در نهایت مشخص شد که ولودیمیر زلنسکی کارت دیگری نیز برای بازی داشت.
حمله پهپادی شگفت‌انگیز اوکراین به فرودگاه‌های نظامی و دارایی‌های حیاتی در عمق خاک روسیه در روز یکشنبه، کرملین را غافلگیر کرد، دست‌کم دوازده بمب‌افکن استراتژیک را منهدم ساخت و نشان‌دهنده یک تغییر چشمگیر در جنگاوری نوین بود.
این ماموریت که عملیات "تار عنکبوت" نام گرفت، یادآوری تازه‌ای برای رهبران پیشرفته‌ترین ارتش‌های جهان بود که جدی‌ترین تهدیدات امروز آن‌ها تنها به رقبای عادی با تجهیزات گران‌قیمت محدود نمی‌شود. بلکه، مجموعه‌ای از پهپادهای کوچک و آماده که می‌توانند از پدافندهای زمینی فرار کنند، نیز می‌توانند میلیاردها دلار سخت‌افزار نظامی را در یک لحظه از کار بیندازند.
آنچه در روسیه رخ داد می‌تواند در ایالات متحده – یا هر جای دیگری – اتفاق بیفتد. ریسکی که پایگاه‌های نظامی، بنادر و ستادهای فرماندهی پراکنده در سراسر جهان با آن مواجه هستند، اکنون به‌طور انکارناپذیری آشکار است.
ما هنوز نمی‌دانیم که آیا این عملیات بر تلاش دولت ترامپ برای یک توافق صلح بین اوکراین و روسیه تأثیر خواهد گذاشت یا خیر، اما با این وجود یک شکست تاکتیکی را به ارتش روسیه تحمیل کرد و فشار بر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور را برای واکنش افزایش خواهد داد. و آنچه تقریباً قطعی است این است که استفاده نوآورانه از فناوری ارزان‌قیمت، الهام‌بخش حملات نامتقارن دیگری خواهد شد که آسیب جدی به یک دشمن قدرتمند وارد می‌کنند.
آقای زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این حمله را که توسط سرویس امنیتی اوکراین (S.B.U.) برنامه‌ریزی شده بود، "عملیات با دوربردترین برد" کشورش نامید. اوکراین با قاچاق بیش از ۱۰۰ پهپاد کوادکوپتر حاوی مواد منفجره از طریق مرز با کامیون‌های باری، موفق شد از پدافند هوایی فرار کند و سپس پهپادها را به‌طور ناشناس بر فراز چهار پایگاه روسی به پرواز درآورد، جایی که به گفته مقامات اوکراینی، بیش از ۴۰ هواپیمای باارزش مورد استفاده در حمله به شهرهای اوکراین را آسیب رسانده یا منهدم کردند. مقامات اوکراینی گفتند که افراد درگیر در حمله، قبل از شروع آن، روسیه را ترک کرده بودند. اپراتورها می‌توانستند ویدئوی زنده را تماشا کنند و هواپیماها را بر فراز اهداف خود ثابت نگه دارند قبل از اینکه آن‌ها را به سمت پایین هدایت کنند.
گستره حمله – و انتخاب اهداف – فصل جدیدی در نحوه استفاده از پهپادها در جنگاوری نوین می‌گشاید، فصلی که حتی یک دهه پیش نیز بعید به نظر می‌رسید. در دسترس بودن گسترده فناوری در سال‌های اخیر، اوکراین را قادر ساخته است تا با وجود داشتن نیروی هوایی سنتی محدود، کنترل نسبتاً آزادی بر آسمان‌های دشمن بزرگ‌تر و ثروتمندتر خود داشته باشد.
ارتش ایالات متحده آسیب‌پذیری روسیه را از نزدیک درک می‌کند. اگرچه خلبانان آمریکایی از زمان جنگ کره موفق شده‌اند آسمان‌هایی را که در آن عملیات می‌کنند کنترل کنند، اما نیروهای آمریکایی در سال‌های اخیر بیشتر در معرض خطر پهپادها قرار گرفته‌اند. گروه‌های شبه‌نظامی از این هواگردها که کسری کوچک از اندازه هواپیماهای جنگی ایالات متحده هستند، برای هدف قرار دادن مواضع آمریکا در خاورمیانه استفاده کرده‌اند و مهمات ابتدایی را پرتاب کرده‌اند که باعث قطع عضو و کشته شدن نیروهای آمریکایی شده است.
