در هر گوشه‌ای از بازارهای مالی، از سهام و اوراق قرضه گرفته تا کالاها، سرمایه‌گذاران یک پیام مشخص و یکسان را به دونالد ترامپ ارسال کردند: جنگ تجاری که او به راه انداخته، تهدیدی برای آغاز سریع یک رکود جهانی است.
با اقدام تلافی‌جویانه چین کمتر از ۴۸ ساعت پس از اعمال تعرفه‌های تنبیهی توسط رئیس‌جمهور آمریکا، معامله‌گران در حال قیمت‌گذاری چیزی هستند که به طور فزاینده‌ای شبیه یک حلقه بازخورد منفی به نظر می‌رسد، زیرا ترامپ نشانه‌های کمی از عقب‌نشینی نشان می‌دهد.
فروش گسترده و دیوانه‌وار دو روزه ناشی از تصمیم ترامپ، تقریباً هیچ بازاری را بی‌نصیب نگذاشت و قیمت سهام در آسیا، اروپا و کشورهای در حال توسعه را به شدت کاهش داد و باعث شد سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند اوراق قرضه دولتی هجوم ببرند.
این وضعیت بیشترین ضربه را به ایالات متحده وارد کرد و روز جمعه پس از آنکه جروم پاول، رئیس فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) گفت که تغییر سیاست تجاری احتمالاً رشد اقتصادی را کند کرده و تورم را افزایش می‌دهد - ترکیبی نگران‌کننده که می‌تواند مانع از کاهش عمیق نرخ بهره توسط بانک مرکزی برای جبران خسارت شود - بدتر شد.
همزمان با کاهش پیش‌بینی‌های معامله‌گران برای کاهش نرخ بهره، شاخص S&P 500 با سقوط ۶ درصدی، شدیدترین کاهش دو روزه خود از زمان شیوع همه‌گیری کرونا در مارس ۲۰۲۰ در آمریکا را به ثبت رساند و حدود ۵ تریلیون دلار از ارزش بازار را از بین برد. شاخص Nasdaq 100 که عمدتاً شامل سهام شرکت‌های فناوری است نیز کاهش مشابهی را تجربه کرد و بیش از ۲۰ درصد از اوج خود در اواسط فوریه پایین‌تر آمد.
اما تأثیر این وضعیت بسیار فراتر از بازارهای سهام بود. قیمت نفت به دلیل پیش‌بینی کاهش تقاضا، سقوط کرد. هزینه محافظت از بدهی‌های با درجه سرمایه‌گذاری در برابر نکول (عدم پرداخت) به بیشترین میزان از زمان بحران بانکداری منطقه‌ای در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت و اوراق قرضه دولتی با هجوم سرمایه‌گذاران به سمت آن‌ها، رشد کردند.
پیتر چیر، رئیس استراتژی‌های کلان در Academy Securities گفت: «ما به سرعت به سمت رکود پیش می‌رویم.» وی افزود: «جهان برای 'تعرفه‌های متقابل' آماده بود. هر آنچه که در رز گاردن (کاخ سفید) به عنوان اقدامی نامطلوب اعلام شد، یک فاجعه است - عمدتاً برای ایالات متحده، اما همچنین برای اقتصاد جهانی.»
سهام ایالات متحده هفته را با قدرت آغاز کرد و با این گمانه‌زنی که برنامه مورد انتظار ترامپ به آن شدتی که او اعلام کرده بود نخواهد بود، رشد کرد.
اما این امیدها روز چهارشنبه با اعلام تعرفه بر حدود ۶۰ کشور، از جمله چین و اتحادیه اروپا، نقش بر آب شد. این اقدام نشان‌دهنده عقب‌گرد بزرگی از رشد مداوم تجارت فرامرزی است که در چند دهه گذشته موتور محرک اقتصاد جهانی بوده است. همچنین این اقدام، او را در تقابل با تقریباً تمام کشورهای جهان قرار داد و ریسک را برای ایالات متحده که برای جذب عرضه روزافزون بدهی‌های خود به سرمایه‌گذاران خارجی متکی است، افزایش داد.
استراتژیست‌ها و اقتصاددانان وال استریت به سرعت شروع به بازنگری نزولی پیش‌بینی‌های خود کردند و انتظار شوکی را داشتند که می‌توانست اقتصاد ایالات متحده را که از زمان همه‌گیری به طرز شگفت‌انگیزی قوی بوده است، مختل کند. معامله‌گران آخرین شواهد - گزارش وزارت کار که نشان‌دهنده جهش غیرمنتظره در استخدام در ماه گذشته بود - را نادیده گرفتند و آن را با توجه به تغییر قابل توجه چشم‌انداز در چند روز اخیر، بی‌ربط دانستند.
