واشنگتن – هفته آینده، بازیگران اصلی قدرت در جهان در شهر نیویورک گرد هم می‌آیند، جایی که جنگ تقریباً دو ساله در نوار غزه قرار است محور اصلی دستور کار نشست مجمع عمومی سازمان ملل امسال باشد.
در حالی که سازمان ملل با اختلافات بر سر غزه دست و پنجه نرم می‌کند، انتظار می‌رود بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با دفاعی آتشین از کشورش و رد کشور مستقل فلسطین که در این نهاد جهانی حمایت گسترده‌ای یافته است، سخنرانی کند. با حضور رهبرانی از جمله دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در میان سخنرانان، در اینجا آنچه باید انتظار داشت آمده است.
پویش به رسمیت شناختن فلسطین
مجمع عمومی روز دوشنبه نشستی ویژه درباره راه‌حل دو دولتی برگزار خواهد کرد، جایی که انتظار می‌رود کشورهایی از جمله فرانسه، بریتانیا، استرالیا و کانادا کشور مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسند.
این نشست که به شدت مورد توجه قرار گرفته و توسط فرانسه و عربستان سعودی رهبری می‌شود، در حالی برگزار می‌شود که خشم جهانی از عملیات اسرائیل در غزه که ده‌ها هزار نفر را کشته و یک وضعیت اضطراری انسانی در این منطقه فقیرنشین فلسطینی ایجاد کرده است، رو به افزایش است.
ریچارد گوان، مدیر سازمان ملل در گروه بین‌المللی بحران، گفت: «این کنفرانس به نوعی یک کانون نمادین برای ناامیدی همگان از وخامت اوضاع در غزه تبدیل شده است.»
در مجموع ۱۴۷ کشور از ۱۹۳ کشور عضو این نهاد جهانی، پیش از این فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند؛ فلسطین در حال حاضر یک «کشور ناظر دائمی» بدون حق رأی است و نه یک عضو کامل سازمان ملل، که عمدتاً به دلیل مخالفت آمریکا در شورای امنیت است.
این گفتگوها پیشرفت معناداری در زمینه حاکمیت فلسطین به همراه نخواهد داشت، زیرا اسرائیل و متحد اصلی‌اش، ایالات متحده، هر دو قصد بایکوت دارند. دولت ترامپ تلاش کرده است با رد ویزای محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین، و دیگر اعضای هیئت او، این نشست را تضعیف کند. انتظار می‌رود عباس به صورت مجازی در این نشست سخنرانی کند.
نتانیاهو، که از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی به دلیل اتهامات مربوط به جنایات جنگی در غزه تحت تعقیب است (اتهاماتی که اسرائیل آنها را رد می‌کند)، قرار است روز جمعه در مجمع عمومی سخنرانی کند.
گوان گفت: «نگرانی زیادی وجود دارد که او به کنفرانس راه‌حل دو دولتی به نوعی با تشدید تنش پاسخ دهد. گزینه‌ای که بسیاری از دیپلمات‌ها را شب‌ها بیدار نگه می‌دارد این است که او در مقطعی نوعی الحاق رسمی بخش‌هایی از کرانه باختری را اعلام خواهد کرد.»
شرکای ائتلاف راست افراطی نتانیاهو خواستار الحاق کرانه باختری هستند که اسرائیل همراه با قدس شرقی در جنگ ۱۹۶۷ آن را به تصرف خود درآورد. نتانیاهو هفته گذشته هنگام امضای توافقنامه‌ای برای پیشبرد طرح گسترش شهرک‌سازی موسوم به E1 در بخش‌هایی از اراضی اشغالی، اعلام کرد که «کشور مستقل فلسطین وجود نخواهد داشت.»
