در دوران ریاست جمهوری اول دونالد ترامپ، چین مصمم بود مانند ژاپن در دهه 1980 در برابر فشارهای آمریکا بر سر تجارت تسلیم نشود.
اکنون، در مواجهه با یک حمله اقتصادی بزرگتر از سوی ریاست جمهوری دوم ترامپ در زمانی که رشد اقتصادی در داخل کشور کند است، پکن ممکن است از دفترچه خاطرات توکیو - در یک مسئله خاص که آن را در راستای منافع خود می‌بیند - استفاده کند.
به گفته مشاوران دولت چین، مانند ژاپن در دهه‌های گذشته، چین در حال بررسی این است که با ارائه محدود کردن مقدار معینی از کالاهای صادر شده به ایالات متحده، تعرفه‌های بیشتر ایالات متحده و سایر موانع تجاری را کاهش دهد.
تصویب به اصطلاح محدودیت‌های صادرات داوطلبانه (VER) توسط توکیو برای محدود کردن حمل و نقل خودروهای خود به ایالات متحده در دهه 1980 به جلوگیری از اعمال عوارض واردات بالاتر توسط واشنگتن کمک کرد.
یک اقدام مشابه از سوی پکن، به ویژه در بخش‌هایی که برای واشنگتن اهمیت کلیدی دارند، مانند خودروهای برقی و باتری‌ها، انتقادها از ایالات متحده و دیگران را در مورد "عدم تعادل اقتصادی" چین کاهش می‌دهد: شرکت‌های به شدت یارانه‌ای که برای سودهای ناچیز کالا تولید می‌کنند، اما بازارهای جهانی را اشباع می‌کنند، که به ضرر تولیدکنندگان کشورهای دیگر است.
رئیس جمهور ترامپ در حال حاضر تعرفه‌های جدید تجمعی 20 درصدی بر چین اعمال کرده است، علاوه بر تعرفه‌هایی که در دوره اول ریاست جمهوری خود وضع کرده و تا حد زیادی توسط رئیس جمهور جو بایدن حفظ شده است. هنوز هیچ مذاکره‌ای بین پکن و واشنگتن صورت نگرفته است. اما اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، اواخر ماه گذشته در تماس مقدماتی خود با هی لیفنگ، معاون نخست وزیر چین، که قرار است مذاکره کننده ارشد تجاری شی جین پینگ با دولت ترامپ باشد، نگرانی‌هایی را در مورد شیوه‌های تحریف کننده بازار چین مطرح کرد.
به گفته مشاوران دولت چین، بخشی از دلیل بررسی جنبه‌هایی از رویکرد ژاپن توسط مقامات اقتصادی چین، فشار بالقوه ایالات متحده بر این موضوع است. رهبری شی تمایل خود را برای توافق با دولت ترامپ برای جلوگیری از حملات تجاری بیشتر نشان داده است.
ژاپن برای اولین بار در سال 1981 با محدود کردن صادرات خودرو موافقت کرد. در نتیجه، صادرات حدود 8 درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت. داگ اروین، استاد اقتصاد در کالج دارتموث و نویسنده کتاب "درگیری بر سر تجارت" (Clashing over Commerce)، خاطرنشان می‌کند که این محدودیت‌ها به ویژه در اواسط دهه 1980 الزام‌آور بودند. اما در اوایل دهه 1990، VER دیگر مورد نیاز نبود، تا حدی به این دلیل که در آن زمان شرکت‌های ژاپنی در حال ساخت خودرو برای بازار ایالات متحده در کارخانه‌های محلی بودند.
یکی از دلایلی که ژاپن مایل به محدود کردن صادرات بود این بود که شرکت‌های آن می‌توانستند قیمت بالاتری را برای هر خودرو در تعداد کمتری از خودروهای فروخته شده دریافت کنند، به گفته اروین. قیمت یک خودروی متوسط ژاپنی حدود 1000 دلار افزایش یافت، تقریباً 3500 دلار به ارزش امروز، و ژاپن نیز در نتیجه این محدودیت‌ها شروع به صادرات خودروهای بزرگتر و با کیفیت‌تر کرد.
