تل‌آویو — سه روز قبل از دیدار مورد انتظارش با رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در کاخ سفید، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سخنرانی تندی را در مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرد. او رهبران جهان را به دلیل به رسمیت شناختن کشور فلسطین به باد انتقاد گرفت و سوگند یاد کرد که اسرائیل هرگز چنین اقدامی را تحمل نخواهد کرد. اما به طور قابل توجهی، در سخنرانی او هیچ اشاره‌ای به آخرین طرح صلح ترامپ برای غزه نشد، طرحی که قرار است دو رهبر روز دوشنبه آینده در کاخ سفید درباره آن گفتگو کنند.
اظهارات نتانیاهو بیشتر متوجه رأی‌دهندگان داخلی او بود تا نمایندگان کنفرانس سالانه سازمان ملل، که بسیاری از آنها به نشانه اعتراض سالن را ترک کردند.
نتانیاهو با متهم کردن رهبران جهان به «تسلیم شدن در برابر فشار رسانه‌های مغرض، محافل اسلامی رادیکال و اوباش یهودی‌ستیز»، گفت: «تصمیم ننگین شما تروریسم را علیه یهودیان و انسان‌های بی‌گناه در هر کجا تشویق خواهد کرد. این لکه ننگی بر پیشانی همه شما خواهد بود.»
سکوت نتانیاهو در مورد طرح ترامپ
نتانیاهو با وجود ستایش ترامپ به خاطر رهبری او در قبال ایران و صلح خاورمیانه، به طرح ۲۱ ماده‌ای ترامپ برای پایان دادن به جنگ دو ساله اسرائیل با حماس نپرداخت. این طرح که ترامپ روز سه‌شنبه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل به رهبران عرب و مسلمان ارائه داد، خواستار بازگشت گروگان‌های اسرائیلی است که حماس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در اختیار دارد و همچنین تشکیل یک نهاد حکومتی برای اداره نوار غزه، بدون حماس، که احتمالا تحت نظارت تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا خواهد بود.
نتانیاهو و مشاورانش قبل از سخنرانی با دستیاران ترامپ، از جمله جرد کوشنر، داماد او – که گفته می‌شود در تدوین طرح غزه نقش مهمی داشته – و استیو ویتکوف، فرستاده ویژه، دیدار کردند. هنوز مشخص نیست که آیا حذف این طرح از سخنرانی نتانانیاهو، نشان‌دهنده اختلاف نظر بین او و کاخ سفید است، یا توافقی است که او ترجیح داده اعلام آن را به شرکای ائتلافی تندرو خود که مخالف پایان جنگ هستند، موکول کند.
ترامپ نیز بلافاصله پس از سخنرانی نتانیاهو، اشاره کرد که چنین طرحی در دست است و افزود که آن را در دیدار روز دوشنبه خود با نتانیاهو در کاخ سفید نهایی خواهد کرد.
انتظار می‌رود علاوه بر پایان دادن به جنگ غزه، دو رهبر درباره برنامه‌های دولت نتانیاهو برای الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری نیز بحث و تبادل نظر کنند. این اقدام در واکنش به حمایت گسترده جهانی از یک کشور مستقل است که فلسطینی‌ها به دنبال تأسیس آن در این سرزمین هستند. ترامپ در روزهای اخیر به شدت هرگونه تأیید آمریکا برای الحاق توسط اسرائیل را رد کرده است.
یک منبع نزدیک به نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «همه چیز با ترامپ، از جمله موضوع الحاق، با جزئیات هماهنگ شده است. ترامپ اعلام کرده است که به اسرائیل اجازه الحاق نخواهد داد، این هماهنگی قبلی با نتانیاهو است که می‌داند الحاق مشکلات اسرائیل را بیشتر تشدید خواهد کرد.»
اما نتانیاهو در سخنرانی خود به صراحت اعلام کرد که تا زمانی که حماس قدرت باقی‌مانده خود را حفظ کرده و خلع سلاح نشده باشد، اسرائیل به جنگ در غزه پایان نخواهد داد؛ دیدگاهی که با فشار ترامپ برای پایان دادن سریع‌تر به جنگ در تضاد است.
