جیمی دتمر سردبیر بخش نظرات در پولیتیکو اروپا است.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، سال‌ها صرف تضعیف دموکراسی، خفه کردن مخالفان و پاکسازی ارتش و خدمات کشوری این کشور کرده است. اکنون، به نظر می‌رسد که او این لحظه ژئوپلیتیکی را برای دفن میراث مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار سکولار جمهوری ترکیه، انتخاب کرده است.
چگونه می‌توان اقدامات این پوپولیست اسلام‌گرا علیه حزب سکولار جمهوری‌خواه خلق (CHP) را که توسط آتاتورک تأسیس شد، و زندانی کردن اکرم امام اوغلو، شهردار محبوب استانبول و یکی از مخالفان اردوغان با شانس واقعی برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی، تفسیر کرد؟
رقبای سیاسی اردوغان تردیدی ندارند که هدف این مردی که می‌خواهد خلیفه شود، دقیقاً همین است: کنار گذاشتن بقایای دموکراسی ترکیه با بی‌اثر کردن اپوزیسیون اصلی کشور و تغییر به سمت خودکامگی کامل.
همزمان با تجمع صدها افسر پلیس در بیرون خانه‌اش در هفته گذشته، امام اوغلو با انتشار یک پیام ویدئویی برای حامیانش گفت: «ما با استبداد روبرو هستیم، اما دلسرد نخواهم شد.»
بازداشت او یک روز پس از آن صورت گرفت که مقامات به طرز ناپسندی مدرک دانشگاهی او را باطل کردند - اقدامی با هدف رد صلاحیت او به عنوان یک رقیب انتخاباتی، زیرا قانون ترکیه نامزدهای ریاست‌جمهوری را ملزم به داشتن مدرک دانشگاهی می‌کند. با این حال، امام اوغلو که رسماً از سمت خود برکنار شده است، همچنان به نظر می‌رسد که آماده است در انتخابات مقدماتی حزب خود در روز یکشنبه پیروز شود و به رقیب اصلی اردوغان در انتخابات بعدی تبدیل شود.
از یک دیدگاه، زمان بازداشت او عجیب بود: سلب اعتبار دانشگاهی امام اوغلو برای محروم کردن او از شرکت در انتخابات کافی بود و به هر حال، انتخابات ریاست‌جمهوری تا سال 2028 برگزار نمی‌شود - اگرچه شایعاتی مبنی بر احتمال برگزاری زودهنگام آن وجود دارد.
پس چرا اکنون علیه او اقدام کرد و دستور بازداشت 106 نفر دیگر، از جمله مقامات حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) امام اوغلو را صادر کرد؟
برخی استدلال می‌کنند که اردوغان نمی‌خواست منتظر بماند و به نامزدی شهردار استانبول فرصت دهد تا قدرت بیشتری به دست آورد. اما گونول تول، نویسنده کتاب "جنگ اردوغان: مبارزه یک مرد قدرتمند در خانه و در سوریه"، گمان می‌کند که توضیح در اتفاقاتی است که در خارج از مرزهای ترکیه رخ می‌دهد: به احتمال زیاد رهبر ترکیه با مشاهده تغییر ژئوپلیتیکی به سمت خودکامگی، جسور شده و احساس کرده که این لحظه‌ای فرخنده برای حمله است.
به گفته او، «اقدامات ضد دموکراتیک [دونالد] ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در داخل کشور، به آب و هوای جهانی دامن زده است که در آن خودکامگان در جاهای دیگر احساس قدرت می‌کنند تا مخالفان را بیشتر سرکوب کنند.»
ترامپ، که مرتباً خواستار زندانی شدن مخالفان سیاسی خود می‌شود، بعید است که اردوغان را به طور علنی یا خصوصی در مورد زندانی کردن امام اوغلو موعظه کند. و استیو ویتکوف، فرستاده ویژه ترامپ، در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون، از وفاداران به MAGA، گفت که مکالمه تلفنی اخیر بین این دو رهبر "عالی" و "دگرگون کننده" بوده است.
