اسکناس‌های ریال ایران در تهران، ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۹ به نمایش گذاشته شده‌اند. — عطا کناره/ خبرگزاری فرانسه از طریق گتی ایمجز
اسکناس‌های ریال ایران در تهران، ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۹ به نمایش گذاشته شده‌اند. — عطا کناره/ خبرگزاری فرانسه از طریق گتی ایمجز

سقوط ارزش ریال ایران به بیش از ۱ میلیون در برابر دلار آمریکا: آنچه باید بدانید

این یک رکورد پایین جدید دیگر برای واحد پول ایران است، در حالی که کشور با تحریم‌های شدید و فشار آمریکا دست و پنجه نرم می‌کند.

ریال ایران روز سه‌شنبه در برابر دلار آمریکا به پایین‌ترین سطح جدید خود سقوط کرد و به بیش از ۱ میلیون ریال در برابر یک دلار آمریکا رسید.

وب‌سایت ایرانی TGJU که اطلاعات ارزی را رصد می‌کند، روز سه‌شنبه اعلام کرد که قیمت دلار در بازارهای ایران به ۱،۰۲۲،۰۵۰ ریال رسیده است. روز دوشنبه، نرخ ریال در برابر دلار آمریکا ۹۷۶،۵۵۰ بود که نشان‌دهنده تغییر تقریباً ۵ درصدی از دوشنبه تا سه‌شنبه است.

در سال ۲۰۱۵، زمانی که ایالات متحده، ایران و سایر شرکا برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را امضا کردند - که تحریم‌های آمریکا علیه ایران را در ازای محدودیت در برنامه هسته‌ای آن لغو می‌کرد - ارزش ریال حدود ۳۲،۰۰۰ در برابر دلار بود. در سال ۲۰۱۸، پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از توافق خارج شد و تحریم‌های جدیدی را علیه این کشور اعمال کرد، ارزش ریال تقریباً ۵۵،۰۰۰ در برابر دلار بود.

تا زمانی که محمود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در ژوئیه ۲۰۲۴ به قدرت رسید، ارزش ریال به ۵۸۴،۰۰۰ در برابر دلار سقوط کرده بود. اکنون ارزش آن در کمتر از یک سال تقریباً نصف شده است.

واحد پول ایران ماه‌هاست که در بحبوحه فشار اقتصادی فزاینده آمریکا و شرایط اقتصادی وخیم‌تر، رکوردهای پایینی را ثبت می‌کند.

ترامپ پس از بازگشت به قدرت در ژانویه، سیاست «فشار حداکثری» خود را علیه ایران تجدید کرد. او این سیاست را در دوره اول ریاست‌جمهوری خود پس از خروج آمریکا از برجام، به امید وادار کردن ایران به توافقی که به ادعای او برای ایالات متحده سودمندتر بود، معرفی کرد. آن توافق هرگز در دوره اول او محقق نشد.

در همین حال، ایران به‌طور پیوسته در حال افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود بوده است. اواخر ماه گذشته، گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان داد که ایران از ماه نوامبر، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی خود را بیش از ۲۰۰ پوند افزایش داده است. اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد تنها یک گام فنی با سطح ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح فاصله دارد.

به عنوان بخشی از سیاست خود در قبال ایران، دولت ترامپ اجرای تحریم‌های موجود را افزایش داده و تحریم‌های جدیدی را علیه نفت‌کش‌های ایرانی و شرکای تجاری نفتی ایران، از جمله چین که مقصد اصلی نفت ایران است، اعمال کرده است. این کارزار تحریمی پیش از این نیز اثرات فلج‌کننده‌ای بر اقتصاد ایران داشته است.

ترامپ در تلاش برای کشاندن ایران به میز مذاکره، اوایل این ماه گفت که نامه‌ای به آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، ارسال کرده و هشدار داده است که اگر ایران از مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای خود امتناع ورزد، ایالات متحده ممکن است اقدام نظامی انجام دهد. طبق گزارش اکسیوس، در این نامه که در ۱۲ مارس تحویل داده شد، ترامپ مهلت دو ماهه‌ای را برای دستیابی به توافق هسته‌ای جدید تعیین کرده است - اگرچه مشخص نیست که آیا این شمارش معکوس آغاز شده است یا خیر.

اگرچه او هنوز پاسخ رسمی به این نامه نداده است، اما آیت‌الله خامنه‌ای جمعه گذشته گفت: «آمریکایی‌ها باید بدانند که تهدید در رویارویی با ایران راه به جایی نخواهد برد.»

ایران همچنین در نتیجه تحریم‌های اقتصادی با آشفتگی داخلی روبرو است، از جمله بحران انرژی و نرخ تورم عمومی بالا که طبق گزارش مرکز آمار ایران، ماه گذشته از ۳۵ درصد فراتر رفت. در بحبوحه مشکلات داخلی، ایران شاهد تحکیم قدرت جناح‌های تندرو بوده است که مخالف مذاکره با ایالات متحده هستند. در اوایل ماه مارس، محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور ایران، پس از ماه‌ها فشار از سوی تندروها، استعفای خود را تقدیم کرد. ظریف یکی از بازیگران کلیدی در مذاکرات برجام و از طرفداران تعامل با غرب بود. تنها چند ساعت پیش از استعفای ظریف، مجلس ایران عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و یکی دیگر از صداهای برجسته اصلاح‌طلب را به دلیل مشکلات اقتصادی کشور استیضاح کرد.