مشاوران چینی می‌گویند، مشابه ژاپن، پکن همچنین ممکن است مذاکره در مورد محدودیت‌های صادراتی در مورد خودروهای برقی و باتری‌ها را در ازای فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها در ایالات متحده در نظر بگیرد. به گفته برخی از مقامات، این می‌تواند یک پیشنهاد جذاب برای ترامپ باشد، که گاهی اوقات تمایل خود را به سرمایه‌گذاری بیشتر چین در ایالات متحده نشان داده است، حتی اگر اعضای دولت او به شدت با آن مخالف باشند.
عدم تعادل اقتصادی پکن چیز جدیدی نیست، اما در سال‌های اخیر با سیاست شی مبنی بر تشویق کارخانه‌ها به تولید کالاهای بیشتر، صرف نظر از تقاضای داخلی، بدتر شده است، سیاستی که می‌تواند اقتصاد چین را در صورت تحریم‌های شدید غرب یا یک درگیری آشکار، سرپا نگه دارد.
دولت بایدن بارها به رهبری چین هشدار داد که تولید ماشین تولیدی عظیم چین برای جذب جهان بیش از حد بزرگ شده است. در سال آخر ریاست جمهوری بایدن، ایالات متحده تعرفه‌ها را بر فولاد، خودروهای برقی و سایر محصولات چینی افزایش داد.
اروین می‌گوید: «اصرار دولت ترامپ بر استفاده از تعرفه‌ها به عنوان ابزاری در سیاست تجاری ممکن است چین را پذیرای محدودیت‌های صادرات داوطلبانه کند.»
مشاوران چینی هشدار می‌دهند که بحث محدودیت‌های صادراتی به این معنا نیست که پکن قصد دارد سیاست متمرکز بر تولید خود را تغییر دهد. بلکه، آنها می‌گویند، برخی از مقامات آن را به عنوان گزینه‌ای می‌دانند که پکن می‌تواند در مذاکره با تیم ترامپ از آن استفاده کند و حتی به چین کمک کند تا در زنجیره ارزش ارتقا یابد.
همانطور که اروین اشاره می کند، حق بیمه ای که تویوتا و سایر صادرکنندگان ژاپنی در آن زمان دریافت می کردند، به آنها سود لازم را برای تامین مالی ارتقاء از خودروهای کوچکتر و ارزان تر به خودروهای بزرگتر و سودآورتر داد که به طور مستقیم با همتایان آمریکایی خود رقابت می کردند. این نوع ارتقاء همان چیزی است که پکن در صورت پیروی از مسیر ژاپن امیدوار است.
با این حال، اروین و سایر اقتصاددانان نیز خاطرنشان می کنند که تقریباً غیرممکن است که تمام تجارت ایالات متحده و چین را از طریق VER متعادل کرد. مازاد تجاری 295 میلیارد دلاری چین با ایالات متحده، وسیع ترین مازاد در بین شرکای تجاری ایالات متحده است.
مانع دیگر، دشواری اجرای VERها است، به ویژه زمانی که شرکت های چینی از کشورهای ثالث از جمله مکزیک و ویتنام به ایالات متحده صادرات می کنند. علاوه بر این، ترامپ از درآمد حاصل از تعرفه ها خوشش می آید و ممکن است ایده VERها را ناخوشایند بداند.
و پکن هنوز متوجه نشده است که ترامپ چه می خواهد. او به آژانس‌های فدرال دستور داده است تا روابط اقتصادی با چین را ارزیابی کنند. این بررسی که قرار است در اوایل آوریل انجام شود، سپس فرآیندی را در داخل دولت برای ارزیابی نحوه رسیدگی به مسائل تجاری با چین آغاز خواهد کرد.
آرتور کروبر، شریک موسس و رئیس تحقیقات در Gavekal Dragonomics، می گوید: «اگر من چینی بودم، VERها را روی میز می گذاشتم یا حداقل آنها را در جیب پشتی خود نگه می داشتم.»
برای تماس با لینگلینگ وی به [email protected] ایمیل بزنید.