حوا آدم ساعت‌ها در سوراخی که داخل پناهگاه موقت خود در اردوگاه پناهندگان زمزم در منطقه دارفور سودان حفر کرده بود، پنهان شد. صدای شلیک گلوله‌های سنگین و انفجارهای بلند، فریادهای زنان، کودکان و سالمندانی را که در تلاش بودند از یکی از بدترین حملات در جنگ داخلی دو ساله این کشور فرار کنند، ناشنیده گذاشت.
مدیران اردوگاه گفتند که دست‌کم 500 نفر، عمدتاً سودانی‌های سیاه پوست، زمانی کشته شدند که نیروهای پشتیبانی سریع قومی-عربی (Rapid Support Forces) در 12 آوریل بزرگترین اردوگاه آوارگان کشور را هدف قرار دادند. این حمله ترس‌ها را مبنی بر اینکه این شبه‌نظامیان در تلاشند تا مواضع خود را در دارفور پس از آنکه نیروهای دولتی آنها را از پایتخت، خارطوم، بیرون راندند، تثبیت کنند، تشدید کرده است. در میان کشته‌شدگان، تمام کارکنان 10 نفره Relief International Sudan، مؤسسه خیریه تحت حمایت ایالات متحده که آخرین کلینیک فعال در این سکونتگاه قحطی‌زده را اداره می‌کرد، نیز حضور داشتند.
پس از یک دوره آرامش در تیراندازی، آدم، مادر 28 ساله دو فرزند، از مخفیگاه خود بیرون آمد، فرزندانش را گرفت و سفر سه روزه را به روستای مجاور تاویلا آغاز کرد. در طول مسیر، آدم، یکی از اعضای جامعه ماسالیت سودان، از همسرش جدا شد.
او از تاویلا تلفنی گفت: «نمی‌دانم شوهرم کجاست. ما به شدت خسته هستیم. پاهای ما از این سفر زخمی شده است و هیچ غذا یا آبی نداریم.»
این حمله تهدیدی است برای گشودن فصل جدیدی در این درگیری، که ناشی از کشمکش قدرت بین عبدالفتاح البرهان، رئیس‌جمهور بالفعل سودان، و معاون سابق او و فرمانده RSF، محمد حمدان دقلو بود. به گزارش وال استریت ژورنال، این جنگ قدرت‌های منطقه‌ای را نیز وارد کرده است، به طوری که امارات متحده عربی RSF را مسلح می‌کند و ایران از ارتش حمایت می‌کند.
همچنین این کشور استراتژیک را به دو نیمه تقسیم کرده است، به طوری که ارتش در بیشتر مناطق شرقی و شمالی تسلط دارد، در حالی که RSF، پس از اینکه در ابتدا بخش زیادی از خارطوم را در اختیار داشت، به دارفور عقب‌نشینی کرد، جایی که از قبل سابقه خونینی دارد.
نیروی دقلو از شبه‌نظامیان جنجوید (Janjaweed militias) که تحت سلطه جنگجویان عرب بودند و در اوایل دهه 2000 حملاتی را علیه گروه‌های قومی سیاه پوست در منطقه انجام دادند، رشد کرد. به گفته سازمان ملل متحد، این کارزار 200000 کشته برجای گذاشت و منجر به طرح اتهامات جنایی علیه عمر البشیر، رهبر وقت سودان، در دادگاه بین‌المللی کیفری در لاهه شد.
در ژانویه، ایالات متحده RSF را به ارتکاب نسل‌کشی در دارفور متهم کرد و همچنین ارتش سودان را به حمله به غیرنظامیان متهم کرده است. تامی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه، حمله RSF به اردوگاه‌های پناهندگان در منطقه اطراف الفاشر، مرکز منطقه دارفور شمالی را محکوم کرد.
او گفت: «ایالات متحده تشدید حملات RSF به الفاشر را با قوی‌ترین لحن ممکن محکوم می‌کند. طرفین درگیر باید به تعهدات خود بر اساس قوانین بین‌المللی بشردوستانه پایبند باشند و باید پاسخگو باشند.»
در یک کنفرانس بین‌المللی در لندن که برای رسیدگی به این درگیری برگزار شد، قدرت‌های جهانی، از جمله بریتانیا و اتحادیه اروپا، 592 میلیون دلار برای حمایت از 30 میلیون سودانی نیازمند کمک، از جمله 12 میلیون نفر که مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند، تعهد کردند. اما گروه‌های حقوق بشری خواستار اقدامات ملموس‌تری برای پایان دادن به این درگیری شدند.
