پیش از آنکه دونالد ترامپ برای دومین بار به عنوان رئیسجمهور ایالات متحده انتخاب شود، مقامات اروپایی تصور میکردند که او را به خوبی میشناختند. آنها میگفتند که او فردی معاملهگر است و انگیزه او رسیدن به یک توافق خوب است.
برخی از آنها با تکیه بر تعاملات خود با این "معاملهگر خودخوانده" در دوره اول ریاست جمهوریاش، لاف میزدند که میدانند چگونه با او معامله کنند.
اما آنها در انتظار یک بیداری ناخوشایند بودند. ترامپِ سال ۲۰۲۵ با ترامپِ سال ۲۰۱۷ تفاوت دارد.
همانند بسیاری از مسائل دیگر در دوره ریاست جمهوری ترامپ، سیاست خارجی دوره دوم او نیز تغییری چشمگیر نسبت به گذشته دارد. به گفته یک دیپلمات عرب در واشنگتن، معامله با روسها آسانتر از دولت جدید آمریکا است.
کاخ سفید امور جهانی را از دست دیپلماتهای حرفهای خارج کرده و سیاست خود را در مورد همه چیز، از روسیه گرفته تا تغییرات آب و هوایی، کمکهای خارجی و تجارت جهانی، تشدید کرده است و این امر باعث نگرانی مقامات وزارت امور خارجه شده است که قرار است سیاست خارجی را به صورت روزانه اجرا کنند.
این شوک در وزارتخانههای سراسر اروپا، خاورمیانه و آفریقا که اتحادهای جهانی ایالات متحده را برای یک نسل حفظ کرده و زیربنای نظم جهانی مبتنی بر قوانین بودهاند، طنینانداز شده است.
به گفته کامیل گراند، عضو شورای روابط خارجی اروپا و مقام ارشد سابق ناتو: «این آزاردهنده و غیرحرفهای است. این تغییر، شدید، بیرحمانه و بسیار بزرگ بود. کارمندان دولت وحشتزده شدهاند و نمیتوانند سیاستهای ایالات متحده را بیان کنند، زیرا به رئیسان بزرگ دسترسی ندارند.»
یک مقام ارشد دولت ایالات متحده گفت که دیپلماتها در سراسر جهان میدانند که در سفارتخانهها با چه کسی تماس بگیرند و وزارت امور خارجه در واشنگتن به طور معمول فعالیت میکند. به گفته این مقام، پستهای کلیدی در اکثر دفاتر منطقهای و عملیاتی پر شدهاند، حتی بدون انتصاب افراد تأییدشده توسط سنا، و هرگونه سردرگمی احتمالاً به این دلیل است که جهان در حال سازگاری با سیاست خارجی "اول آمریکا" است.
یکی از دیپلماتها در یک پایتخت مهم اروپایی گفت که از زمان روی کار آمدن ترامپ، نتوانستهاند در مورد سیاستها با واشنگتن بحث کنند، زیرا همتای آمریکاییشان هیچ راهنمایی نداشته و رئیس آنها درست در زمان به قدرت رسیدن ترامپ استعفا داده است.
به گفته یک دیپلمات عرب دیگر، همه چیز اکنون از طریق واشنگتن انجام میشود و سایر کانالهای نهادی بیفایده هستند و به نظر میرسد برخی از مقامات آمریکایی به طور کامل از این روند کنار گذاشته شدهاند. به گفته چندین دیپلمات، هیچکس نمیداند چه کسی در طرف آمریکایی تصمیمگیرنده است.
در یک کشور مهم خاورمیانه، کارکنان سفارت ایالات متحده به عنوان غایب توصیف شدهاند و همتایان خود را پس از برکناری بشار اسد در سوریه، بدون توجیه رها کردهاند.
در حالی که ایالات متحده در حال عقبنشینی است، کشورهای دیگر برای پر کردن این خلاء قدم برمیدارند. به گفته یکی از فرستادهها، در ترکیه، یکی از متحدان اصلی ناتو، اکنون هلند است که کشورهای همفکر را برای هماهنگی در مورد مسائلی از اطلاعات گرفته تا توصیههای مسافرتی، گرد هم میآورد، همه نقشهایی که واشنگتن قبلاً ایفا میکرد.
به گفته یک دیپلمات ارشد اروپایی، یافتن همتایان مناسب در همه زمینهها دشوار است، تا حدی به این دلیل که بسیاری از پستهای ارشد هنوز نیاز به پر شدن دارند. و کسانی که باقی ماندهاند، نگران حفظ شغل خود در میان اقدامات کاهش هزینه "بخش بهرهوری دولت" ایلان ماسک هستند.
