ولادیمیر پوتین نسبت به تشدید رقابت ژئوپلیتیکی در قطب شمال در بحبوحه تهدیدهای فزاینده آمریکا برای گرفتن گرینلند از دانمارک هشدار داده، اما گفته است که روسیه آماده همکاری با کشورهای غربی در این منطقه است.
در حالی که جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، قرار بود از این قلمرو بازدید کند، پوتین روز پنجشنبه گفت که قصد دونالد ترامپ برای به دست آوردن گرینلند ربطی به روسیه ندارد و ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد که به قرن نوزدهم بازمی‌گردد.
اما او هشدار داد که تشدید رقابت خطراتی را به همراه دارد.
پوتین که در کنفرانسی درباره قطب شمال در شهر قطبی مورمانسک سخنرانی می‌کرد، گفت «واضح است که ایالات متحده به طور سیستماتیک به پیشبرد منافع ژئوپلیتیکی، نظامی و اقتصادی خود در منطقه ادامه خواهد داد» و افزود که اختلاف آن بر سر گرینلند با دانمارک موضوعی بین این دو کشور است.
پوتین گفت روسیه نگران است که «کشورهای ناتو به طور کلی به طور فزاینده‌ای شمال دور را به عنوان سکوی پرشی برای درگیری‌های بالقوه تعیین می‌کنند» و بر این اساس واکنش نشان خواهد داد.
پوتین گفت: «واضح است که نقش و اهمیت قطب شمال برای روسیه و کل جهان در حال افزایش است، اما همزمان مبارزات ژئوپلیتیکی برای کسب موقعیت در منطقه در حال تشدید است.»
او گفت روسیه «اجازه هیچ‌گونه تعرضی به حاکمیت کشورمان را نخواهد داد و با قدرت از منافع ملی خود دفاع خواهد کرد» و افزود که تعداد نیروهای خود را در قطب شمال افزایش خواهد داد.
تهدیدهای مکرر ترامپ برای گرفتن گرینلند، احتمالاً به زور، از دانمارک، باعث نگرانی ساکنان جزیره و کپنهاگ شده است.
این نگرانی زمانی افزایش یافت که قرار بود چندین مقام ارشد آمریکایی در آخر این هفته برای آنچه «بازدید خصوصی» برای تماشای مسابقه ملی سورتمه‌رانی با سگ عنوان کرده بودند، از گرینلند بازدید کنند.
اما این سفر پس از آنکه گرینلندی‌ها چندین تظاهرات علیه آن اعلام کردند، لغو شد و این امر باعث ایجاد نگرانی از پخش تصاویر تلویزیونی شد که برای ایالات متحده شرم‌آور بود.
در عوض، ونس و همسرش روز جمعه از پایگاه فضایی پیتوفیک، تنها تأسیسات نظامی آمریکا در گرینلند، بازدید خواهند کرد که دیپلمات‌های کشورهای شمال اروپا آن را «راهکاری برای حفظ آبرو» می‌دانند.
دانمارک و گرینلند به ویژه از زمان‌بندی این دیدار در بحبوحه بحث‌های ائتلافی پس از انتخابات ملی جزیره که با پیروزی حزبی طرفدار استقلال کند و تدریجی از کپنهاگ همراه بود، ناراضی بودند.
رسانه‌های گرینلند گفتند که توافق ائتلافی بین چهار حزب از پنج حزب پارلمان - به جز حزبی که بیشترین طرفدار استقلال سریع است - باید روز جمعه رونمایی شود. کارشناسان می‌گویند گرینلندی‌ها نگران شده‌اند که استقلال از دانمارک ممکن است توسط ایالات متحده مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
بسیاری از احزاب همچنان مشتاق تقویت حضور امنیتی ایالات متحده در گرینلند و همچنین دعوت از شرکت‌های آمریکایی برای کمک به بهره‌برداری از ثروت معدنی پراکنده در سرزمین پهناور آن هستند.
روسیه همکاری بالقوه در قطب شمال را به عنوان یکی از چندین مسیر احتمالی برای بازگرداندن مسکو به صحنه [بین‌المللی]، سه سال پس از دستور پوتین برای تهاجم تمام‌عیار به اوکراین، به ایالات متحده پیشنهاد داده است.
کرملین مشتاق توسعه مسیر دریای شمال از طریق خطوط کشتیرانی قطب شمال است، زیرا اقتصاد صادرات‌محور خود را از بازارهای اروپایی به بازارهای آسیایی تغییر جهت می‌دهد؛ فرآیندی که پس از آنکه چین در طول جنگ اوکراین یک راه نجات اقتصادی به روسیه ارائه داد، سرعت گرفته است.
توانایی روسیه برای فروش گاز طبیعی مایع (LNG) در بازار جهانی نیز به دلیل تحریم‌های غرب علیه تأسیسات انرژی قطب شمال و ناوگان تانکری آن با مشکل مواجه شده است.
استیو ویتکوف، فرستاده ویژه ترامپ، در مصاحبه‌ای که پس از دیدار با پوتین در مسکو هفته گذشته پخش شد، به این گفتگوها اشاره کرد.
ویتکوف گفت: «چه کسی نمی‌خواهد جهانی داشته باشد که در آن روسیه و ایالات متحده با همکاری کارهای خوب با هم انجام دهند؟ به فکر چگونگی ادغام سیاست‌های انرژی خود در قطب شمال، اشتراک‌گذاری خطوط دریایی، شاید ارسال مشترک ال‌ان‌جی (LNG) به اروپا باشند؟»
روز پنجشنبه پوتین از اینکه کشورهای غربی با تعلیق عضویت روسیه در شورای قطب شمال، نهاد همکاری منطقه، و همچنین توقف گفتگوهای علمی، زیست‌محیطی و فرهنگی، «مسیر رویارویی را انتخاب کرده‌اند» شکایت کرد.
اما او اذعان کرد که برنامه‌های بلندپروازانه روسیه برای توسعه منطقه از طریق گسترش بنادر شمالی، ساخت ناوگان تجاری با پشتیبانی یخ‌شکن‌های هسته‌ای و گسترش مسیر دریای شمال، نیازمند همکاری با قدرت‌های خارجی خواهد بود.
پوتین گفت کشورهای غربی می‌توانند در «پروژه‌های بین‌المللی جهانی در قطب شمال با مشارکت کشورهای دوست» به روسیه بپیوندند. وی افزود، مسکو به دنبال توسعه مشارکت خود با شرکت‌های کشتی‌سازی خارجی و خرید کشتی‌های ساخت خارج خواهد بود.
پنج عضو اروپایی شورای قطب شمال - دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد - علاقه چندانی به پذیرش مجدد روسیه تا زمانی که نیروهایش هنوز در اوکراین هستند، نشان نداده‌اند.
اما چندین دیپلمات ارشد کشورهای شمال اروپا اذعان دارند که حذف روسیه به دوران «استثناگرایی قطب شمال» که در آن شمال دور از تنش‌های ژئوپلیتیکی سایر نقاط جهان جدا بود، پایان داده است.
گزارش تکمیلی توسط ریچارد میلن