ویل دیویس، رئیس گروه کمپین جهانی Avaaz در سودان، گفت: «در بیانیه پایانی میزبان حتی به کشتاری که در الفاشر در حال وقوع است اشاره‌ای نشد. در بهترین حالت، این یک پروژه خودنمایی برای رهبرانی بود که در خواب بودند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه بریتانیا گفت که بریتانیا به تمام راه‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به خشونت در سودان ادامه می‌دهد.
به گفته سازمان ملل متحد، RSF پس از تسخیر زمزم، حملات زمینی و هوایی شدیدی را به سایر اردوگاه‌های پناهندگان نزدیک الفاشر آغاز کرد و بیش از 400000 نفر از ساکنان را آواره کرد. ایالات متحده سال گذشته به تخمین‌هایی اشاره کرد که 150000 سودانی در درگیری‌های کنونی کشته شده‌اند.
به گفته مقامات کمک‌رسانی، با این حال، مقیاس حملات اخیر RSF نشان می‌دهد که ممکن است خشونت بدتر شود.
آزمایشگاه تحقیقات بشردوستانه دانشکده بهداشت عمومی ییل تصاویر ماهواره‌ای را منتشر کرد که سازه‌های در حال سوختن و اجساد غیرنظامیانی را نشان می‌داد که ظاهراً اعدام شده بودند و در خیابان‌های اردوگاه زمزم صف کشیده بودند. RSF پس از نقض حریم اردوگاه در طول آخر هفته، بازار اصلی اردوگاه و آشپزخانه اجتماعی را که به ساکنان گرسنه اردوگاه غذا می‌داد، به آتش کشید. زنان فراری در ایست بازرسی‌ها متوقف شدند. به گفته مقامات کمک‌رسانی و شاهدان عینی، مردان و پسران جوان تا 10 سال یا بازداشت یا اعدام شدند.
سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل گفت: «اکنون بسیاری از فرار منع شده‌اند، بیشتر جوانان. کسانی که فرار می‌کنند به مناطق اطراف از جمله الفاشر، دارالسلام و تاویلا می‌روند.»
در میان کسانی که موفق به فرار شدند، یک مرد سالخورده بود که به سمت شمال گریخت تا به پسرش که به عنوان یک کارمند بهداشتی در بیمارستان الفاشر کار می‌کند، بپیوندد. پسر این مرد گفت، در حالی که او از اردوگاه محاصره شده خارج می‌شد، این مرد و سایر ساکنان در داخل یک مسجد پنهان شدند، اما جنگجویان RSF وارد شدند و تلفن‌ها و تمام وسایل آنها را دزدیدند.
این کارمند بهداشتی گفت: «این اتفاقی است که برای سالمندان می‌افتد. در مورد جوانان، آنها یا بازداشت می‌شوند یا کشته می‌شوند. در جاده، بسیاری از مردم مورد بازرسی، تحقیر و ضرب و شتم قرار می‌گیرند.»
سخنگوی RSF گفت که گروه او این اردوگاه را هدف قرار داده است زیرا ارتش سودان از آن به عنوان پادگان استفاده می‌کرد. او اتهامات کشتن غیرنظامیان را رد کرد.
مینی میناوی، فرماندار دارفور، گفت که RSF حمله به زمزم را درست زمانی آغاز کرد که یک کاروان کمک‌رسانی در حال آماده شدن برای تحویل غذا و لوازم پزشکی بود.
در دو روز گذشته، ده‌ها نفر پس از گلوله باران ابوشوک، اردوگاه دیگری در شمال الفاشر، کشته شده‌اند. شینا لوئیس، کارشناس سودان و فعال در سازمان غیرانتفاعی آمریکایی Preventing and Ending Mass Atrocities، گفت اگر RSF بر الفاشر غلبه کند، یک قتل عام قومی در مقیاس بزرگ امکان پذیر است.
او گفت: «جامعه بین‌المللی ماه‌هاست که می‌داند حمله RSF به زمزم در حال وقوع است. کلمات محکومیت جان‌ها را نجات نخواهد داد، اقدام برای حفاظت از غیرنظامیان امروز مورد نیاز است.»
تماس با نیکلاس باریو از طریق ایمیل: [email protected]