستمداران می‌خواهند هزینه این کار را با کاهش در جاهای دیگر بپردازند. همانطور که یوهانس مارزیان و کریستوف تربش از مؤسسه کیل، یک اتاق فکر، اشاره می‌کنند، تقویت نظامی تقریباً همیشه با ترکیبی از بدهی و مالیات‌های بالاتر تأمین می‌شود. با توجه به بارهای بدهی پایین موجود در کشورهای شمال و مرکز اروپا، تأمین مالی کسری بودجه تقریباً به طور قطع گزینه ترجیحی این بار خواهد بود.

دلیل دیگر، تغییر اروپا از یک جامعه پیر به یک جامعه پیر و از رده خارج است. جوامع پیر برای دوران بازنشستگی پس‌انداز می‌کنند. یک جامعه پیر دارایی‌ها را برای هزینه کردن می‌فروشد. میانگین سنی اتحادیه اروپا ۴۵ سال است و محدودیت‌های بیشتر در مورد مهاجرت روند خاکستری شدن را تسریع می‌کند. در حال حاضر، اروپایی‌ها پس‌اندازکنندگان مشتاقی هستند: نرخ پس‌انداز خانوار اتحادیه اروپا با ۱۴٪ قابل مقایسه با ژاپن است که حتی در دهه ۱۹۹۰ پیرتر بود. با این حال، تا سال ۲۰۱۵، نرخ ژاپن به صفر رسیده بود. بازارهای کار فشرده، با بازنشستگی افراد، احتمالاً دستمزدها را در بخش خدمات و مراقبت افزایش می‌دهند و این کارگران بیشتر احتمال دارد که هزینه کنند تا پس‌انداز.

آخرین دلیل این تغییر از سرمایه‌گذاری تجاری ناشی می‌شود که از زمان بحران یورو در اواسط دهه ۲۰۱۰ افزایش یافته است. صنایع جدید احتمالاً به زودی ظهور می‌کنند و باعث افزایش بیشتر می‌شوند. شرکت‌های دفاعی و هوافضا برای تجهیز نیروهای مسلح اروپا رشد خواهند کرد. و اتحادیه اروپا می‌خواهد تا سال ۲۰۵۰ به یک صادرکننده خالص گازهای گلخانه‌ای با نرخ صفر تبدیل شود، که به معنای هزینه‌های بیشتر در همه چیز از شبکه‌ها گرفته تا ایستگاه‌های شارژ خواهد بود. برآوردها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیارد یورو (۵۴۵ میلیارد دلار) سرمایه‌گذاری سالانه اضافی نیاز خواهد بود که معادل ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی است.

با این حال، انگیزه‌های ولخرجی جدید اروپا باید بر محدودیت‌ها غلبه کند. گسترش مالی توسط سطوح بالای بدهی و کسری بودجه در برخی از کشورهای بزرگ، به ویژه ایتالیا و فرانسه، محدود خواهد شد. به نوبه خود، اسپانیا، علیرغم داشتن فضایی برای انجام این کار، تمایلی به صرف پول زیاد برای سربازان و تجهیزات ندارد. بدهی مشترک اتحادیه اروپا برای تأمین مالی چنین هزینه‌هایی، اگرچه در دست بحث است، اما بعید است که در مقیاس بزرگ به پایان برسد.

رشد اقتصادی زندگی را آسان‌تر می‌کند. اما پیری طبق گفته توماس کولی از دانشگاه نیویورک، بین ۰.۴ درصد (در فرانسه) و ۱.۱ درصد (در ایتالیا) از نرخ رشد سالانه تا پایان دهه ۲۰۳۰ کاهش می‌دهد. اگرچه هزینه‌های آلمان تولید ناخالص داخلی این کشور را حداقل در کوتاه مدت افزایش می‌دهد، اما ممکن است مشکلاتی را در جاهای دیگر ایجاد کند. هنگامی که بزرگترین عضو یک اتحادیه پولی ولخرجی می‌کند، نرخ‌های بهره باید افزایش یابد تا از تورم جلوگیری شود. نرخ‌های بالاتر، ارزش یورو را افزایش می‌دهد و صادرات را کمتر رقابتی می‌کند.

علاوه بر این، عدم اطمینان ترامپی کنونی باعث می‌شود که شرکت‌ها در مورد قمار روی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت عصبی شوند. سیاست‌گذاران امیدوارند که با تقویت تقاضای محلی، اروپا را در برابر جنگ‌های تجاری آسیب‌پذیرتر کنند. برای کمک به این روند، آن‌ها ممکن است دوز مقررات‌زدایی را در نظر بگیرند. به عنوان مثال، پیوند بازارهای سرمایه قاره، هم به پس‌اندازکنندگان این امکان را می‌دهد که بازدهی بالاتری از سرمایه‌گذاری‌ها کسب کنند و هم بودجه‌ای برای تلاش‌های جدید فراهم کنند. آلمان قبلاً کارهای غیرقابل تصوری را انجام داده است. حیف است که این فرصت را هدر دهیم. ¦

برای تجزیه و تحلیل تخصصی بیشتر از بزرگترین داستان‌ها در اقتصاد، دارایی و بازارها، در Money Talks، خبرنامه هفتگی فقط برای مشترکین ما، ثبت نام کنید.