مسلماً، این قبل از دستگیری امام اوغلو بود، اما رئیس‌جمهور آمریکا از زمان روی کار آمدن، به طور مداوم به دشمنان سیاسی خود حمله کرده است. او هفته گذشته در بازدید از وزارت دادگستری آمریکا، مخالفان خود را "آشغال"، "وحشی" و "مارکسیست" خواند و سپس اضافه کرد که آنها "دیوانه" و "اراذل و اوباش" هستند. این همه در راستای پیمان انتقامی است که او در اولین تجمع رسمی مبارزات انتخاباتی خود در تگزاس بست.
بنابراین، مطمئناً اردوغان نگران عدم تأیید ترامپ نخواهد بود. این دو سال‌هاست که از یکدیگر تمجید کرده‌اند، و رهبر ترکیه گفته است که از ابتکار صلح همتای آمریکایی خود در اوکراین حمایت می‌کند - بدون شک این برای ترامپ بسیار خوشایند است.
اردوغان در میان خودکامگان - و خودکامگان بالقوه - تنها نیست که تغییر در فضای ژئوپلیتیکی را استشمام می‌کند و تصور می‌کند که در آستانه دوران جدیدی قرار دارند، دورانی که می‌توانند قوانین و هنجارهای قدیمی را پاک کنند و آنها را با قوانین و هنجارهایی که بیشتر به میل خودشان است، جایگزین کنند. این بر رفتار آنها تأثیر می‌گذارد، زیرا آنها برای الهام گرفتن و ایده‌های جدید برای اداره کشورهای مربوطه خود به یکدیگر نگاه می‌کنند - چه تبدیل سیاست‌های مربوط به اقلیت‌های جنسی به سلاح، چه قربانی کردن مهاجران، چه تشدید حملات به رسانه‌های مستقل، چه تبدیل فرستنده‌های عمومی به بلندگوهای دولت یا فقط بستن آنها.
و ظاهراً، آنها آماده هستند تا به یکدیگر کمک کنند. در حالی که مقامات ترکیه تجمعات عمومی را ممنوع و دسترسی عمومی به رسانه‌های اجتماعی را محدود کردند، ایلان ماسک، "بهترین دوست" ترامپ، حساب‌های مخالفان ترکیه را در پلتفرم خود تعلیق کرد.
به نظر می‌رسد که اصول سازماندهی بار دیگر این است که حق با قدرت است و رهبران "بزرگ" بهترین می‌دانند، زیرا دوران تکنوکرات‌های لیبرال - که البته مشکلات خاص خود را داشت - جای خود را به دوران جدیدی از مردان قدرتمند می‌دهد که در رها کردن هرگونه محدودیتی کاملاً بی‌شرم هستند.
گاهی اوقات به نظر می‌رسد که این مردان قدرتمند در یک رقابت تقریباً دوستانه هستند و برای اینکه آشکارا غیرلیبرال‌ترین باشند، با یکدیگر رقابت می‌کنند. و در این رقابت دوستانه، اردوغان برنده آشکار این هفته است.
در آخرین اجلاس امنیتی مونیخ، تلاش شد تا چهره‌ای شجاعانه در برابر جزر و مد در حال تغییر به نمایش گذاشته شود. پس از شوک اولیه سخنرانی جی.دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، که بدون هیچ پرده‌پوشی تصریح کرد که اروپا باید با آهنگ‌های ایدئولوژیک غیرلیبرال رئیس خود برقصد، تلاش شد تا طوری رفتار شود که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است.
اما در حاشیه، مخالفان غیرلیبرالیسم زنگ خطر را به صدا درآوردند. و در یک رویداد جانبی، دیپلمات‌های لیبرال اسکاندیناویایی در حال بحث در مورد یک سوال نسبتاً ناراحت کننده بودند: چه کسی در طرف پیروز تاریخ خواهد بود؟
آنها پاسخی نداشتند - به نظر می‌رسد اردوغان فکر می‌کند که پاسخ را می‌داند.