خلاصه
- گروه E3 اعلام کرده‌اند که قصد دارند این ماه در مورد فعال‌سازی مجدد تحریم‌های ایران تصمیم بگیرند.
- روسیه و چین پیشنهاد تمدید شش ماهه توافق هسته‌ای را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کرده‌اند.
- آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از زمان بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران توسط آمریکا و اسرائیل، از این مکان‌ها بازدید نکرده است.
- مطالبات اروپا شامل از سرگیری بازرسی‌های هسته‌ای سازمان ملل است.
- وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده تهران هنوز نامشخص است.
ژنو/سازمان ملل، 26 اوت (رویترز) - فرانسه، بریتانیا و آلمان روز سه‌شنبه با ایران دیدار کردند تا دیپلماسی بر سر برنامه هسته‌ای این کشور را احیا کنند، پیش از آنکه توانایی خود را برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران از دست بدهند.
این سه کشور که به E3 معروف هستند، آماده‌اند تا طی روزهای آینده مکانیزم «بازگشت به عقب» (snapback) تحریم‌های سازمان ملل را فعال کنند. این اقدام در پی اتهامات مبنی بر نقض توافق هسته‌ای 2015 با قدرت‌های جهانی که هدف آن جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای بود، صورت می‌گیرد.
اما آنها پیشنهاد کرده‌اند که این اقدام را برای مدت محدودی به تعویق بیندازند، مشروط بر اینکه ایران بازرسی‌های سازمان ملل را از سر بگیرد — که هدف آن، راستی‌آزمانی ذخایر بزرگ اورانیوم غنی‌شده ایران نیز خواهد بود — و همچنین وارد مذاکره با ایالات متحده شود.
برای این کار، شورای امنیت سازمان ملل باید قطعنامه 2015 شورای امنیت را که توافق هسته‌ای را به رسمیت می‌شناخت، تمدید کند. این قطعنامه در حال حاضر قرار است در 18 اکتبر منقضی شود و آلمان، فرانسه و بریتانیا در صورت انقضا، توانایی فعال‌سازی مکانیزم بازگشت به عقب تحریم‌های سازمان ملل را از دست خواهند داد.
تهران در صورت بازگرداندن تحریم‌ها، نسبت به «پاسخ سخت» هشدار داده است. مذاکرات بین E3 و ایران متشنج است، زیرا تهران از بمباران تاسیسات هسته‌ای خود در ماه ژوئن توسط ایالات متحده و اسرائیل خشمگین است.
روسیه و چین — که آنها نیز از طرف‌های توافق هسته‌ای هستند — در یک حرکت غیرمنتظره، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را روز یکشنبه بین 15 عضو شورای امنیت توزیع کردند که توافق هسته‌ای را تا 18 آوریل 2026 تمدید می‌کند.
با این حال، پیش‌نویس بازنگری شده روسیه و چین که روز سه‌شنبه با اعضای شورا به اشتراک گذاشته شد، همچنین به دنبال تعلیق «هرگونه اقدام اساسی در مورد مسائل مرتبط با اجرای قطعنامه» یا توافق هسته‌ای توسط شورای امنیت است – عباراتی که احتمالاً نگرانی‌هایی را در میان E3 ایجاد می‌کند.
یک دیپلمات ارشد روس که نخواست نامش فاش شود، به رویترز گفت که این عبارات از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران توسط E3 جلوگیری می‌کند. هنوز مشخص نیست که پیش‌نویس قطعنامه چه زمانی به رأی گذاشته خواهد شد.
کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، پس از دیدار با آلمان، فرانسه و بریتانیا در ژنو، در پستی در X (توییتر سابق) نوشت: «وقت آن است که E3 و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی کرده و زمان و فضای لازم را برای دیپلماسی فراهم کنند.»
آیا ایران به دنبال زمان خریدن است؟
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گفت که ارتباط با E3 در روزهای آینده ادامه خواهد یافت.
مقامات غربی گفته‌اند که گمان می‌کنند ایران به تاکتیک‌های مذاکراتی با هدف وقت‌کشی و طولانی کردن گفتگوها بازگشته است.
یک مقام E3 که نخواست نامش فاش شود، پیش از مذاکرات روز سه‌شنبه گفت: «خواهیم دید که آیا ایرانی‌ها در مورد تمدید قابل اعتماد هستند یا ما را سرکار می‌گذارند. می‌خواهیم ببینیم آیا در مورد شرایطی که ما برای تمدید تعیین کردیم، پیشرفتی داشته‌اند یا خیر.»
ایران تا پیش از آغاز حملات اسرائیل در 13 ژوئن، اورانیوم را تا غنای 60 درصد خلوص شکاف‌پذیر غنی‌سازی کرده بود، که تنها یک گام با غنای تقریباً 90 درصد لازم برای سلاح هسته‌ای فاصله داشت و به اندازه کافی مواد غنی‌شده در این سطح برای ساخت شش سلاح هسته‌ای، در صورت پالایش بیشتر، در اختیار داشت.
اما تولید واقعی یک سلاح، زمان بیشتری می‌برد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که در حالی که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن کامل برنامه هسته‌ای تهران را تضمین کند، هیچ نشانه معتبری از یک پروژه تسلیحاتی هماهنگ در جمهوری اسلامی ندارد.
اسرائیل و ایالات متحده اعلام کرده‌اند که به دلیل پیشرفت‌های سریع ایران به سمت توانایی تولید سلاح هسته‌ای، نیاز به حمله به سایت‌های غنی‌سازی اورانیوم ایران داشتند.
تهران هرگونه قصد برای توسعه بمب اتمی را تکذیف می‌کند.
در حالی که کارخانه‌های غنی‌سازی ایران در جنگ ژوئن به شدت آسیب دیده یا تخریب شدند، تهران از آن زمان تاکنون به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به آنها را نداده است و استدلال می‌کند که این مکان‌ها برای بازرسان ایمن نیستند. وضعیت و محل نگهداری ذخایر بزرگ اورانیوم غنی‌شده ایران نیز نامشخص است.
یک مقام ایرانی گفت: «به دلیل آسیب به سایت‌های هسته‌ای ما، باید با آژانس بر سر طرح جدیدی به توافق برسیم – و ما این را به مقامات آژانس ابلاغ کرده‌ایم.»
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه به فاکس نیوز گفت که «اولین تیم بازرسان آژانس به ایران بازگشته‌اند»، اما آژانس هنوز در حال بحث با تهران درباره روش‌های عملی از سرگیری بازرسی‌ها است.
گزارش توسط اما فرج از ژنو، جان آیریش از پاریس، پریسا حافظی از ابوظبی و میشل نیکولز از سازمان ملل؛ نگارش توسط فرانسوا مورفی و میشل نیکولز؛ ویرایش توسط الکس ریچاردسون، مارک هاینریش، گرت جونز و متیو لوئیس
استانداردهای ما: اصول اعتماد تامسون رویترز.