منبع نزدیک به نتانیاهو تأکید کرد که نخست‌وزیر اسرائیل در مورد سیاست‌های سوریه و لبنان نیز با دولت ترامپ هماهنگ است. نتانیاهو در سخنرانی خود با شور و شوق در مورد مذاکرات با سوریه که با میانجیگری آمریکا برای توافق امنیتی انجام شد، صحبت کرد، اگرچه برخلاف گزارش‌های مختلف در هفته‌های اخیر، او با رئیس‌جمهور سوریه، احمد الشرع، در سازمان ملل دیدار نکرد. به نظر می‌رسد این مذاکرات بر سر خواسته اسرائیل برای حفظ یک «کریدور بشردوستانه» به استان سویدا در جنوب سوریه، که از طریق آن کمک و حمایت به اقلیت دروزی سوریه می‌رساند، به بن‌بست خورده است. نتانیاهو در سخنرانی خود بر اتحاد چند دهه‌ای بین یهودیان و دروزی‌های اسرائیل و تعهد اسرائیل به حفاظت از دروزی‌های سوریه در برابر آزار و اذیت تأکید کرد.
در اقدامی که به شدت مورد انتقاد قرار گرفت، نتانیاهو دستور داد که سخنرانی او در نیویورک از طریق بلندگوهایی که توسط ارتش نصب شده بودند، برای ساکنان نوار غزه پخش شود. نتانیاهو در سخنرانی خود ادعا کرد که هدف این ایده این بود که گروگان‌های در تونل‌های حماس قول او برای مبارزه برای آزادی‌شان را بشنوند – و او واقعاً نام گروگان‌هایی را که هنوز زنده هستند خواند. اما برخی از بلندگوها کار نکردند و برنامه او برای پخش سخنرانی از طریق تلفن‌های همراه غزه نیز ظاهراً شکست خورد. بستگان سربازان در شبکه‌های اجتماعی از نتانیاهو به دلیل به خطر انداختن نیروها برای پخش تبلیغات، به شدت انتقاد کردند.
یک منبع نظامی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «این دستور تا حدی یادآور منطقه حائل بین دو کره بود. به خطر انداختن رزمندگان برای پخش صدای رهبر مناسب نیست، اما ما دستورات را اجرا می‌کنیم، هر چقدر هم که عجیب باشند.»
انزوای بین‌المللی و شکست دیپلماتیک
این سخنرانی تلویزیونی بین‌المللی، انزوای بین‌المللی و شکست دیپلماتیک اسرائیل را منعکس کرد، چرا که ده‌ها دیپلمات با اقدامی هماهنگ شده توسط هیئت فلسطینی در سازمان ملل، سالن را ترک کردند. این نشان داد که در عرض دو سال، اسرائیل از کشوری که بسیاری آن را قربانی یک جنایت وحشیانه علیه بشریت می‌دانستند، به مرتکب چنین جنایاتی تبدیل شده است. سخنرانی نتانیاهو این برداشت را تغییر نداد.
نتانیاهو و مشاورانش به خوبی از وضعیت «منفور» کشورشان آگاه هستند. اگرچه ران درمر، دستیار ارشد نتانیاهو و وزیر امور راهبردی، دسترسی کامل به مقامات عالی‌رتبه دولت آمریکا دارد، اما افراد نزدیک به نتانیاهو نیز نگران رابطه نزدیک ترامپ و رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان هستند.
یک منبع ارشد سیاسی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «توافق جدید رئیس‌جمهور در مورد غزه نیز با نظر ترک‌ها همسو است. ترامپ و اردوغان متحدان نزدیکی هستند. سوال این است که آیا اردوغان می‌تواند ترامپ را در مورد ترتیبات پایان دادن به جنگ در غزه به سمت خود بکشاند یا خیر. به زودی خواهیم فهمید. اگر چنین شود، این خبر خوشایندی نیست.»