کمتر گوشه‌ای از بازار سهام ایالات متحده از این وضعیت در امان ماند. حتی سهام شرکت‌های کوچک (small-cap) که زمانی تصور می‌شد از سیاست‌های حمایتی ترامپ سود خواهند برد، با افزایش نگرانی‌ها در مورد رکود، ضربه خوردند. شاخص ترس وال استریت - شاخص نوسانات CBOE یا VIX - به شدت افزایش یافت و روز را در بالاترین سطح خود از سال ۲۰۲۰ به پایان رساند.
جی وودز، استراتژیست ارشد جهانی در Freedom Capital Markets گفت: «وقتی ترس در بازار حاکم است، همانطور که VIX به ما می‌گوید، همه چیز فروخته می‌شود.» وی افزود: «واقعاً احساس می‌شود که آسمان در حال فرو ریختن است. این یک سناریوی بسیار متفاوت در حال حاضر است زیرا ما در اختیار واشنگتن هستیم.»
ترامپ سقوط بازار سهام را کم‌اهمیت جلوه داده و گفته است که با شروع تأثیرات سیاست‌هایش، این روند معکوس خواهد شد و نشانه‌های کمی از تغییر مسیر خود بروز داده است. صبح جمعه، او ویدیویی از یک کاربر TikTok را بازنشر کرد که گمانه‌زنی می‌کرد این سقوط بخشی از برنامه‌ای برای توزیع مجدد ثروت و کاهش نرخ بهره است.
با این حال، اواخر روز، او با انتقاد شدید از پاول در یک پست رسانه اجتماعی، نشانه‌هایی از نگرانی را بروز داد و گفت که او باید «دست از بازی‌های سیاسی بردارد» و فوراً نرخ بهره را کاهش دهد. سهام شرکت‌هایی که عملیات تولیدی بزرگی در ویتنام دارند، از جمله Nike Inc. و Lululemon Athletica Inc.، پس از آنکه ترامپ گفت ویتنام مایل است برای جلوگیری از تعرفه‌های جدید آمریکا، تعرفه‌ها را حذف کند، جهش کرد و این امر باعث ایجاد خوش‌بینی‌هایی مبنی بر امکان مذاکره برای کاهش تعرفه‌های خاص شد.
در غیر این صورت، یافتن صداهای خوش‌بین دشوار بود. بروس کاسمن، اقتصاددان ارشد JPMorgan Chase & Co.، به عنوان مثال، گفت که او اکنون احتمال ۶۰ درصدی را می‌بیند که تعرفه‌های ایالات متحده اقتصاد جهانی را در سال جاری به سمت رکود سوق دهد. یادداشت او عنوانی داشت: «خون به پا خواهد شد.»
در مواجهه با کاهش احتمالی تقاضا، قیمت نفت تنها در دو روز بیش از ۱۳ درصد کاهش یافته و به زیر ۶۲ دلار در هر بشکه رسیده است، که یادآور حرکتی است که در طول همه‌گیری مشاهده شد. این تحرکات سریع همچنین باعث نوسانات شدید ارزها شد، به طوری که دلار روز پنجشنبه به شدت سقوط کرد و سپس بخشی از کاهش خود را جبران نمود.
با ادامه فروش سهام در روز جمعه، سرمایه‌گذاران به اوراق خزانه، یکی از معدود پناهگاه‌های امن، هجوم بردند. این امر بازده اوراق قرضه دو ساله را تا ۲۲ واحد پایه کاهش داد و به ۳.۴۶ درصد رساند که پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۲۲ بود. اما حتی این بازار نیز دچار نوسان شد و تقریباً تمام کاهش خود را پس از آنکه اظهارات پاول باعث شد معامله‌گران برخی از پیش‌بینی‌های کاهش نرخ بهره خود را تعدیل کنند، جبران کرد.
دانیل ایواسین، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری گروه در Pacific Investment Management Co. (PIMCO) گفت: «ما شوک‌های قابل توجهی به بازارهای مالی داشتیم.» وی افزود: «هر زمان که این حرکات بزرگ به این سرعت رخ می‌دهد، معمولاً دردناک است.»
— با همکاری Elena Popina, Alex Longley, Jeran Wittenstein, Ryan Vlastelica, Ye Xie, Alice Gledhill و Phil Kuntz
(نسخه قبلی برای حذف اشاره به مقدار روزانه در VIX تصحیح شده است.)