تلآویو سیانان — بنیامین نتانیاهو بار دیگر کنترل کامل سیاست اسرائیل را در دست گرفته است.
طولانیترین نخستوزیر اسرائیل، خود را از ورطه سقوط بازگردانده است، آن هم با شروعی که به نظر میرسد یک عملیات نظامی بسیار موفقیتآمیز علیه ایران بوده است.
یکی از مقامات اسرائیلی از درون ائتلاف، با استفاده از نام مستعار نخستوزیر، گفت: «بیبی لحظه چرچیل خود را داشت.»
یک روز پیش از آغاز آنچه اسرائیل آن را «عملیات شیر خیزان» نامید، دولت نتانیاهو با رای عدم اعتماد از سوی مخالفان مواجه بود.
دو حزب فوق ارتدوکس تهدید کرده بودند که علیه دولت رأی خواهند داد که میتوانست فشار زیادی بر نتانیاهو وارد کند. اما او از این رأیگیری جان سالم به در برد – آن هم با فاصله زیادی.
بیست و چهار ساعت بعد، اسرائیل حملات خود را علیه ایران آغاز کرد. در یک لحظه، مشکلات سیاسی نتانیاهو از میان برداشته شد. دیگر هیچ حزب فوق ارتدوکس از خدمت سربازی شکایت نمیکرد و هیچ حزب راست افراطی درباره نماز خواندن در محوطه مسجدالاقصی فریاد نمیزد.
این مقام گفت: «کارتها در دستان اوست. اگر یک هفته پیش اینطور نبود، اکنون هست.»
اعتراضات سیاسی هفتگی – ابتدا بر سر اصلاحات قضایی، سپس بر سر جنگ در غزه – که نتانیاهو را در بخش عمده دوره فعلی خود آزار داده بود، به سرعت از بین رفت، با دستورات فرماندهی جبهه داخلی اسرائیل که تجمعات بزرگ را ممنوع کرد. شهادت نتانیاهو در محاکمه او به اتهام فساد به تعویق افتاده و از سرفصل اخبار خارج شده است. داستان گروگانهایی که بیش از ۶۰۰ روز جنگ همچنان در غزه نگهداری میشوند، دیگر خبر اصلی نیستند.
به گفته یک منبع اسرائیلی نزدیک به نخستوزیر، نتانیاهو به خوبی از پیامدهای سیاسی چنین عملیات نظامی موفقی آگاه است، اگرچه این منبع اصرار دارد که تمرکز او در حال حاضر بر این موضوع نیست.
این منبع گفت: «اگر ما کاری برای اسرائیل انجام میدهیم، این برای ما خوب است. این از نظر انتخاباتی برای شما خوب است، برای شما نزد رایدهندگان خوب است... او این را در آینده برداشت خواهد کرد.»
این منبع همچنین به تغییر کامل موضع اپوزیسیون سیاسی از حمله به نتانیاهو به حمایت از او اشاره کرد.
این منبع گفت: «این بار، ما تقریباً در تمام کنست، به جز احزاب عربی، وحدت داریم و در میان مردم نیز وحدت وجود دارد.»
ایران تقریباً در تمام دوران حرفهای نتانیاهو، محور هویت او بوده است. دوران طولانیترین رهبری او در اسرائیل پر از هشدارها درباره ایران است. برخی از این هشدارها تقریباً کارتونی بودهاند، مانند زمانی که او در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲، نقاشی از یک بمب را برای هشدار درباره پیشرفت برنامه هستهای تهران بالا گرفت. او از آن زمان بارها به همان تریبون – و بسیاری جاهای دیگر – بازگشته تا جهان را درباره نیتهای آیتاللهها سخنرانی کند.
ترس وجودی اسرائیل تنها یکی از دشمنانش نبود. این ترس از ترکیب همه آنها بود: یک حمله فراگیر از سوی حماس، حزبالله، ایران و نیروهای نیابتی شیعه در سوریه و عراق. این سناریوی کابوسوار اسرائیل بود که حماس تلاش کرد با حمله خود به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آن را تحریک کند.
خیلی زود آشکار شد که هر موجودیتی منافع خاص خود را دارد.
حزبالله حملات خود را علیه اسرائیل در ۸ اکتبر آغاز کرد، اما این حملات به هیچ وجه به گستردگی حملات سنگینی که رهبری نظامی را نگران کرده بود، نبود. ایران سال گذشته در آوریل و اکتبر دو حمله تلافیجویانه علیه اسرائیل انجام داد. حوثیها شروع به شلیک پهپادها و موشکهای بالستیک به سمت اسرائیل از یمن کردند، اما هرگز بیش از یک یا دو مورد در یک زمان نبود.
در طول ۲۰ ماه جنگ، اسرائیل توانست هر یک از دشمنان خود را خلع سلاح کند. حماس اکنون سایهای از خود گذشته است، حزبالله در هم شکسته شده است، و حوثیها زرادخانه لازم برای تهدید بزرگ را ندارند.
دان شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل، به سیانان گفت: «آنها به نوعی محور را به بخشهای قابل مدیریتتر تقسیم کردهاند.»
این امر به اسرائیل اجازه داد تا تمرکز خود را به ایران معطوف کند، بدون ترس از تلافی گسترده از جبهه دیگر. از منظر سیاسی نتانیاهو، خطر بسیار کمتر بود، به ویژه که سازمان جاسوسی اسرائیل سالها ایران را مانند زمین بازی خود میدانست.
شاپیرو گفت: «در سن او، حرفه سیاسی بسیار کمتری برای از دست دادن دارد. بنابراین، کنار گذاشتن احتیاطی که در گذشته او را عقب نگه داشته بود، آسانتر است، به خصوص برای رسیدن به یک هدف تعیینکننده شغلی.»
اما به گفته یوهانان پلزنر، رئیس موسسه دموکراسی اسرائیل، اینکه آیا عملیات نظامی علیه ایران به بهبود آمار نظرسنجیهای در حال سقوط نتانیاهو منجر خواهد شد یا خیر، قطعی نیست.
نظرسنجیهای اخیر نشان دادهاند که نتانیاهو به طور چشمگیری از رقیب سیاسی خود، نفتالی بنت، عقب افتاده است. نکته مهم این است که این نظرسنجیها حاکی از آن بود که او برای تشکیل ائتلاف با شرکای سیاسی فعلی خود بسیار کوتاه میآید و این امر منجر به برکناری او از رهبری میشود.
پلزنر به سیانان گفت که عملیات ایران ممکن است در نهایت نجات سیاسی را که نتانیاهو میخواهد، به ارمغان نیاورد، زیرا این موضوعی است که در مورد آن توافق گستردهای بین چپ و راست وجود دارد.
پلزنر گفت: «یک اجماع عظیم در مورد لزوم انجام حداکثری تلاشهای اسرائیل برای جلوگیری از هستهای شدن ایران وجود دارد. این موضوعی نیست که درباره آن بحث ایدئولوژیک وجود داشته باشد.»
اسرائیل همچنین در جنگ جاری در غزه گرفتار شده است، بدون خروجی مشخص و فاقد برنامه جامع برای دوران پس از جنگ. جنگ دوم، حتی با دستاوردهای ملموستر، خطر دیگری را برای نتانیاهو به همراه دارد اگر طولانی شود.
پلزنر اظهار داشت: «توانایی دولت برای تبدیل موفقیتهای نظامی به یک نتیجه دیپلماتیک سودمند هنوز مشخص نشده است.»