سه اسرائیلی و پنج تبعه تایلندی که از 7 اکتبر 2023 در غزه اسیر بودند، روز پنجشنبه توسط حماس در ازای آزادی 110 زندانی فلسطینی از سوی اسرائیل آزاد شدند.
سه اسرائیلی غیرنظامی آربل یهود 29 ساله و گادی موزس 80 ساله هستند که هر دو از خانه‌های خود در کیبوتص نیر اوز ربوده شدند و سرباز زن آگام برگر 19 ساله که از پایگاه خود، نهال اوز ربوده شد.
بر اساس اعلام دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، پنج غیرنظامی تایلندی آزاد شده عبارتند از: تِنا پونگساک، ساتیان سوواناکام، سریاوون واچارا، سیاتائو باناوات و رومنائو سوراساک. همه آنها توسط شبه نظامیان تحت رهبری حماس در جنوب اسرائیل ربوده شدند، جایی که در بخش کشاورزی مشغول به کار بودند.
اعتقاد بر این بود که حماس 10 گروگان غیر اسرائیلی را نگهداری می کند: هشت نفر از تایلند، یک نفر از تانزانیا و یک نفر از نپال. از هشت تایلندی، اعتقاد بر این است که حداقل دو نفر در 7 اکتبر یا در اسارت در غزه کشته شده اند.
آزادی گروگان های تایلندی بخشی از توافق جداگانه ای است که توسط دولت تایلند مذاکره شده است. پیش از آتش بس، حماس 98 نفر را در غزه گروگان گرفته بود.
آزادی امروز به صورت مرحله ای و در مکان های مختلف صورت گرفت، به طوری که برگر اولین نفری بود که صبح پنجشنبه در جبالیا، در شمال غزه آزاد شد و پس از آن بقیه گروگان ها در خان یونس، در جنوب آزاد شدند. گروگان‌ها در حالی که برای تحویل به صلیب سرخ اسکورت می‌شدند، توسط جمعیتی بزرگ و پر از هیاهو و ده‌ها شبه‌نظامی مسلح احاطه شده بودند.
زیوان فریدن، سخنگوی سازمان زندان‌های اسرائیل، پس از تحویل آشفته در جنوب غزه، در بیانیه‌ای اعلام کرد که آزادی بیش از 100 زندانی فلسطینی به حالت تعلیق درآمده است، بدون اینکه جزئیات بیشتری ارائه دهد.
نتانیاهو با اظهار نظر در مورد صحنه های آشفته ای که در جریان آزادی دومین گروه گروگان ها رخ داد، گفت: «من با جدیت بسیار صحنه های تکان دهنده ای را که در جریان آزادی گروگان هایمان رخ داد، می بینم.» وی افزود: «این گواه دیگری بر ظلم غیرقابل تصور سازمان تروریستی حماس است.»
نخست وزیر اسرائیل گفت که «از مذاکره کنندگان می خواهد که اطمینان حاصل کنند چنین صحنه های وحشتناکی دیگر تکرار نشود و ایمنی گروگان های ما را تضمین کنند.»
مرحله بعدی چیست؟
انتظار می‌رود زندانیان فلسطینی به زودی پس از ورود گروگان‌ها به خاک اسرائیل آزاد شوند. 110 زندانی که قرار است روز پنجشنبه آزاد شوند شامل 32 نفر هستند که در حال گذراندن حبس ابد هستند، 48 نفر به دلیل جرایم جدی چند سال حبس می‌گذرانند و 30 نفر هم افراد زیر سن قانونی هستند.
آزادی روز پنجشنبه سومین دور آزادی از زمانی بود که آتش بس در 19 ژانویه به اجرا درآمد. سه غیرنظامی زن اسرائیلی در همان روز آزاد شدند. یک هفته بعد، چهار سرباز زن اسرائیلی که از پایگاه نهال اوز ربوده شده بودند نیز آزاد شدند.
بر اساس مفاد توافقنامه امضا شده توسط اسرائیل و حماس - و با میانجیگری مصر، قطر و ایالات متحده - قرار بود غیرنظامیان زن قبل از سربازان آزاد شوند، بنابراین حماس از قبل باید یهود را آزاد می کرد. حماس همچنین نتوانسته است فهرستی از تعداد گروگان های 33 نفری را که قرار بود در مرحله اول آتش بس آزاد شوند و هنوز زنده هستند، ارائه دهد، که یکی دیگر از شروط توافق است.
شکنندگی این توافق آخر هفته گذشته زمانی آشکار شد که اسرائیل افتتاح گذرگاه نزاریم شرق به غرب را به حالت تعلیق درآورد، در این فرآیند مانع از بازگشت هزاران نفر از اهالی غزه شد که پس از خودداری حماس از آزادی یهود، سعی داشتند به خانه های خود در شمال غزه بازگردند. پس از اینکه حماس موافقت کرد وی و دو گروگان دیگر را روز پنجشنبه آزاد کند، اسرائیل روز دوشنبه این گذرگاه را بازگشایی کرد و راه را برای بازگشت بیش از 376000 فلسطینی به شمال، طبق اعلام سازمان ملل، هموار کرد.
چند گروگان، چند زندانی؟
برای فاز اول 42 روزه این توافق، اسرائیل متعهد شده است حدود 1900 زندانی فلسطینی را آزاد کند که بستگی به این دارد که چند نفر از گروگان ها هنوز زنده باشند. از این زندانیان، 737 نفر در حال گذراندن حبس ابد هستند. در عوض، حماس موافقت کرد 33 زن، کودک، مرد بالای 50 سال و افراد مجروح یا بیمار را آزاد کند. هفت گروگان اسرائیلی در دور اول در ازای 290 زندانی فلسطینی، از جمله 121 نفر که در حال گذراندن حبس ابد بودند، آزاد شدند.
اسرائیل با نسبت تقریباً 30 زندانی فلسطینی آزاد شده برای هر غیرنظامی و 50 زندانی برای هر سرباز موافقت کرده است. قرار است بیشتر زندانیان به کرانه باختری، قدس شرقی یا غزه بازگردانده شوند. اسرائیل با بازگشت زندانیانی که به قتل محکوم شده بودند به هیچ یک از آن مناطق مخالفت کرد. مصر موافقت کرد که به عنوان محل فرود این زندانیان عمل کند. حدود 15 نفر از آنها از مصر به ترکیه و 15 نفر دیگر به قطر منتقل خواهند شد. مذاکرات در این زمینه ادامه دارد. ممکن است کشور دیگری تعدادی از زندانیان را بپذیرد.
در همین حال، استیو ویتکوف، فرستاده رئیس جمهور دونالد ترامپ در خاورمیانه، روز پنجشنبه با خانواده های گروگان ها در تل آویو دیدار کرد. وی به خبرنگاران گفت که یک شهروند آمریکایی در آزادی گروگان بعدی، در آخر هفته، آزاد خواهد شد، اما نامی ارائه نکرد.