به گفته فعالان صنعتی، چین با شروع صدور برخی مجوزها برای محموله‌های عناصر خاکی کمیاب طبق قوانین جدید کنترل صادرات موافقت کرده است، اما سرعت پایین این تاییدها زنجیره‌های تامین جهانی را با تهدید اختلال مواجه کرده است.
پکن در اوایل ماه آوریل محدودیت‌های صادراتی بر هفت عنصر خاکی کمیاب و آهن‌رباهای دائمی که برای محصولاتی از خودروهای الکتریکی تا توربین‌های بادی، ربات‌های انسان‌نما و هواپیماهای جنگی حیاتی هستند، وضع کرد.
صادرکنندگان، گروه‌های صنعتی مستقر در چین و کارشناسان زنجیره تامین گفتند که پس از هفته‌ها تاخیر، وزارت بازرگانی پکن برخی مجوزها را برای صادرات به اروپا تایید کرده است، اما با سرعتی که برای پاسخگویی به تقاضا بسیار کند است.
"ولفگانگ نیدرمارک"، عضو هیئت مدیره فدراسیون صنایع آلمان (BDI) گفت: «پنجره زمانی برای جلوگیری از آسیب قابل توجه به تولید در اروپا به سرعت در حال بسته شدن است.»
تولیدکنندگان آمریکایی، از جمله تسلا، فورد و لاکهید مارتین، در گزارش‌های اخیر به سرمایه‌گذاران، نگرانی خود را نسبت به کنترل‌های جدید صادراتی چین ابراز کرده‌اند.
یک مدیر اجرایی صنعت اروپا در چین که نخواست نامش فاش شود، گفت که تاخیرهای فعلی برای تولیدکنندگان خارجی "غیرقابل تحمل" است.
او گفت: «چیزی که من در عمل شاهد آن هستم این است که واقعاً عدم کفایت وجود دارد؛ آنها تأثیرات را دست‌کم گرفته‌اند و اینکه در سطح کاری چه چیزی باید آماده می‌شد.»
گسترش کنترل‌های صادراتی چین بر عناصر خاکی کمیاب واکنشی به تعرفه‌های گسترده‌ای بود که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در 2 آوریل اعلام کرد.
این کنترل‌ها، که صادرکنندگان را ملزم می‌کند برای محموله‌های هفت عنصر خاکی کمیاب هدف و آهن‌رباهای دائمی ساخته شده از آنها، از مقامات وزارت بازرگانی مجوز بگیرند، اهرم ژئوپلیتیکی را که تسلط چین بر عرضه جهانی مواد معدنی به آن اعطا می‌کند، برجسته کردند.
مشخص نیست که آیا چین از زمانی که دو ابرقدرت اقتصادی این ماه موافقت کردند آتش‌بس جنگ تعرفه‌ای برقرار کنند، شروع به تایید صادرات به آمریکا کرده است یا خیر.
شرکت یانتای ژنگ‌های مغناطیسی متریال، صادرکننده‌ای مستقر در استان شاندونگ در شرق چین، اعلام کرد که مجوزهای صادراتی را دریافت کرده و "از سرگیری" پذیرش سفارشات از برخی مشتریان را آغاز کرده است.
به طور جداگانه، دو نفر آشنا با وضعیت گفتند که حداقل یک محموله برای عملیات آلمان فولکس‌واگن، سازنده خودرو، تایید شده است.
فولکس‌واگن اعلام کرد که عرضه قطعات حاوی عناصر خاکی کمیاب آن پایدار است و تامین‌کنندگان آن "تعداد محدودی از این مجوزهای [صادراتی]" را دریافت کرده‌اند.
وزارت بازرگانی چین به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.
ترس گسترده‌ای در صنعت وجود دارد که بوروکراسی صدور مجوز در چین با افزایش تعداد درخواست‌ها تحت فشار قرار گیرد.
مدیر اجرایی اروپایی گفت که شرکت‌های اروپایی "مطمئن نیستند چگونه ثابت کنند" محموله‌هایشان به آمریکا دوباره صادر نخواهد شد، که این امر شرایط مجوز را نقض می‌کند.
ایلان ماسک، رئیس تسلا، ماه گذشته به سرمایه‌گذاران گفت که چین تضمین خواسته است که آهن‌رباهای خاکی کمیاب مورد نیاز شرکتش برای بازوهای رباتیک برای مقاصد نظامی استفاده نخواهند شد. او گفت: «این یک نمونه از چالش موجود در آنجا است. مطمئن هستم که بر این مسائل غلبه خواهیم کرد.»
راجش ججوری‌کار، مدیر عامل واحد خودروی گروه صنعتی ماهیندرا و ماهیندرا در هند، گفت که روند اخذ گواهی استفاده نهایی - که هدف آن تضمین عدم استفاده از محموله‌ها برای تسلیحات است - "در حال حاضر مشخص نیست".
مدیری در شرکت چنگدو گلکسی مگنتز، که آهن‌رباهای دائمی می‌فروشد، گفت که توقف محموله‌های مرتبط با امور نظامی نگرانی مقامات چینی است. او گفت شرکتش به مشتریان کمک می‌کند تا اظهارنامه‌هایی را برای تایید صادرات به مقامات ارسال کنند، اما درخواست‌های "مرتبط با امور نظامی" مجاز نیستند.
او که نخواست نامش فاش شود، گفت: «صادرات برای کاربردهای غیرنظامی ممکن است همچنان مجاز باشد.»
آهن‌رباهای دائمی در هواپیماهای جنگی مانند F-35 لاکهید استفاده می‌شوند و انتظار می‌رود کنترل‌های جدید مشکلات کوتاه‌مدت ایجاد کرده و تغییرات بلندمدت در زنجیره تامین را الزامی کنند.
ایوان اسکات، مدیر مالی لاکهید، این هفته به سرمایه‌گذاران گفت که این شرکت مواد خاکی کمیاب کافی برای سال جاری را در اختیار دارد و انتظار دارد مقامات آمریکایی تامین لاکهید را "با توجه به اهمیت برنامه‌هایمان" در اولویت قرار دهند.
کامرون جانسون، کارشناس تولید و زنجیره تامین و شریک در شرکت مشاوره Tidalwave Solutions در شانگهای، گفت که معتقد است برخی شرکت‌های بزرگ با ارتباطات دیرینه با چین پیش از تایید درخواست‌های مجوزشان اجازه دسترسی به عناصر خاکی کمیاب از این کشور را یافته‌اند. او گفت: «هنوز مواد در حال خروج هستند.»
کوری کامبز، مدیر همکار در شرکت مشاوره Trivium China مستقر در پکن، گفت که "قطعاً هیچ شواهدی" مبنی بر اینکه چین "به طور کامل همه را قطع کرده است" وجود ندارد.
کامبز با توجه به آتش‌بس موقت 90 روزه تعرفه‌ای بین آمریکا و چین، گفت که انتظار دارد وزارت بازرگانی مجوزهای بیشتری صادر کند، اما هشدار داد که عدم قطعیت همچنان باقی است. «همه می‌خواهند موفکام (وزارت بازرگانی) شفافیت ارائه دهد. اما اهرم استراتژیک چین تا حدی به توانایی کشیدن اهرم کنترل صادرات به میزانی که آمریکا یک توافق رضایت‌بخش ارائه ندهد، متکی است.»
کارشناسان گفتند که آخرین کنترل‌ها بر عناصر خاکی کمیاب به تلاش‌های غرب برای کاهش وابستگی خود به چین انگیزه بیشتری خواهد بخشید.