کارکنان سفارت یک کشور گروه هفت (Group of Seven) مستقر در واشنگتن، از جمله سفیر، میگویند که در هفتههای اخیر در تاریکی رها شدهاند و کانالهای معمول ارتباطی در حالی که مقامات وزارت امور خارجه برای کاهش نیرو آماده میشوند، بسته شدهاند.
مطمئناً، هر انتقالی از دولت دموکرات به جمهوریخواه، شاهد استعفای مقامات ارشد وزارت امور خارجه و سفرا است و پستهای آنها برای ماهها خالی میماند، زیرا جانشینان منتظر تأیید سنا هستند. اما این دوره عادی سردرگمی توسط ترامپ تقویت شده است، که رهبران جهان را با سرعت و گستردگی اختلالات سیاست خارجی خود از زمان روی کار آمدن شگفتزده کرده است.
با این حال، برخی از کشورها از این تغییر چشمگیر در رویکرد نسبت به دولت بایدن استقبال کردهاند. در حالی که ممکن است کانالهای رسمی به طور معمول کار نکنند، آن دسته از دولتهایی که خط مستقیمی با ترامپ دارند - از جمله چندین کشور در خاورمیانه - متوجه شدهاند که گاهی اوقات میتوانند کارها را مؤثرتر از آنچه با بایدن انجام میدادند، انجام دهند.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در مصاحبهای در ۲۴ ژانویه گفت: «من همیشه روابطی تجاری، کاملاً تجاری، اما در عین حال عملگرایانه و مبتنی بر اعتماد با رئیسجمهور فعلی ایالات متحده داشتهام.
قدرت سخت
با این حال، برخی از کارمندان وزارت امور خارجه نگران هستند که بخشهای آنها با بخشهای دیگر ادغام شوند، در حالی که برخی دیگر میترسند که کل دفاتر به دلیل تمرکز بر حوزههایی - مانند آب و هوا، حقوق بشر و پناهندگان - که با رویکرد "اول آمریکا" ترامپ همسو نیستند، حذف شوند.
به گفته یک مقام اروپایی، ارتباط با همتایان آمریکایی خود در زمینه دیپلماسی آب و هوا به طور کامل قطع شده است.
پروژه ۲۰۲۵ بنیاد محافظهکار هریتج، که توسط راس ووت، رئیس فعلی دفتر بودجه کاخ سفید رهبری میشود، قبلاً هشدار داده بود که "بخشهای بزرگی از نیروی کار وزارت امور خارجه چپگرا هستند" و این سازمان باید "به طور معناداری ساده شود."
در آفریقا، اقدام دولت برای مسدود کردن تمام کمکهای خارجی و سپس کاهش ۸۳ درصدی قراردادهای اداره شده توسط آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده به این معنی است که واشنگتن عملاً صدها شریک خود را در این زمینه نادیده گرفته است، که برخی از آنها دههها با ایالات متحده همکاری کرده بودند.
ابراهیم رسول، سفیر آفریقای جنوبی پس از انتقاد از دولت ترامپ، "عنصر نامطلوب" اعلام شده است. رسول همچنین شکایت کرده بود که در بخش آفریقای وزارت امور خارجه کسی را برای تعامل ندارد.
فرستادگان دیپلماتیک ایالات متحده در چندین شهر اروپایی میگویند که از حضور و میزبانی رویدادهای فرهنگی که مدتها ابزاری برای قدرت نرم برای ایجاد نفوذ بودند، کاستهاند.
به گفته این مقام، اعتماد نیز به طور گستردهای از بین رفته است، به طوری که دیگر نمیتوان به محرمانه بودن دیرینه بین وزرای خارجه در نشستهای گروه هفت، به ویژه در مسائل حساسی مانند غزه و اسرائیل، تکیه کرد.
به گفته مقامات آگاه از این موضوع، که مانند سایر افراد ذکر شده در این مقاله، برای بحث در مورد یک موضوع حساس ناشناس ماندند، برخی از متحدان سنتی حتی در حال بررسی تجدیدنظر در موضع خود در مورد تبادل اطلاعات با واشنگتن هستند.
در عمل، با توجه به سطح یکپارچگی، تغییر اشتراک اطلاعات با ایالات متحده برای برخی از متحدان دشوار خواهد بود و برخی با چنین اقدامی ضرر خواهند کرد.
مشکلات حفظ هر گونه ظاهری از یک سیاست خارجی محکم ایالات متحده به حوزه عمومی نیز کشیده شده است، به طوری که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، نشست خود با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را در آخرین لحظه به دلیل "مسائل زمانبندی" لغو کرد، در حالی که او قبلاً در دیسی بود و این دیدار را به طور علنی اعلام کرده بود.
گراند، مقام سابق ناتو گفت: «این بداههپردازی کامل است. همه چیز به خلق و خوی رئیس جمهور بستگی دارد.»