شرعاء سوریه در کانون توجه
احمد الشرعاء، رئیس‌جمهور سوریه، قرار است با سخنرانی خود به اولین رهبر سوری تبدیل شود که از سال ۱۹۶۷ در مجمع عمومی سخنرانی می‌کند؛ سخنرانی او احتمالاً بر بازگشت سوریه به صحنه دیپلماتیک پس از بیش از یک دهه جنگ و تحریم‌های فلج‌کننده متمرکز خواهد بود.
پیش از سفر شرعاء به نیویورک، اسعد الشیبانی، وزیر امور خارجه سوریه، روز پنجشنبه برای تحت فشار قرار دادن قانون‌گذاران جهت لغو تحریم‌های باقیمانده آمریکا که در دوران حکومت با مشت آهنین بشار اسد بر این کشور تحمیل شده بود، از جمله قانون حمایت از غیرنظامیان سوریه موسوم به سزار، وارد واشنگتن شد.
دمشق به ویژه نگران اصلاحیه‌ای است که توسط سناتور لیندسی گراهام (جمهوری‌خواه، کارولینای جنوبی) برای لایحه دفاعی پایان سال ارائه شده است. به جای لغو کامل قانون سزار، این اصلاحیه لغو تحریم‌ها را مشروط به اصلاحات توسط دولت جدید سوریه، مانند گنجاندن اقلیت‌ها و مبارزه با دولت اسلامی می‌کند. در صورت عدم رعایت سوریه، این مجازات‌ها می‌توانند دوباره اعمال شوند.
شرعاء در حالی در سازمان ملل سخنرانی خواهد کرد که تحت تحریم‌های این سازمان قرار دارد. او و انس خطاب، وزیر کشور سوریه، همچنان در فهرست سیاه تروریسم سازمان ملل قرار دارند که در حال حاضر آنها را از سفر بین‌المللی بدون تأیید ویژه سازمان ملل منع می‌کند. شرعاء پیش از این رهبری هیئت تحریر الشام، یک گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرا را بر عهده داشت که آن نیز همچنان تحت تحریم سازمان ملل است.
دولت ترامپ برای لغو تحریم‌های شرعاء و گروه سابقش تلاش کرده است اما با مقاومت چین روبرو شده است، که نگران حضور جنگجویان اویغور در ارتش جدید سوریه است.
مانورهای دیپلماتیک ایران
نشست آتی سازمان ملل می‌تواند بستری برای مذاکرات پشت پرده در مورد برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند. این نشست کمتر از یک ماه پس از آن برگزار می‌شود که بریتانیا، فرانسه و آلمان — موسوم به گروه سه کشور اروپایی (E3) — روند بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز کردند و به شورای امنیت اطلاع دادند که تهران «نقض‌های قابل توجهی» از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ انجام داده است.
روز چهارشنبه، مقامات اروپایی به ایران هشدار دادند که زمان برای رعایت شرایط توافق، که شامل همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمان ملل و از سرگیری مذاکرات با ایالات متحده است، رو به اتمام است. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در مصاحبه‌ای با کانال ۱۲ اسرائیل که روز پنجشنبه پخش شد، اظهار داشت که مکانیسم بازگشت تحریم‌ها در پایان ماه فعال خواهد شد.
گریگوری برو، تحلیلگر گروه اوراسیا، گفت: «به نظر می‌رسد بازگشت تحریم‌ها عملاً یک نتیجه قطعی است. بدون اقدام گروه E3 یا اقدام ایران برای برآورده کردن خواسته‌های E3، باید انتظار اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل را داشته باشیم.»
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در اولین سخنرانی خود در مجمع عمومی سال گذشته، متعهد شد که فصل «سازنده‌ای» در روابط بین‌الملل ایران آغاز کند. اظهارات پزشکیان امسال در حالی بیان می‌شود که ایران در وضعیت دفاعی قرار دارد و با حملات اسرائیل و آمریکا به برنامه هسته‌ای خود، سقوط متحدش اسد و تضعیف شدید حزب‌الله در لبنان دست و پنجه نرم می‌کند.