سلول‌های عصبی مشتق شده از سلول‌های بنیادی پرتوان القایی پتانسیل معکوس کردن فلج را دارند. اعتبار: IKELOS GmbH/Dr. Christopher B. Jackson/SPL
سلول‌های عصبی مشتق شده از سلول‌های بنیادی پرتوان القایی پتانسیل معکوس کردن فلج را دارند. اعتبار: IKELOS GmbH/Dr. Christopher B. Jackson/SPL

مرد فلج پس از دریافت سلول‌های بنیادی «بازبرنامه‌ریزی‌شده» دوباره ایستاد

مرد دیگری نیز مقداری از حرکت خود را به دست آورد، اما دو نفر دیگر بهبودی اندکی را تجربه کردند.

یک مرد فلج پس از دریافت تزریق سلول‌های بنیادی عصبی برای درمان آسیب نخاعی خود، می‌تواند به تنهایی بایستد. این مرد ژاپنی یکی از چهار فرد در یک کارآزمایی بی‌سابقه بود که از سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده برای درمان افرادی که کاملاً فلج هستند استفاده کرد.

مرد دیگری اکنون می‌تواند بازوها و پاهای خود را پس از درمان حرکت دهد، اما دو نفر دیگر بهبودی قابل توجهی نشان ندادند. این کارآزمایی توسط هیدیوکی اوکانو، دانشمند سلول‌های بنیادی در دانشگاه کیئو در توکیو، و همکارانش انجام شد.

محققان می‌گویند نتایج که در یک کنفرانس مطبوعاتی در 21 مارس اعلام شد و هنوز مورد بررسی همتایان قرار نگرفته است، نشان می‌دهد که این درمان بی‌خطر است.

جیمز سنت جان، متخصص علوم اعصاب انتقالی در دانشگاه گریفیث در گلد کوست، استرالیا، می‌گوید: «این یک نتیجه مثبت عالی است. این برای این حوزه بسیار هیجان‌انگیز است.»

آزمایش‌های قبلی با استفاده از انواع دیگر سلول‌های بنیادی نیز نشان داده‌اند که این روش درمانی بی‌خطر است، اما تاکنون نتایج متفاوتی را نشان داده‌اند. سنت جان می‌گوید: «تاکنون هیچ چیز واقعاً کارساز نبوده است.»

برای اثبات اینکه آیا بهبودی‌های مشاهده شده در دو فرد در مطالعه حاضر نتیجه درمان بوده است یا خیر، آزمایش‌های بزرگ‌تری مورد نیاز خواهد بود. سنت جان می‌گوید این احتمال وجود دارد که بیماران بهبودی طبیعی را تجربه کرده باشند.

در سال 2019، تقریباً 0.9 میلیون نفر در سطح جهان دچار آسیب نخاعی شدند و حدود 20 میلیون نفر با این بیماری زندگی می‌کردند1.

سلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شده

سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (iPS) با برگرداندن سلول‌های بالغ به حالت جنینی ایجاد می‌شوند، که از آنجا می‌توان آنها را وادار به تبدیل شدن به انواع سلول‌های دیگر کرد.

در این کارآزمایی، از سلول‌های iPS مشتق شده از یک اهداکننده برای ایجاد سلول‌های پیش‌ساز عصبی استفاده شد. دو میلیون از این سلول‌ها به محل آسیب هر بیمار تزریق شد، به این امید که در نهایت به نورون‌ها و سلول‌های گلیال تبدیل شوند.

اولین جراحی این کارآزمایی در دسامبر 2021 انجام شد. سه جراحی دیگر بین سال‌های 2022 و 2023 انجام شد. اوکانو می‌گوید هر چهار گیرنده مرد بالغ بودند و دو نفر 60 سال یا بیشتر داشتند. همه آنها بین دو تا چهار هفته پس از آسیب جراحی شدند. گیرندگان به مدت شش ماه پس از جراحی داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت کردند تا از حمله بدنشان به سلول‌ها جلوگیری شود.

این نتایج آخرین مورد از یک سری آزمایش‌های انسانی کوچک است که پتانسیل سلول‌های iPS را برای ترمیم بافت و درمان بیماری آزمایش می‌کند.

یادگیری راه رفتن

در پیگیری یک ساله، محققان هیچ عوارض جانبی جدی مشاهده نکردند.

همه افراد کارآزمایی را با بالاترین طبقه‌بندی آسیب A، همانطور که توسط مقیاس اختلال انجمن آسیب نخاعی آمریکا (AIS) اندازه‌گیری می‌شود، شروع کردند. افراد دارای این سطح از اختلال هیچ عملکرد حسی یا حرکتی در زیر نقطه آسیب ندارند. دو نفر از شرکت‌کنندگان در توانایی خود برای احساس یا حرکت در پایین‌ترین قسمت نخاع خود بهبودی نشان ندادند. یک فرد در دوره بعد از جراحی به طبقه C ارتقا یافت و می‌تواند برخی از عضلات بازو و پای خود را حرکت دهد، اما نمی‌تواند به تنهایی بایستد. فرد دیگری به سطح D (عملکرد طبیعی به عنوان E طبقه‌بندی می‌شود) بهبود یافت و می‌تواند به طور مستقل بایستد. اوکانو می‌گوید: «این فرد اکنون در حال آموزش برای راه رفتن است. این یک بهبودی چشمگیر است.»

اوکانو می‌گوید تجزیه و تحلیل اولیه داده‌ها نشان می‌دهد که این درمان مؤثر است.