ارتش ایالات متحده دارای فناوری جهانی برای شناسایی، ردیابی و سرنگونی موشک‌های بالستیک است، اما – تا کنون – سیستم‌های چند میلیون دلاری آن در برابر تهدید پهپادها ناتوان مانده‌اند. پنتاگون تلاش کرده است تا فناوری‌ها و تاکتیک‌های دفاعی را توسعه دهد، اما نتایج در بهترین حالت پراکنده بوده‌اند. به‌اصطلاح تاکتیک‌های "کشتن سخت" برای منفجر کردن پهپادها در آسمان، یا روش‌های "کشتن نرم" برای غیرفعال کردن الکترونیکی آن‌ها، راه‌حل‌های قطعی و بی‌نقصی نبوده‌اند. هواپیماهای بدون سرنشین معمولاً در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و همیشه موقعیت خود را مخابره نمی‌کنند. سیستم‌های راداری فعلی برای شناسایی اشیاء پرنده بزرگ‌تر طراحی شده‌اند.
فرماندهان آمریکایی به‌طور فزاینده‌ای متوجه شده‌اند که نیروهای مستقر در داخل کشور نیز به‌همان اندازه آسیب‌پذیر هستند. ژنرال گریگوری ام. گیلوت، رئیس فرماندهی شمالی، در ماه فوریه به کنگره گفت که سال گذشته حدود ۳۵۰ مورد شناسایی پروازهای پهپادی بر فراز ۱۰۰ تأسیسات نظامی در ایالات متحده وجود داشته است. این پهپادهای کوچک بیشتر یک مزاحمت به نظر می‌رسیدند تا یک تهدید، اما عملیات "تار عنکبوت" خطر جدی نگرفتن آن‌ها را آشکار کرد.
اداره هوانوردی فدرال (F.A.A.) بیش از یک میلیون پهپاد را در ایالات متحده مجوز داده است. اکثر آن‌ها طبق قوانین پرواز می‌کنند، اما مشاهده پهپادهایی که پروازهای غیرقانونی انجام می‌دهند رو به افزایش است. F.A.A. گزارش می‌دهد که اکنون هر ماه ۱۰۰ مورد مشاهده پهپاد در اطراف فرودگاه‌ها وجود دارد، با وجود قانون فدرال که آن‌ها را ملزم می‌کند بدون مجوز در فضای کنترل شده نزدیک فرودگاه‌ها پرواز نکنند.
پایگاه‌های نظامی و آشیانه‌های هواپیماها باید برای مقابله با بدترین حالت مقاوم‌سازی شوند. کنگره آماده است تا حدود ۱.۳ میلیارد دلار در این سال مالی برای پنتاگون برای توسعه و استقرار فناوری‌های ضد پهپاد اختصاص دهد. این یک شروع خوب است. اما جاه‌طلبانه‌ترین و گران‌ترین برنامه‌های پنتاگون در مقابله با این تهدید ناکام می‌مانند.
رئیس‌جمهور ترامپ ماه گذشته برنامه‌های خود را برای سپر موشکی ۱۷۵ میلیارد دلاری خود به نام "گنبد طلایی" (Golden Dome) رونمایی کرد که هدف آن سرنگونی انواع موشک‌های بالستیک، مافوق صوت و کروز است. این برنامه که در حال توسعه است، ایالات متحده را در برابر انواع پهپادهای کوچکی که اوکراین در عملیات "تار عنکبوت" استفاده کرد، محافظت نخواهد کرد.
ایالات متحده میلیون‌ها دلار برای کمک به اوکراین در تولید و تنظیم دقیق پهپادهایش هزینه کرده است اما پیمانکاران آمریکایی را به انجام همین کار ترغیب نکرده است. پنتاگون در تهیه پهپادهای کوچک‌تر، ارزان‌تر و کمتر پیشرفته‌ای که در میادین نبرد اوکراین همه‌جا حاضر هستند، کند عمل کرده است. در آگوست ۲۰۲۳، این نهاد پروژه‌ای را برای استقرار هزاران سیستم خودمختار اعلام کرد. این ابتکار یک میلیارد دلاری، با الهام از درس‌های آموخته شده در اوکراین، برای تولید پهپادهای ارزان‌قیمت و در دسترس قرار دادن گسترده آن‌ها تا پاییز امسال طراحی شد. با این حال، پنتاگون از زمان روی کار آمدن آقای ترامپ، بسیار کم در مورد سیستم‌ها و برنامه‌های این تلاش صحبت کرده است.
نیروی جنگی از نظر تکنولوژیکی پیشرفته‌ترین در جهان – همان نیرویی که با پهپادهای موشک‌انداز "پردیتور" و "ریپر" خود در آغاز قرن، عصر جنگاوری پهپادی را آغاز کرد – در به‌کارگیری این فناوری کند عمل کرده است. این طنز از دید بسیاری در پنتاگون پنهان نخواهد ماند. امیدواریم حمله اوکراین در داخل روسیه در روز یکشنبه، برنامه‌ریزان جنگی آمریکا را ترغیب کند تا به آسیب‌پذیری آشکار این کشور در برابر تهدیدات مشابه و نیاز مبرم خود به افزایش ناوگان پهپادهای کوچک رسیدگی کنند.