هنگامی که زنگ خطر در پایگاه هوایی تاناگرا در شمال غربی آتن به صدا در می‌آید، بیش از پنج دقیقه طول نمی‌کشد تا یک جت جنگنده رافال (Rafale) به پرواز درآید و از طریق دریای اژه به سمت مرز با ترکیه حرکت کند.
یونان رقابتی طولانی با همسایه امپراتوری سابق خود بر سر حقوق حاکمیتی در آب‌های پر از جزیره‌ای که آنها را از هم جدا می‌کند، دارد. با وجود اینکه هر دو متحد ناتو هستند، نیروهای آنها در سال ۱۹۹۶ به طرز بدنامی به درگیری نزدیک شدند و تنش‌ها مجدداً پنج سال پیش افزایش یافت.
در حالی که اروپا در برابر تهدید روسیه، به دنبال راهی برای افزایش هزینه‌های نظامی خود می‌گردد، یونان اکنون درس‌های ارزشمندی در مورد چگونگی زندگی با یک دشمن در همسایگی ارائه می‌دهد. در حالی که این کشور ۱۰ میلیون نفری، فارغ از هزینه‌ها، نیروهای مسلح قدرتمندی را حفظ کرده است، اما در توسعه صنعت دفاعی داخلی با مشکل مواجه بوده است.
یونان به‌طور مداوم از هدف هزینه‌کرد ۲٪ از تولید ناخالص داخلی ناتو فراتر رفته است، حتی در اوج بحران بدهی حاکمیتی که اقتصاد را به زانو درآورد. در سال ۲۰۱۵، سالی که یونان با طلبکاران خود بر سر اقدامات ریاضتی فلج‌کننده برای اصلاح امور مالی خود درگیر بود، هنوز هم به نسبت تولید ناخالص داخلی، بیشتر از آلمان، فرانسه و بریتانیا هزینه می‌کرد.
برخلاف سایر نقاط اروپا، داشتن ارتش قوی در ذهن یونانی‌ها ریشه دوانده است. این کشور جزو معدود کشورهای اتحادیه اروپا با خدمت سربازی اجباری است و هزینه‌کرد برای امنیت ملی به‌طور سنتی سیاستی بوده که توسط دولت‌ها با هر گرایشی تأیید شده است.
اینو آفنتولی، مدیر اجرایی مؤسسه روابط بین‌الملل در آتن و مقام سابق ناتو، گفت: «ساختار دفاعی یونان عمدتاً حول محور بازدارندگی ترکیه ساخته شده است». وی افزود: «هیچ اولویت دیگری وجود ندارد.»
مانند همیشه، مسئله به جغرافیا و تاریخ برمی‌گردد. همان‌طور که کشورهای حوزه بالتیک از زمان تهاجم اولیه روسیه به اوکراین در سال ۲۰۱۴، جزو سرسخت‌ترین مخالفان روسیه بوده‌اند، آشنایی منجر به احتیاط شده است. یونان به مدت چهار قرن بخشی از امپراتوری عثمانی بود و مناطق شمالی آن تا اندکی پیش از جنگ جهانی اول تحت کنترل ترکیه باقی ماند.
رویدادهای ترکیه به‌طور گسترده در رسانه‌های یونان بازتاب می‌یابد. این هفته، زندانی شدن رقیب سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، خبرساز شد؛ درست زمانی که یونان روز استقلال خود را در ۲۵ مارس با رژه نظامی معمول خود که خودروهای زرهی، جت‌های جنگنده و نیروهای ویژه کشور را به نمایش می‌گذاشت، جشن گرفت.
اسپیروس بلاووکس، استاد دانشگاه اقتصاد و بازرگانی آتن و پژوهشگر اندیشکده ELIAMEP، گفت: «موقعیت یونان از نظر ژئوپلیتیکی بسیار خاص است و چالش‌های امنیتی بسیاری را ایجاد می‌کند.» او افزود که جغرافیا به این معنی است که این کشور «در فرآیند آمادگی مداوم در مورد هزینه‌های دفاعی و برنامه‌های تجهیزات نظامی خود قرار دارد.»
در حالی که این کشور مدیترانه‌ای تمام تلاش خود را صرف خرید سخت‌افزار کرده است، برخلاف ترکیه، بخش بسیار کمی از آن را خودش تولید می‌کند. سهم عمده‌ای از هزینه‌های کشور صرف پرسنل نظامی و تهیه سلاح از خارج شده است، در حالی که هزینه بسیار کمی برای تحقیق و توسعه صرف شده است.
آفنتولی گفت که این یک فرصت از دست رفته است؛ فرصتی که اروپا باید از تکرار آن اجتناب کند، زیرا کشورها به عدم قطعیت فزاینده در مورد نقش ایالات متحده در امنیت اروپا تحت دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق، پاسخ می‌دهند.
