تعرفه‌های «متقابل» دونالد ترامپ به یک محاسبه سرانگشتی می‌ماند © اندرو هارنیک/گتی ایمجز
تعرفه‌های «متقابل» دونالد ترامپ به یک محاسبه سرانگشتی می‌ماند © اندرو هارنیک/گتی ایمجز

اقدام شگفت‌انگیز آمریکا در خودزنی

تعرفه‌های ترامپ نظم اقتصاد جهانی را بر هم می‌زند و به رفاه آمریکا لطمه خواهد زد

اگر تصمیم دونالد ترامپ در ۲ آوریل ۲۰۲۵ برای وضع تعرفه‌های گسترده «متقابل» بر شرکای تجاری آمریکا پابرجا بماند، به عنوان یکی از بزرگترین اقدامات خودزنی در تاریخ اقتصادی آمریکا ثبت خواهد شد. این تعرفه‌ها آسیب‌های بی‌شماری به خانوارها، کسب‌وکارها و بازارهای مالی در سراسر جهان وارد کرده و نظم اقتصاد جهانی را که آمریکا از آن سود برده و به ایجادش کمک کرده بود، برهم خواهد زد.

رئیس‌جمهور روز چهارشنبه با جسارت از باغ رز کاخ سفید سخن گفت و یک دستور کار حمایت‌گرایانه را ارائه داد که بسیار فراتر از بدترین سناریوهای اکثر تحلیلگران بود. ظرف یک هفته، آمریکا با یک دیوار تعرفه‌ای حداقل ۱۰ درصدی بر تمام واردات محصور خواهد شد که با عوارض سنگین فردی بر کشورهایی که کسری تجاری قابل توجهی با آمریکا دارند، تقویت می‌شود. این تعرفه‌ها بر عوارضی که قبلاً توسط دولت اعلام شده بود، از جمله بر چین، مکزیک، کانادا و صنعت خودرو، افزوده می‌شوند. اثر ترکیبی این اقدامات، نرخ تعرفه مؤثر آمریکا را به بالاترین حد خود در بیش از یک قرن اخیر خواهد رساند.

توجیه ترامپ بر این باور ساده‌لوحانه استوار است که عدم توازن تجاری را گویی صورت سود و زیان یک کسب‌وکار می‌داند، و نه نقطه اوج زنجیره‌های تأمین بسیار تخصصی. او همچنین کار کارخانه‌ای را سرچشمه توسعه اقتصادی می‌داند، و نادیده می‌گیرد که چگونه دهه‌ها تجارت آزاد به آمریکا امکان داده است تا در زنجیره ارزش صنعتی صعود کند و به یک رهبر جهانی در خدمات و نوآوری تبدیل شود.

تعرفه‌های «متقابل» او به یک محاسبه سرانگشتی می‌ماند. این تعرفه‌ها کسری تجاری کالاهای شرکای تجاری با آمریکا را به عنوان سهمی از واردات از آن کشور در نظر گرفته و سپس آن را بر دو تقسیم می‌کنند. این یک تلاش سنجیده برای برابر کردن موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای پیش روی صادرکنندگان آمریکایی، چه واقعی و چه فرضی، نیست. با این حال، این یک نفی بی‌محابا از تمام توافقنامه‌های تجاری است که آمریکا امضا کرده، و همچنین یک برنامه عمیقاً ناقص برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش تولید است.

برای اقتصاد آمریکا، فوری‌ترین تأثیرات اقدامات ترامپ، افزایش تورم و کند شدن فعالیت اقتصادی خواهد بود. کپیتال اکونومیکس تخمین می‌زند که حمله تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند تورم سالانه آمریکا را تا پایان سال به بالای ۴ درصد برساند و درد بیشتری را بر خانوارهایی تحمیل کند که از زمان همه‌گیری از افزایش ۲۰ درصدی قیمت‌ها رنج برده‌اند. ممکن است نرخ‌های بهره اکنون برای مدت طولانی‌تری بالا بمانند.

کسب‌وکارهای آمریکایی باید شوکه شده باشند. آنها با وظیفه پرهزینه و پیچیده یافتن تأمین‌کنندگان داخلی روبرو هستند. چشم‌انداز تعرفه‌های بخشی و اقدامات تلافی‌جویانه، در کنار رویکرد شتاب‌زده دولت در سیاست‌گذاری، مانع برنامه‌های سرمایه‌گذاری و هرگونه شانسی برای ایجاد رنسانس تولیدی خواهد شد. بازارهای مالی نیز بی‌ثبات هستند. شاخص S&P 500 و دلار آمریکا در معاملات اولیه روز پنجشنبه سقوط کردند. اعتماد به استثناگرایی اقتصادی آمریکا همچنان در حال از بین رفتن است.

در مورد کشورهایی که بیشترین وابستگی را به فروش کالا به آمریکا دارند، پیامدهای اقتصادی منفی تعرفه‌های ترامپ قابل توجه خواهد بود. دهه‌ها پیشرفت در کاهش فقر در سراسر آسیای جنوب شرقی، به ویژه، اکنون در معرض خطر است. رشد کند در اقتصادهای بزرگ، از جمله اتحادیه اروپا، ژاپن و چین، تشدید خواهد شد.

وسوسه تلافی قوی خواهد بود. اما این لحظه نیازمند خونسردی بیشتر است. ترامپ وعده داده است که با آتش به آتش پاسخ دهد. سیاست‌گذاران باید حرکات بعدی خود را با دقت بسنجند. در عوض، شرکای تجاری آمریکا که اکنون از بازار این کشور رانده شده‌اند، باید بر تسریع ابتکارات تجارت آزاد در میان خود تمرکز کنند. به هر حال، آمریکا تنها ۱۳ درصد از واردات کالاهای جهانی را تشکیل می‌دهد، و به استثنای کسانی که در کاخ سفید هستند، ضرورت اقتصادی مزیت نسبی همچنان به طور گسترده درک می‌شود.

این «روز آزادی» برای آمریکا نبود. اگر ترامپ به خواسته خود برسد، اقتصاد آمریکا از همان سیستمی که باعث رشد صد ساله آن شده است، منزوی خواهد شد. تمام جهان آسیب خواهد دید، اما لزومی ندارد که راه آمریکا را دنبال کند.