او افزود: «اگر یک استراتژی دفاعی ۱۰ ساله دارید، باید یک صنعت ملی بر اساس آنچه دارید و آنچه در آینده نیاز خواهید داشت، بسازید.» وی ادامه داد: «شما می‌توانید اکوسیستمی داشته باشید که رشد شرکت‌های داخلی را تقویت کند. ما در مورد سلاح‌های سنگین یا هواپیما صحبت نمی‌کنیم، بلکه شاید در مورد قطعات یدکی یا نرم‌افزارهای دفاعی.»
قرار است دولت کیریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر، استراتژی دفاعی بعدی خود را اوایل ماه آینده ارائه دهد. یک مقام دولتی گفت که این استراتژی بر مشارکت بیشتر صنعت دفاعی یونان و استقبال از استارت‌آپ‌های محلی تمرکز خواهد کرد.
در سراسر اروپا، دولت‌ها اکنون با چالش تضمین همراهی رأی‌دهندگان با هزینه‌های دفاعی بالاتر مواجه هستند، زیرا پول از بخش‌های دیگر منتقل می‌شود. هزینه‌های اجتماعی ممکن است کاهش یابد، مالیات‌ها ممکن است افزایش یابند.
تلاش برای گسترش قابلیت‌های امنیتی تحت برنامه «بازسازی تسلیحاتی اروپا» (ReArm Europe) اتحادیه اروپا نیز می‌تواند به یونان کمک کند.
این کشور دو شرکت دفاعی اصلی دارد: سیستم‌های دفاعی هلنیک (Hellenic Defence Systems) که انواع مختلف مهمات را تولید می‌کند، و صنعت هوافضای هلنیک (Hellenic Aerospace Industry) که از جت‌های جنگنده پشتیبانی می‌کند و قطعاتی برای هواپیماها از جمله اف-۱۶ (F-16) می‌سازد.
صنعت هوافضای هلنیک که مقر آن در تاناگرا در کنار پایگاه هوایی قرار دارد، در حال تولید پهپادهای خود و همچنین یک سیستم ضد پهپاد است که نسخه اولیه آن در کشتی‌های جنگی یونانی که در عملیات دریایی اخیر آسپیدس (Aspides) اتحادیه اروپا در دریای سرخ شرکت داشتند، مستقر شد.
الکساندروس دیاکوپولوس، رئیس و مدیرعامل این شرکت، گفت: «جنگ‌های مدرن ثابت کرده‌اند که وجود یک صنعت دفاعی داخلی پیش‌نیازی برای داشتن نیروهای مسلح معتبر در طول زمان است.» او افزود: «شما باید بتوانید برخی سیستم‌ها را به‌طور مستقل بسازید تا بتوانید بدون نیاز به واردات از خارج، از آنها پشتیبانی کنید.»
یونان در سال ۱۹۵۲ به همراه همسایه بسیار بزرگتر خود، ترکیه، به ناتو پیوست، زیرا این ائتلاف در سال‌های اولیه جنگ سرد به دنبال تقویت جناح جنوب شرقی اروپا بود. در حالی که این امر دو دشمن را وارد یک ساختار امنیتی متقابل کرد، اما به اختلافات منطقه‌ای آنها پایان نداد.
جزیره قبرس همچنان اصلی‌ترین موضوع اختلاف است. این کشور عملاً پس از تهاجم ترکیه در سال ۱۹۷۴ تقسیم شد؛ تهاجمی که خود به دلیل کودتای مورد حمایت یونان با هدف اتحاد جزیره با یونان رخ داد. دهه‌ها گفتگو نتوانسته است به توافقی منجر شود و ترکیه ده‌ها هزار نیرو را در یک سوم شمالی جزیره مستقر نگه داشته است که آن را یک کشور جداگانه می‌داند.
نزدیکی روابط بین میتسوتاکیس و اردوغان طی سال گذشته به طور قابل توجهی تنش‌ها را کاهش داده است، اما یونان همچنان محتاط است. یک مقام ارشد یونانی گفت: «مثل خوابیدن با خرس است. هرگز نمی‌توانید مطمئن باشید چه زمانی بیدار می‌شود.»
در حالی که کشورهای اروپایی در حال بررسی بهترین راه برای تقویت دفاع خود هستند، یونان یک داستان هشداردهنده ارائه می‌دهد. در حالی که تهدیدات نزدیک به خانه قطعاً به تمرکز ذهن‌ها و توجیه هزینه‌های نظامی بالاتر کمک می‌کند، اما همچنین می‌تواند منجر به هزینه‌هایی شود که لزوماً ارزش پولی را ارائه نمی‌دهند.
بلاووکس، استاد دانشگاه، گفت: «یونان به دلیل محیط امنیتی خود، هزینه‌های دفاعی بالایی دارد، اما همیشه هوشمندانه یا استراتژیک هزینه نکرده است.» وی افزود: «فضایی برای بهبود وجود دارد، به ویژه در زمینه‌هایی مانند تدارکات دفاعی، تحقیق و توسعه، و ادغام فناوری‌های جدید.»